Dagblaðið Vísir - DV - 09.09.1983, Blaðsíða 12

12
Frjálst.óháÖ dagbJað
DV. FÖSTUDAGUR 9. SEPTEMBER1983.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómatformaflurogúfgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAAA.
AðstoOarrilstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI8M11. Auglýsingar: SÍDUMÚLA33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Simi ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áksriftarverð á mánuði 230 kr. Verfl í lausasölu 20 kr.
Helgarblað 22 kr.
Kinda- og kúafrumvarp
Ekki er við að búast, að ný ríkisstjórn geri nein krafta-
verk við smíði fyrsta fjárlagafrumvarpsins. Til þess
hefur hún of skamman tíma. Enda hefur gerð frumvarps-
ins fyrir árið 1984 að flestu leyti verið með hefðbundnum
hætti.
Safnað hefur verið saman óskhyggju allra ráðuneyta og
opinberra stofnana í einn pakka, sem reynist eins og
venjulega vera allt of stór. Hingað til hefur vandinn verið
„leystur” með því að þenja út ríkið á kostnaö annarra.
Samneyzlan eða rekstur hins opinbera hefur vaxið á
hverju ári að undanförnu, meðan þjóðartekjur hafa
minnkað. Atvinnuvegir og almenningur hafa tekið allar
byrðarnar, en hið opinbera engar. Þetta er auðvitað út í
hött.
Ekki er vitað, hver samneyzlan verður á þessu ári.
Tekjur ríkisins hafa minnkað, til dæmis af innflutningi
hátollavöru á borð við bíla. En þjóðartekjurnar hafa
einnig minnkað, svo að hlutdeild ríkisins gæti vel hafa
staðið í stað.
Með tveggja milljarða króna niðurskurði á óskhyggju
hins opinbera, sem ríkisstjórnin þykist geta náð, ætti
hlutdeild ríkisbúsins í þjóðarbúinu ekki að vaxa á næsta
ári. Segja má, að það sé sæmilegur árangur í fyrsta
áfanga.
Hitt er svo forkastanlegt að ná þessum árangri með því
að skera niður ótal gagnlega hluti, en halda inni óbreytt-
um stuðningi við fáránlegan búskap með kindur og kýr.
Sá stuðningur hefur oft verið um 10% fjárlaganna.
Fjármögnun framkvæmda og rekstrar í kúa- og kinda-
búskap er stærsta verkefni ríkissjóðs. Krabbameins-
þensla hins opinbera verður ekki stöðvuð af alvöru, fyrr
en landbúnaðarstuðningurinn verður skorinn niður.
Þá hefur í vaxandi mæli tíðkast sá ósiður að láta fjárlög
ganga upp hallalaust á yfirborðinu, en setja afganginn af
óskhyggjunni í lánsfjáráætlun. Því er marklaust að tala
um niðurstöður fjárlagafrumvarps einár sér.
Hinar hrikalegu lánsfjáráætlanir hins opinbera eru
einmitt meginþáttur hinnar óbærilegu skuldasöfnunar í
útlöndum. Mikið af því fé fer til gagnlegra hluta, en menn
verða að sníða sér stakk eftir vexti og gera ekki allt í einu.
Ekki verður hægt að meta fjárlagafrumvarpið og
væntanlegan niðurskurð þess, nema hafa lánsfjáráætl-
unina til hliðsjónar. Raunar ætti að vera föst regla að
hafa þessi tvö frumvörp í einu og sama frumvarpinu.
Nú eins og áður er vandinn sá, að ríkissjóður er eini
aðilinn í landinu, sem skammtar sér tekjur. Heimili og
fyrirtæki landsins eru vön að láta tekjurnar ráða útgjöld-
um, en ríkið lætur útgjaldaóskhyggju ráða tekjunum.
Þessi vandi er óviðráðanlegur, þangað til ráöamenn
fara að byrja fjárlagagerð á að ákveða, hver skuli vera
hluti opinbers rekstrar og opinberra framkvæmda af
þjóðarbúinu í heild og finni sér á þann hátt lokaðan
ramma.
Síðan á að skipta niðurstöðutölunum milli ráðuneyta og
svo milli stofnana og verkefna, en ekki öfugt eins og nú er
gert. Þá verða fjárlagasmiðir að sæta því að leggja niður
gamla starfsemi, ef þeir telja nýja brýnni.
Við skulum vona, að næst verði svigrúm til slíkra
vinnubragða. Á meðan skulum við meta þetta fjárlaga-
frumvarp eftir því, hvernig ríkisstjórnin velur þar milli
fjármögnunar kúa og kinda annars vegar og íbúðalána-
kerfisins hins vegar.
Jónas Kristjánsson.
<
Friður — framlag
okkar íslendinga
Um allan heim eru nú virkar
friöarhreyfingar og sýnir það aö
þrátt fyrir neikvæðnishjal og af-
skiptaleysi er enn til gífurleg upp-
spretta friöarvilja og vonar um betri
heim.
Friðargöngur og yfirlýsingar gegn
kjarnorkuvopnum eru ágætar. En
það er ekki nóg til þess að koma á
friði. Samningar eru líka lítils virði
þegar til kastanna kemur.
