Dagblaðið Vísir - DV - 03.08.1984, Side 13

DV. FÖSTUDAGUR 3. AGUST1984.
13
BORÐUM VK)
PESTARKJÖT?
verð ég að játa að óg vissi það ekki fyrren alveg nýiega að senni-
lega borðum við töluvert magn af hreinu pestarkjöti á hverju ári — og
við fiytjum það einnig út."
Á þaö hefur verið bent, að
raunverulegu landnámi á Islandi
hafi ekki lokið, fyrr en landnemarnir
höfðu komið sér upp hæfilegum bú-
stofni, og síðan hefur eitt orðið að
ganga yfir menn og skepnur;
Islendinga, ær og kýr.
Og í svo miklu jafnvægi.var landiö
eftir þjóðveldið, að eigi þurfti annað
að sækja til útlanda en guðfræöi og
járn.
Þegar til þessa er litið, og einnig
hins, hversu skammt er til þeirra
sömu daga, aö þá sitja t.d. enn í
Framleiðsluráði landbúnaðarins
menn sem aldir voru upp við frá-
færur, sauðamjólk og sauðaskyr, og
eru því öðru fremur að verja sér-
legan menningarheim, foman, þegar
þeir ætla með nýjum fráfærum, að
bjarga sínu fé og meina þjóðinni
aðgang að hagkvæmari og ódýrari
búvöru í heimi nýrrar verka-
skiptingar og framf ara.
Og þótt maður sé, sem neytandi,
reiðubúinn til þess að þola nokkuö
fyrir gamla íslenska menningu og
dalalíf, ber þó stöku sinnum við, að
maður fær tilhneigingu til þess að
hugsa dæmiö upp á nýtt, og þá
einkum þegar þeir sem á móti okkur
ganga virðast fara hægar yfir en
góðu hófi gegnir, því innst inni vita
allir að sveitabúskapur á Islandi
verður að breytast, það er að segja ef
hann á ekki að lognast útaf.
Flest sláturhús rekin á und-
anþágu
Ef litiö er til umræðu seinustu ára
og missera, virðist ágreiningur um
búvörur einkum hafa snúist um
peningalegu hliöina, en minna um
hollustuhætti, t.d. kindakjöts, þótt
eitthvað hafi verið talið af gerlum i
kjötfarsi upp á síðkastið. Að sjálf-
sögðu blöskrar ómegöarmönnum við
tilhugsunina um að á fyrstu 11
mánuöum síöasta árs voru flutt út
2.336 tonn af dilkakjöti, er seld voru
fyrir kr. 34,90 kílóið, meðan við
verðum að borga allt að tífalt verð í
búðunum fyrir samskonar kjöt, og
þar að auki niðurgreiðslur og út-
flutningsbætur er nema hundruðum
milljóna.
En hvaö þá um kindakjötið sem
matvöru og þá án tillits til slátur-
gróða og kjötprísa? Um það er
sjaldan rætt.
Nýlega var þó lesin í útvarp frétt
af sláturhúsum, þar sem yfirdýra-
læknir upplýsir að flest íslensku
sláturhúsin séu ólögleg, og rekin með
undanþágu. Og í raun og veru séu
aðeins þrjú fullkomin sláturhús í
landinu ( að mig minnir), þar sem
unnt sé að slátra fé sómasamlega.
Þar við bætist svo heimaslátrun,
sem enginn veit með vissu hversu
viðtsk er, einkum eftir að búmark
varupptekiö.
Kjallarinn
JONAS
GUÐMUNDSSON
RITHÚFUNDUR
Eg hygg að flestir lslendingar
kippi sér nú ekki upp við það, þótt
vísindin geri aðrar kröfur í slátri en
fomíslendingar, þó verð ég að játa,
að ég vissi það ekki fyren alveg
nýlega, að sennilega borðum við
töluvert magn af hreinu pestarkjöti á
hverju ári — og við flytjum það
einnig út. En orðiö sennilega er hér
notaö, vegna þess aö svo virðist sem
enginn sérfróöur vilji láta neitt eftir
sér hafa í blööum í þessum efnum, og
mjög örðugt virðist vera að fá upp-
lýsingar og þá einkum um veigamik-
il atriði, en þar er átt við riðuveikina,
(Neurotrop Virus) sem virðist land-
læg hér, og sem verra er, virðist ná-
skyld svonefndri Parkinsons-veiki,
sem einnig er veirusjúkdómur, sem
aðeins verður greindur á síðari
stigum.
