Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1983, Blaðsíða 17

DV. LAUGARDAGUR10. SEPTEMBER1983.
17
Bílar
Bflar
Bflar
Bflar
Bflar
Eiirn
mesti
hættu
tímií
umferð-
inni er
haustið
Allt að 8000 einstaklingar slasast alvarlega á reiðhjólum í umferðinni á Norðurlöndum á þessu ári. Með auklnni að-
gæslu er hægt að koma í veg fyrir mörg þessara slysa.
— þegar f jöldi skdlabarna er að f ara
út í umf er ðina í f yrsta sinn
Vonandi þarf enginn ökumaður að sjá þessa sjón í umferðinnl en augnabliksvan-
gá getur haft afdrifarikar afleiðingar.
Nú hefja skólamir aftur göngu sína
Þá gengur jafnframt í garð dnn mesti
hættutíminn í umferðinni. Yngstu
skólabömin eru að stíga sín fyrstu
sjálfstæöu skref úti í mikilli umferð
sem þrátt fyrir mikla aðgæslu hefur æ
ofan í æ krafist óþarfra fóma.
Flest umferðarslys sem gangandi
böm em aðilar að verða þegar bömin
ætla að fara yfir götu. Þvi ber að velja
börnunum leið í skólann þar sem þau
þurfa að fara yfir eins fáar götur og
unnt er.
Þau atriði sem ökumenn ættu að
hafa í huga varðandi gangandi börn á
leið í skóla eru helst þessi: Fyrsta: Ef
böm em við gatnamót og ætia sýnilega
yfir þarf að sýna aukna aðgæslu því
bíll, sem beygir inn í götuna, er fyrir
utan sjónsvið barnsins og er því hætt-
(ilegur. Annað: Þegar börn eru sam-
an x hóp gleyma þau að fylgjast með
umferðinni eða reikna með að félag-
amir í hópnum geri það. Þriðja: Þegar
ökumenn sjá böm á ferli við kyrrstæða
bíla má alveg eins reikna með að þau
ætli yfir götuna. Börnin meta aðstæður
frá gangstéttarbrúninni og gæta þess
ekki að kyrrstæðu bílamir skyggja að
hluta á útsýnið, en þar á bak við gæti
leynst aðvifandi bíll.
Börn á hjóli í mestri hættu
Hjólandi böm eru oft í mikilli hættu í
umferðinni. Þau hafa mörg hver ekki
fullt vald yfir reiöhjólinu. Hér á landi
era aðstæður viða óheppilegar fyrir
hjólandi vegfarendur og þrátt fyrir
leyfi til hjólreiða á gangstígum þá em
enn flestir úti á götu.
Haustið er oft ekki síöri reiðhjólatími
hjá bömunum. Þau eru mörg hver að
snúa aftur úr sveitadvöl og grípa til
hjólsins. Freistingin er lika oft mikil að
hjóla í skólann ef um lengri veg þarf að
fara. Undanfarna daga hefur lög-
reglan í Reykjavík verið aö mæla um-
ferðarhraða í námunda við bamaskól-
ana og kom í ljós að allt of margir öku-
menn óku of hratt, sumir allt of hratt.
Þetta er einn helsti hættuvaldurinn
þegar börnin fara út í umferðina fyrstu
skóladagana. Of hröö umferð getur
verið hættuleg vegna þess að marg-
sannað er með rannsóknum að börn
eiga erfitt með að meta hraða aðvíf-
andi farartækis rétt.
Á norrænni ráðstefnu um öryggi
hjólandi vegfarenda í umferðinni, sem
haldin var nýlega í Danmörku í tilefni
Norræna umferðaröryggísársins,
kom fram aö allt að 8000 einstaklingar
deyja eða slasast alvarlega í umferð-
inni á Norðurlöndum í ár. Þetta er hár
tollur á einu ári. I Danmörku slasast
allt aö 3000 manns á reiöhjólum á ári
en þar er reiðhjólaeign einna algeng-
ust. Reiðhjólum í umferöinni hefur
f jolgað mikið alls staöar á Norðurlönd-
unum síðustu ár og jafnframt hefur
slysum f jölgað mikið.
Talsmaöur umferðaröryggisráðsins
í Danmörku segir að slysatöluna megi
margfalda allt aö 14 falt til aö fá út
heildartölu þeirra sem slasast á reið-
hjólum því að aðeins alvarlegri slysin,
sem lögreglan hefur afskipti af, komist
á skýrslur. Eftir standi öll minni slys.
Umferðarfræösla í skólum
Fræðsla til barnanna er ein raunhæf-
asta leiðin til að draga úr siysum á
þessum aldurshópi. Hér á landi hefur
veriö unnið nokkuð markvisst að
fræðslu til skólabama en miklu meira
þarf til ef fullur árangur á að nást.
I Danmörku hafa skólayfirvöld í
samvinnu viö umferðarráð í hyggju aö
hefja markvissa fræðslu yngstu skóla-
bamanna í hjólreiðum og aðra fræðslu
í umferðaröryggismálum. Er ætlunin
að 2. og 3. bekkur fái kennslu í því
hvernig haga skuli hjólreiðum svo ör-
yggis í umferðinni sé gætt. Jafnframt
fá 1. og 2. bekkur fræðslu í því hvemig
gangandi vegfarendur skuli haga sér í
umferðinni. En í þessu sambandi
benda dönsku umferðaryfirvöldin á að
ekki er nóg að skólarnir komi á þennan
hátt til móts við bömin heldur þurfi
foreldrarnir nú að bretta upp ermarn-
ar og taka einnig til við fræðsluna. Allt
of margir foreldrar haf a búið við falskt
öryggi í að skólinn sjái baminu fyrir
fullnægjandi umferöaröryggisfræðslu.
