Dagblaðið Vísir - DV - 03.08.1984, Síða 8

DV. FÖSTUDAGUR 3. ÁGUST1984.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
Rúmlega 5000 manns búa nú á Keflavikurflugvelli. Varnarliðið kaupir alla búvöru frá Bandaríkjunum að
undanskilinni mjólk, brauði, fiski, dilkakjöti og gosi.
Skorar á Geir að
skylda vamarliðið
— til að kaupa íslenska búvöru
Innflutningur á búvöru til varnar-
liösins á Keflavíkurflugvelli hefur átt
sér stað i áraraðir þó að nægar ís-
lenskar búvörur hafi verið til í landinu.
Er þetta brot á lagaákvæðum um
Framleiðsluráð landbúnaðarins, verð-
skráningu, verðmiðlun og sölu á land-
búnaðarvörum sem er svohljóðandi:
„Áður en ákvarðanir eru teknar um
inn- og útflutning landbúnaðarafurða,
svo sem kjöts, mjólkur, mjólkurvara,
garöávaxta og gróðurhúsaframleiðslu,
skulu aöilar sem með þau mál fara
leita álits og tillagna Framleiösluráðs.
Skal þess jafnan gætt að innflutningur
á landbúnaðarvörum fari því aðeins
fram, að innlend framleiðsla fullnægi
ekki neysiuþörfum og útflutningur því
aðeins að nægilegt sé eftir í landinu til
nota fyrir almenning af þeirri vöru,
semúter flutt.”
Jafnframt því að þetta lagaákvæði
hefur verið brotið hafa einnig ákvæöi’
tollalaga verið brotin með flutningi bú-
vara og fleiri neysluvara út af flug-
vallarsvæðinu til varnarliðsmanna og
ef til vill fleiri aðila sem búa utan flug-
vallarins. Að meðtöldum f jölskyldum
varnarliðsmanna eru þetta um 5.000
manns, hermennirnir eru 3.000 en
makar og börn um 2.200.
A fundi framleiðsluráðs land-
búnaðarins var eftirfarandi tillaga
samþykkt samhljóöa: „Stjórn Banda-
rikjanna beitir nú gömlum lagaákvæð-
um til að útiloka íslensk skipafélög frá
því að flytja vörur frá Bandaríkjunum
til Keflavíkur. Með tilvísun til þess
skorar Framleiösluráð landbúnaðar-
ins á utanríkisráöherra Islands, Geir
Hallgrímsson, aö beita ákvæöum ís-
lenskra laga og skylda varnarliðið nú
þegar til að kaupa islenskar búvörur til
neyslu bæði á flugvellinum sjálfum
sem ogutanhans.”
Búvöruverð hér er ekki
samkeppnishæft
Gunnar Guðbjartsson, fram-
kvæmdastjóri Framleiðsluráðs, sagði í
samtali við DV: „Vamarliöiö lét
berklaprófa kýr fyrir þremur áratug-
um og þá voru gerðar rannsóknir á
gæðum mjólkurinnar sem síðan var
viðurkennd sem góö neyslumjólk og er
Upplýsingaseðilli
til samanburðar á heimiliskostnaði |;
Hvað kostar heimilishaldið? 11
Vinsamlega sendið okkur þennan svarseðil. Þannig eruð þér orðinn virkur þátttak- j)
andi i upplýsingamiðlun meðal almennings um hvert sé meðaltal heimiliskostnaðar |1
fjölskvldu af sömu stserð og yðar. Þar að auki eigið þér von um að fá nvtsamt heimilis-
tæki.
Nafn áskrifanda
Heimili
Sími
Fjöldi heimilisfólks
Kostnaður í júlí 1984.
Matur og hreinlætisvörur kr.
Annaö kr.
Alls kr.
Jfi
keypt af vamarliðinu enn í dag. Eggin
voru einnig keypt á meðan þau voru
gæðaprófuö og stimpluð en þegar það
féll niður voru egg flutt inn ásamt öðr-
umbúvörum.”
Þær upplýsingar fengust hjá Sverri
Gunnlaugssyni í utanríkisráðuneytinu
að árleg neysluþörf vamarliðsins á
Keflavíkurflugvelli væri um 123 tonn af
nautakjöti, 108 tonn af svínakjöti og
kjúklingakjöt, 72 tonn. Neysla þeirra á
íslensku dilkakjöti nemur 4 tonnum.