Af hverju segjum við það? Vegna
þess einfaldlega að vopnin halda
áfram aö hlaðast upp. Vegna þess aö
ofbeldi eykst, en minnkar ekki í
heiminum.
Það er greinilegt að við þurfum
ferskt viðhorf. Við þurfum að færa
friðarbaráttuna nær manninum,
burt frá slagorðunum. Við þurfum að
gera eitthvaö nýtt. Þess vegna
leggjum við í Samhygð til eftirfar-
andi:
1. Sannur friðarsinni gerir sér grein
fyrir aö sprengjan stóra er bara
afleiðing af ákveðnum hugsunar-
hætti sem viðurkennir ofbeldi í
einhverri mynd. Hann er þvi á
móti öilu ofbeldi, ekki bara likam-
legu, heldur er hann á móti efna-
hagslegu arðráni, trúarlegu og
stjórnmálalegu ofstæki, öllum
fordómum og því að þvinga
sjálfan sig og aöra.
2. Hann gerir sér grein fyrir því að
til þess að vinna bug á ofbeldi þarf
að vita um orsök þess. Við teljum
að það sé ótti: Otti við aö missa
það sem maður hefur (peninga,
starf, vini, ást o.s.frv.) ótti við að
fá ekki það sem mann langar í,
eða ósætti vegna þess sem menn
hafa misst. Ottinn er til staðar
vegna þess að hann vantreystir
sjálfum sér og öðrum og van-
treystir framtíðinni. Þess vegna
er nauðsynlegt að byggja upp
sterka trú á sjálfan sig, á aðra og
á lífið yfirleitt.
3. Hann sér að ailt þjóðfélagið
byggir á ótta og þvingunum —
efnahagskerfið, skólakerfið og
samskipti manna yfirleitt. Þess
vegna þarf að breyta öilu
þjóðfélaginu, ef við viljum frið.
4. Hann er á móti öUu ofbeldi vegna
einfaldrar og sígUdrar siðferðis-
legrar ástæðu: Hann kemur fram
RagnarSverrisson
byggja upp nýtt þjóðfélag, þar
sem maöurinn er virtur en ekki
litið á hann sem tæki tU að auka
hagvöxt.
Þótt minna sé um ofbeldi á Islandi
en úti í hinum stóra heimi, þá er hér
líka af nógu að taka, því öU vanda-
mál þjóðfélagsins (efnahagsleg.póU-
tísk t.d.) og einstakUngsins má rekja
tU ofbeldis. Framlag okkar tU friðar
í heiminum getur verið stórt ef við
byggjum upp nýtt þjóðfélag hér,
fyrsta þjóðfélag í heimi án ofbeldis.
Fólk úti um aUan heim er að Ieita aö
slikri fyrirmynd. Við getum búið það
tU efvið vUjum.
Við getum byggt upp fyrsta
þjóðfélag mannsins, ef við vUjum.
Við getum gert Island mennskt og
, ,Framlag okkar til friðar í heiminum get-
ur verið stórt ef við byggjum upp nýtt
þjóðfélag hér, fyrsta þjóðfélag í heimi án of-
beldis.”
við aöra eins og hann viU láta
koma fram við sig. Þar sem hann
vUl ekki láta berja sig, hagnast á
sér, þvinga sig reynir hann að
gera ekki sUkt við aöra.
5. En hann er ekki bara á móti
einhverju., Hann er Uka með
bættum samskiptum, með því að
brjóta niður múrana á mUU
manna, hópa og þjóöa.
Hann er með því að Uta á mann-
inn sem mann en ekki sem hlut
(framleiöanda, neytanda, karl,
konu, nemanda, yfirmann, undir-
mann) eins og þjóðfélagið gerir í
dag.
6. Hann gerir sér grein fyrir því að
hann þarf að vinna að friði dags-
daglega, heima hjá sér, í vinnu
eða skóla, meðal vina, og að gera
óvirka þá sprengju ofbeldis sem
tifar ennþá innra með honum. Því
hann veit að það er út í hött að
tala um frið og vera fuUur af
spennu og ofbeldi innra með sér.
7. Hann vinnur markvisst að því að
þaö myndi hjálpa til þess aö gera
jorðina mennska.
Er þetta hægt? Já, það er hægt ef
nógu margir starfa aö því aö gera
það að raunveruleika.
Er það auðvelt? Sjálfsagt ekki, en
samt auðveldara en aö hjakka áfram
i sama farinu.
Hvorki sprengjan né ofbeldið mun
hverfa nema við byggjum upp
mennskt þjóðfélag.
Þess vegna skorum við á þig, sem
lest þetta, að ræða við aðra um frið
út frá þessu sjónarmiði.
Við skorum á þig að vera á móti
öUu ofbeldi í verki, en ekki bara í
orði.
Viö skorum á þig aö Uta á sjálfan
þig og aðra sem menn, en ekki sem
hluti sem hægt sé aö nota.
Byggjum upp nýtt þjóðfélag.
Þjóðfélag mannsins. FRIÐUR,
KRAFTUR, GLEÐI.
Ragnar Sverrisson
vélstjóri,
leiðbeinandi
í Samhygð.