Nú benda umferðaryfirvöldin á að til
að tryggja öryggi skólabarnanna verði
foreldramir að vera þátttakendur í
fræðslunni jafnframt skólunum.
Ef allir sem hlut eiga að máli, öku-
menn, foreldrar og börnin sjálf, sýna
fulla aögæslu nú í upphafi skólaársins
ætti að vera hægt að komast hjá þeim
ljótu slysum sem oft hafa orðið á þess-
umárstíma.
-JR.
Er sjónin í góðu lagi?
— ökumenn hvattir til ad láta mæla sjúnina
Slæm sjón verður enn verri þegar
sá sjónskerti er á hreyfingu. Þetta
kemur fram í rannsókn sem gerð var.
að tilhlutan Norræna umferöar-
öryggisársins. Þegar talað er um
sjónskerta í þessu tilfelli er verið aö
ræða um ökumenn sem eitthvaö eru
famir að tapa sjón og nota gleraugu
eöa linsur til að bæta sjónina.
Vegna þessa hafa ökumenn á
Norðurlöndum veriö hvattir til að
láta kanna sjónina því að hraður
akstur einn sér gerir þaö að verkum
að sjónsviðið minnkar verulega.
Ef maður stendur kyrr er það ein-
ungis mikilvægt að sjá hlutina
skarpt. En ef ekið er í bíl þá kemur
tii viðbótar að halda þarf fullri hæfni
til aö meta aöstæður rétt og aöra
hreyfanlega hluti. Því hraðar sem
farið er því meiri hætta er á að meta
hlutina rangt. En grundvallaratriöiö
fyrir þessu er að sjá með fullri
skerpu.
Við eölilegar aðstæður sér maöur
með eðlilega sjón 180 gráður. Hann
hefur sjónsvið „frá eyra til eyra” því
hraðar sem ekiö er minnkar sjón-
sviðið því að augaö nær ekki að taka
á móti því sem gerist til hliöanna.
Strax við 35 km hraöa er sjónsviðið
komið niður í 100 gráður, við 65 km
hraða í 40 gráður og á yfir 100 km
hraða nær augað ekki að sjá það sem
gerist úti í vegköntunum.
Þessi skerðing á sjónsviði verður
enn meiri ef viökomandi notar gler-
augu eöa linsur til að bæta sér upp
sjónina.
AHt of oft heyrist eftir umferðarlys
„ég sá hann bara ekki koma”. Oft
hefði mátt komast hjá óhappi ef við-
brögðin hefðu verið einum tíunda úr
sekúndu fyrr á ferðinni. Það hefði
getað verið ef viðkomandi hefði séð
betur.
Það ætti að vera sérhverjum öku-
manni og vegfaranda skylda að sjá
um að sjónin sé í sem bestu lagi.
Þetta ætti að láta athuga reglulega
því ekki em menn alltaf vissir í sinni
sök sjálfir.
-JR
Ljústn í lag!
Nú, þegar skyggja tekur, er full
ástæða til þess að ökumenn athugi
ljósabúnað ökutækjanna. Allt of
margir bílar eru með vanstillt eða
vanbúin ljós í umferðinni. Augna-
bliks blinda af völdum vanstillra
ljósa getur reynst afdrifarík. Það em
eðlileg viðbrögð ökumanns sem
blindast að sveigja frá bíl sem á móti
kemur og blindar, en á vegakantin-
um gæti leynst gangandi vegfarandi
eöa hindran og þá er ekki að spyrja
að leikslokum.
Það er einfalt fyrir hvern ökumann
að kanna ljósabúnaðinn sjálfur.
Kveikja á 1 jósunum og ganga í kring-
um bílinn og kanna á þann hátt hvort
öll ljós séu í lagi. Einnig að ganga
20—30 metra fram fyrir bílinn og
horfa í átt að framljósunum. Ef þau
blinda við þær aðstæður þarf að stilla
þau strax. Margir ökumenn gera sér
ekki grein fyrir því að ef mikill
farangur er settur í farangurs-
geymslu bílsins rís hann of hátt aö
framan og verður á þann hátt hættu-
legur í umferðinni.
Annaö atriði sem virðist turðu
algengt í umferðinni þessa dagana er
að margir bílar aka um með aftur-
ljósabúnaöinn bilaðan. 1 sumum til-
fellum eru öll ljós að aftan biluð. Oft
er hér aðeins um bilað öryggi að
ræða sem fljótlegt er að kippa í lag.
Eins er sjálfsagt að fá einhvern til að
standa fyrir aftan og segja til hvort
bremsuljósin virka rétt.
Það er ekki nóg að ljósin séu í lagi
þann eina dag sem bíllinn mætir í
lögbundna skoðun. Þau eiga alltaf að
vera í fullkomnu lagi. Það er lág-
marksframlag ökumannsins til um-
ferðaröryggis.
-JR