Læknar geta ekki fullyrt, sannað,
né afsannað, hvort sjúkdómurinn
getur borist f rá dýri til manns.
Viðbrögð viö þessum ólæknandi
sjúkdómi hafa verið hin sömu hér á
landi, sumsé niðurskurður, en til
hans er gripið, í baráttu við sjúk-
dóma þegar lyf koma ekki að gagni.
Og hvernig skyldi nú niðurskurði á
riðufé vera hagað?
Hann fer þannig fram, að fé af
sýktu búi er safnaö saman og því
síðan slátrað sérstaklega í
sláturhúsi.
Að slátrun lokinni er sláturhúsið
sótthreinsað, vosklæði starfsfólksins
eru sótthreinsuð úr lýsóli, eða
þvegin. Kjötið fer hinsvegar eins og
annað kjöt í kæli og frysti og síðan til
manneldis, annaðhvort á
innanlandsmarkaö, eða til út-
flutnings. Og þetta er gjört þótt
virtur læknir og vísindamaður hafi
sagt, að aldrei myndi hann ieggja sér
til munns kjöt af riðuveiku fé.
Helstu sauðfjársjúkdómar
En það eru fleiri sjúkdómar en
riöuveiki er herja íslenska fjár-
stofninn, og að því er mér skilst er
veiku fé og fé á lyfjum oft slátrað
með heilbrigðu fé, með afleiðingum,
sem örðugt er að sjá fyrir, nema kjöt
af sjálfdauðu mun grafið. Að frá-
talinni riðuveiki (Neurotrop Virus),
fjárkláða og færilús, munu þessir
sjúkdómar í sauðfé helstir á Islandi
og læknisráö innan sviga:
1) Bráðapest (bólusetning). 2)
Doði í ám (lyfjasprautun). 3)
Lambablóðsótt (lyfjasprautun í ær
og lömb). 4. Þarmalömun (lyfja-
sprautun). 5) Hvanneyrarveiki
Listerellosis (fúkkalyf). 6)
Mæðiveiki (niðurskurður). 7)
Lungnadrep (súlfa- eða fúkkalyf). 8)
Kýlapest Acetinobacillosis (lyfja-
sprauta/fúkkalyf). 9) Hníslasótt
Coccidiosis (súlfalyf). 10) Iðraormar
Moniezia expansa (lyfjagjafir). 11.
Lungnaormar, t.d. Protostrongylus
refescens og Dictiocalus filaria
(lyfjagjöf í barka). 12) Garnaveiki
Paratuberkulosis (bólusetning). 13.
Smitandi lambalát (einangrun). 14.
Rauðsýki liðaveiki (lyfjanotkun). 15)
Júgurbólga (fúkkalyf) 16) Fjöru-
skjögur, stíuskjögur, grænskita í
lömbum (lyf og fúkkalyf). 17) Sullur
(sauðkindin þar millihýsill milli
hundsog manns).
Eins og á þessum lista sést, á
sauðkindin víðar í vök að verjast en á
heimsmarkaði, og almúgamaður
veit sannast sagna harla litið um það
í hvaöa hættu hann leggur sig er
hann sest að mat sínum á sunnudegi.
Er hann að gúffa í sig sóttkveikjur og
lyfjaleifar, eða er hann að borða
kjöt, sem betra hefði verið aö
brenna eðagrafa?