Aðrar íslenskar matvömr sem vamar-
liöiö kaupir eru brauövörur og fiskur
svo og eitthvað af gosi.
Alfreð G. Alfreðsson, deildarstjóri
birgðastofnunar á Keflavíkurflugvelli,
sagði í samtali við DV: „Island er ekki
eina landið með umframframleiðslu
af landbúnaðarvörum. Flugher, sjóher
og landher hafa eflaust gert samninga
við landbúnaðarráðuneyti í Bandaríkj-
unum um kaup á umframframleiðslu.
Vömverð þar er margfalt lægra en bú-
vömverð hér á landi. Það hafa verið
gerðar athuganir á þessum kaupum
hér og í Bandaríkjunum en verðmis-
munur er gífurlegur. Okkur eru settar
strangar reglur að leita tilboða en bú-
vöruverð hér er ekki samkeppnis-
hæft.”
Umsögn Geirs
Hallgrímssonar
„Það er verið að vinna að þessum
málum í ráðuneytinu. Kaup þeirra á ís-
lenskum landbúnaöarafurðum hefur
aðeins farið vaxandi en ekki nægilega
mikið. Lambakjötið er ekki eftirsótt af
Bandaríkjamönnum og hvað aðrar
kjöttegundir snertir getur verðlagið
ráðið miklu um sölu. Framleiðendur
hér verða að gera upp við sig á hvaða
verði þeir treysta sér til að bjóða fram
vömsína.”
Á síöastliönu ári var skipuð nefnd
með fulltrúum frá landbúnaðarráðu-
neytinu, vamarmáladeild utanríkis-
ráðuneytisins, framleiðendum land-
búnaöarvara og varnarliðinu. Nefndin
vinnur nú aö þessum málum og athug-
ar með hvaða hætti unnt sé að auka
kaup varnarliðsins á íslenskum land-
búnaðarvörum.
-RR
Neytendur
Heimilisbókhald DV:
Yfir ellefu þúsund
fyrir þrjá í mat
Landsmeöaltalið er 16,5% hærra í
júní en það var í maí í heimilis-
bókhaldi DV. Meðaltal einstaklinga
eftir fjölskyldustærðum hefur
hækkað í öllum tilvikum.
Einstaklingur sem býr einn komst af
með 2.272 krónur fyrir mat- og
hreinlætisvörur í maímánuði, en í
júní hækkar matarreikningurinn í
3.649 krónur.
Matarreikningur tveggja manna
fjölskyldu eftir útreikningum okkar
hefur verið 5.678 krónur í júní, eða
2.839 krónur á hvom aðilanna.
Einstaklingar í þriggja manna fjöl-
skyldunni virðast allt í einu
þarfnast manna mest í mat og
hreinlæti eða 3.684 krónur fyrir
hvern. Matarreikningurinn í júní hjá
þriggja manna fjölskyldunni fór í
11.052 krónur. Töluvert hærri
reikningur en hjá fjögurra manna
fjölskyldunni sem var 10.492 krónur
eða 2.623 krónur á einstakling þar.
Meðaltal á einstakling í fjögurra,
fimm og sex manna fjölskyldum er
líkt, hjá öllum rúmlega 2.600 krónur.
En um hvem einstakling munar í
mat og drykk og fór matar-
reikningur fimm manna
fjölskyldunnar í 13.265 krónur og sex
manna fjölskyldunnar í 15.906
krónur. Og var matarreikningur sex
manna fjölskyldunnar hærri en
heildarreikningur sjö manna
fjölskyldunnar sem var 14.882
krónur eða 2.126 krónur á hvem
einstakling.
Sem sagt matarreikningamir hafa
hækkað, eflaust á hækkun búvöm
eftir 1. júní sinn þátt í hærri matar-
reikningum. Meðaltal þessa sex
fyrstu mánuði ársins hefur aldrei
verið hærra en í júní, en í mars var
það þremur prósentum lægra en fór
lækkandi tvo næstu mánuði, april og
maí.
-ÞG.