Til eru margir menn sem telja
sauðaket jafngott íslenskum manni
og fornsögur, og undir það vildu víst
margir geta tekiðaf heilum huga. En
þar eð flestir kjósa helst aö sleppa
lifandi frá mat sinum, eöa a.m.k.
með fótavist, þá verður ekki annað
séð en að þjóðin eigi rétt á traustum
upplýsingum um kjötgæöi slátur-
gripa frá þessum dýraspítala, sem
sauðfjárræktin virðist vera orðin á
Islandi.
Ekki þarf alfarið að bera við
vanþekkingu, því við eigum bæði
færa vísindamenn, og til munu hér
gögn um riðuveiki, sem talin eru á
heimsmælikvarða, unnin af
þekktum, nafngreindum vísinda-
mönnum.
Vera kann að sláturhús vor
standist ekki smámunasemi sótt-
kveikjunnar, en samt ætti það að
vera óþarfi að setja pestarkjöt á
markað. Niðurskurð á að borga og
kjötiö á að grafa, eða brenna.
Jónas Guðmundsson.
almúgamaður veit sannast sagna harla lítið
um það í hvaða hættu hann leggur sig er hann
sest að mat sínum á sunnudegi. Er hann að
gúffa í sig sóttkveikjur og lyfjaleifar eða er
hann að borða kjöt sem betra hefði verið að
brenna eða grafa?”
Orð í eyra baráttumanns
• „Umfjöllun Guðmundar J. Hallvarðsson-
ar um frumvarp Vilmundar og banda-
lagsins er ekkert einsdæmi. Hún er nánast
dæmigerð fyrir þá smákónga sem telja sig
vera komna með einhver ítök í hinum hefð-
bundnu stéttarfélögum og hugsa til þess með
skelfingu að missa áhrif sín.”
Guðmundur J. Hallvarðsson hefur
þaö sem frístundagaman aö bregða
sér í gervi öreigaleiðtoga hér á síðum
DV. Af lestri blaðsins má sjá að
Guðmundur er vélgæslumaður, trún-
aöarmaöur, stjórnarmaður í Dags-
brún og gerir út skútu þegar hann er
ekki að skrifa í DV.
Maður skyldi ætla að baráttu-
maöur með öll þessi járn í eldinum
væri málefnalegur og frjór í skrifum
um verkalýðsmál. Því er nú síst að
heilsa. Sleggjudómar og skilnings-
leysi eru helstu ummerkin á gand-
reið Guðmundar um síður DV.
Þeir „misvitru" og
Guðmundur
I kjallaragrein 23. júlí upplýsir
Guðmundur að umræðan um
skipulag verkalýðshreyfingarinnar
sé ekki nýtilkomin, hún hafi jafnvel
byrjað áður en hann sjálfur fór að
láta til sín taka á opinberum vett-
vangi. Síðan segir: „Misvitrir
pólitíkusar hafa stundum verið að
gera sig merkilega með þvi að legg ja
fram lagafrumvörp um breytingar á
sklpulagi verkalýöshreyfingarinnar.
Nægir þar að minna á frumvarp
Vilmundar heitins Gylfasonar þar
sem gert var ráð fyrir því að sérhver
vinnustaður, bæði stór og smár, hefði
sinn sjálfstæða samningsrétt.”
Við þetta bætir Guðmundur:
„Ymsar aðrar tilraunir hafa verið
gerðar til að þrengja réttindl
verkalýðssamtakanna. ’ ’
Kjallarinn
GARÐAR
SVERRISSON,
STARFSMADUR ÞINGFLOKKS
BANDALAGS
JAFNAÐARMANNA.
Og rúsínan: „Grundvallarsjónar-
mið verkalýðshreyfingarinnar í
þessum málum hefur verið að það sé
málefni samtakanna sjálfra að taka
ákvarðanir um sin innri mál og á
þeirri forsendu hefur öllum slikum
lnngripum utanaðkomandl aðlla i
skipulagsmál samtakanna verið
hafnað. Sjálfstæði samtakanna
gagnvart rikisvaldinu er einfaldlega
íhúfi.”
Greinilegt er að þessi trúnaðar-
maður í stjórn Dagsbrúnar hefur
ekki hundsvit á því lagafrumvarpi
sem hann telur sig vera að fjalla um.
I fyrsta lagi er frumvarpið ekki „um
breytingar á skipulagi” heldur um
heimild til breytinga, sem verkalýðs-
hreyfingin ræður auðvitað hvort hi'rn
nýtir sér eða ekki. I ööru lagi tekur
frumvarpið ekki til smæstu vinnu-
staða eins og Guðmundur fullyrðir,
heldur einungis staða með 25 starfs-
mönnum eða fleiri. I þriðja lagi er
frumvarpið ekki „tilraun til aö
þrengja réttindi” heldur rýmka og
auka réttindi. Þetta sér hver heilvita
maður í hendi sér.
„Þræla- og þvingunarlög"
Guðmundur J. Hallvarðsson
virðist ekki gera sér grein fyrir því
að ríkisvaldið skiptir sér nú þegar af
skipulagi verkalýðshreyfingarinnar.
Þetta gerir rikisvaldið með lögunum
um stéttarfélög og vinnudeilur sem
sett voru 1938 í trássi við vilja fjöl-
margra verkamanna sem litu á lögin
sem hreina og beina mannréttinda-
skerðingu. Á alþingi mættu lögin t.d.
harðri mótspyrnu manna eins og
Héðins Valdimarssonar, Vilmundar
Jónssonar, Isleifs Högnasonar og
Einars Olgeirssonar. Sá siðastnefndi
kallaði þessi lög „þræla- og
þvingunarlög.”
Það var auðvitað rétt hjá þessum
mönnum að með samþykkt núver-
andi löggjafar var vinnandi fólk ekki
lengur frjálst að því að skipuleggja
samtök sín og baráttu eftir eigin
höfði. Að þessu leyti var um réttar-
skerðingu að ræða. Hugmynd
Vilmundar Gylfasonar, sern fram
kemur í vinnustaðafrumvarpi
Bandalags jafnaðarmanna, var sú
aö ríkisvaldið slakaði á klónni sem
það setti á verkafólk árið 1938.
Umfjöllun Guðmundar J.
Hallvarðssonar um frumvarp
Vilmundar og bandalagsins er
ekkert einsdæmi. Hún er nánast
dæmigerð fyrir þá smákónga sem
telja sig vera komna með einhver
ítök í hinum heföbundnu stéttar-
félögum og hugsa til þess með
skelfingu að missa áhrif sín.
Hræddir við lýðræði
Eins og fyrr kemur fram er
Guðmundur trúnaðarmaöur í Dags-
brún, einhverju ólýðræðislegasta
stéttarfélagi sem rekið er á
vesturhveli jarðar. Við stjórnarkjör í
félaginu eru viðhafðar svo flóknar og
þunglamalegar aðferðir að and-
spænis þeim verður hinn óbreytti
verkamaður eins og krækiber í hel-
víti. Hans eina leið til áhrifa er að
snakka sig inn á forystuna eins og
skútuformaðurinn virðist hafa gert.
Reynslan hefur kennt okkur að
þegar búið er að múlbinda gamla
róttæklinga í stjórnum stéttarfélaga
þá fara þeir fljótlega að tala gegn
réttarbótum eins og vinnustaða-
frumvarpi Bandalags jafnaðar-
manna. En hvers vegna? Líklega
vegna þess að þeir eru hræddir við
lýðræðið, hræddir við afl hins
óbreytta launamanns.
Það er timi til kominn að fólk fái
sjálft að ráða þvi með hvaða hætti
það skipar sér í samtök á vinnu-
markaðnum. Löggjafinn má ekki
endalaust láta íhaldssama verka-
lýðsforystu nota sig til að koma í veg
fýrir að fólk geti samið sjálft um
kaup sitt og kjör í vinnustaðafé-
lögum. Þetta verða öreigaleiðtogar
nútimans aðskilja.
Garðar Sverrisson