Meðaltal einstaklinga eftír fjölskyldustærðum
Mai 1984 Júni 1984
Einbúi kr. 2.272,- kr. 3.649.-
Einst. 2 m.fj. kr. 2.358.— kr. 2.839—
Einst. 3 m fj. kr. 2.472,- kr. 3.684—
Einst. 4m.fj. kr. 2.560,- kr. 2.623—
Einst. Sm.fj. kr. 2.439,- kr. 2.653—
Einst. Sm.lj. kr. 2.458.- kr. 2.651—
Einst. 7 m.fj. kr. 1.752.- kr. 2.126—
_
Leigaaf
tómu glasi
„Við vomm þrjú saman. Keyptum Var í röðinni og var með kjötrétt á
eina flösku af maltöli og eina af sínumdiski.spurðihvaðhannættiað
pilsner. Tókum viö þrjú glös á greiða fyrir leiguna á diskinum sem
bakkann. Þegar ég ætlaði að greiða hann ætlaði að borða af. Svona kom
viö kassann er mér sagt að þetta sagan til okkar. Við könnuðum
kostaði 154 krónur.” Á þessa leið málið. Fyrstu viðbrögð forráða-
hefst saga neytanda eins sem var á ' manns kaffiteríunnar var: „Þetta
ferðalagi um landið. Hann var getur ekki staðist. Ef fólk til dæmis
staddur á kaffiteríu þegar sagan missir gaffal í gólfið og fær nýja,
gerðist. látum við það ekki greiða aukag jald.
„Eg hváði og spurði Nei, hér er ekki tekið gjald fyrir tóm
afgreiðslustúlkuna hvað ölið glös, um einhvern misskilning er aö
kostaði. Hún svaraöi því að hvor ræða.”
flaska, eða innihaldið, kostaði Farið var að kanna málið í kjölinn
þrjátíu og fimm krónur. Báðar sjötíu og kom í ljós að eitt glas með öli í —
krónur. Og bætti svo við að ég ætti að kostar 28 krónur. Trúlega liggur þar
greiða tuttugu og átta krónur fyrir hundurinn grafinn — óvanur starfs-
hvert glas, samtals áttatíu og fjórar kraftur hefur misskilið hlutina og
krónur fyrir þrjú glös.” Neytandinn ekki haft frekari hugsun þessu
okkar afþakkaöi „leigugjaldiö” á lútandi eöa neytandinn beðið um
tómu glösunum og hann og fylgdarlið ölglas. Á þessum veitingastað er
drukku sitt öl af stút. Fleiri ekki tekið leigugjald fyrir tóm glös
viðskiptavinir voru áheyrendur að frekar en á öðrum veitingastöðum.
samskiptum vinar okkar og af- Misskilningi hefur veriðeytt.
greiðslustúlkunnar. Sá sem næstur -ÞG.
Kartöflurnar að koma:
Verður salan gefinf rjáls?
\ i
Það er sjalfsagt flestum enn í fersku
minni að kartöflumál voru ofariega á
baugi snemma í vor. Talað var um
kartöflustríð og var barist á mörgum
vígstöðvum. Ekki er þörf á að rlf ja upp
þá baráttu nú en hver er staðan í
kartöflustríöinu um þessar mundir?
Grænmetisverslun landbúnaðarins
| hefur í fjöldamörg ár haft einkasölu á
kartöflum og grænmeti. Það gerðist
[hinsvegar í vor aö öðrum en
Grænmetisversluninni var leyft að
flytja inn bæði kartöflur og grænmeti.
Þessum aðilum var leyft að annast
þennan innflutning með þeim
skilyröum aö innlend gæðaframleiðsla
hefði forgang þegar hún kæmi á
markaðinn.
Nú liður senn að því að íslenskar
kartöflur koma í verslanir og eru
þegar nokkrir kartöflubændur
byrjaðir að taka upp kartöflur. Þetta
mun þó vera svoköUuð sumaruppskera
og tæplega anna eftirspurninni.
Tvö fyrirtæki hafa sótt um leyfi til að
selja kartöflur í umboössölu frá
innlendum framleiðendum. Til þess aö
það verði verða þeir að fá blessun
Framleiðsluráðs. Þetta leyfi hefur
ekki verið veitt en málið er í biðstöðu
og unnið er við að kanna umsókn
þessara fyrirtækja nánar. -APH.