Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.1985, Blaðsíða 6

50
DV. LAUGARDAGUR 6. JÚL! 1985.
Kvikmyndin The
Right Stuff mun enn
ekki hafa verið sýnd
hérlendis en hún
hefur hins vegar
fengist lengi á
myndbandaleigum.
Myndin er gerð eftir
frásögn Tom Wolfe
og fjallar um fyrstu
geimfara Bandaríkj-
anna en þó kannski
ekki síður um
„heiöursgestinn
sem ekki var við-
staddur": tilrauna-
flugmanninn Chuck
Yeager. Yeager
varð fyrstur manna
til þess að fljúga
hraðar en hljóðið ó
vélinni X—1 og var
óumdeilanlega ein-
hver fremsti flug-
maður vestra. Hann
hafði „the Right
Stuff" — réttu haefi-
leikana sem flug-
maður þarf að hafa.
f eftirfarandi grein
segir hann sjálfur
frá lífi sínu og starfi
og lýsir því hvers
vegna hann varð
aldreí geimfari eins
og virtist liggja
beint við. Tekið skal
fram að frasinn „the
Right Stuff" er lót-
inn óþýddur vegna
þess að ekki finnst
brúkleg samsvörun
á íslensku. Á stöku
stað er skotið inn í
frásögnum annarra.
Ég trúði varla mínum
eigin augum. Ég var
kominn yfir hljóðmúrinn
og það var eins og ekk-
ert vœri. Amma hefði
getað setið þarna og
sötrað límonaði.
en nokkru sinni fyrr eöa síðar. En ég
var táningur og krakkar á þeim aldri
strika léttilega yfir fortiðina ef nútiðin
virðist heillandi. Ég sá auglýsingu um
námskeiö i flugi og þá sá ég mér leik á
borði til þess að losna við varðstöður
og annað undirmálsstúss. Eg sótti um.
Striöið haföi ekki staöið í nema þrjá
mánuði þegar jáyrðið kom. Við vorum
afskaplega fáir óbreyttir hermenn í
flugsveitunum þá — flestir voru
menntaskólastrákar sem hlutu strax
liðsforingjatign og ég haföi svolitlar
áhyggjur af því hvort ég stæði mig í
félagsskap pilta sem flestir voru ívið
eldri og betur menntaðir en ég. Ég
varð flugveikur í nokkur fyrstu skiptin
en komst síöan yfir það. Og þá upp-
götvaði ég að ég átti auðvelt meö að
samræma gerðir mínar í stjómklefan-
um og smátt og smátt varð flugið
skemmtilegt. Eftir innan við mánuö
frá því að ég ældi í láréttu flugi var ég
farinn að njóta þess aö fara dýfur og
Ég bjóst viö að lífið yrði
býsna hversdagslegt
eftir að óg var orðinn
tilraunaflugmaður. En þó
var ég valinn til að fljúga
X—1 og reyna aö rjúfa
hljóðmúrinn.
„Sumir telja að vólin
muni brotna í spón. I
rauninni veit enginn
hvað gerist víð
hljóðmúrinn fyrr en ein
hver kemst þangað."
Þegar ég var strákur lét ég mér
aldrei detta i hug aö veröa flugmaður.
Fyrsta flugvélin sem ég sá í návígi var
Beechcraft sem magalenti á komakri
við Mud River. Ég var 15 ára og nam
staöar á hjólinu minu til þess að skoöa
flakiö áöur en ég hélt áfram út aö ve-
sæla sveitabýlinu þar sem ég hjálpaði
til á laugardagseftirmiðdögum með
því að raka gamla liðiö.
Auk þess að snatta hitt og þetta,
spila billjarð á billjarðstofunni eða
póker undir gamalli brú og fíflast með
þremur eða fjórum stelpum þá gerði
ég næsta fátt sumariö 1941. Einhvers
staðar átti ég prófskírteini frá Hamlin
High School og það gróf ég upp, ásamt
fæðingarvottorðinu sem sannaði að ég
var orðinn 18 ára, þegar smali frá flug-
sveitum hersins kom til heimabæjar
míns í Vestur-Virginíu. Ég ímyndaði
mér að þetta gæti verið gaman og ég
fengi að sjá eitthvaö af heiminum.
Pabbi predikaði aldrei yfir okkur
krökkunum og ég man ekki til þess að
Flestir höföu litla trú ó
að okkur tækist þetta.
Meira að aegja í Muroc
var 6g talinn dauða-
dæmdur maður.
Allar götur síðan bók Tom Wolfe
kom út hef ég verið angraður með
spumingunni um þaö hvort ég telji mig
hafa The Right Stuff. Ég veit að
Guilsilungurinn hefur The Right Stuff
og ég hef séð fáeinar stelpur hér og þar
sem hafa það í kippum, en þessi frasi
verður meiningarlaus þegar hann er
notaður til að lýsa hæfileikum flug-
manns. Spurningin felur í sér að
maður hafi fæðst með The Right Stuff.
Ég fæddist með óvenjugóða sjón og
einbeitingarhæfni. Ég hafði áhuga á
vélum og átti auövelt með að skilja
vélar. ! eðli mínu er ég rólegur þó
mikið gangi á. Er þetta The Right
Stuff? Það eina sem ég veit er að ég
sleit mér út við að læra að fljúga og
lagöi mig alltaf allan fram. Og þegar
öllu er á botninn hvolft þá er eina
ástæðan fyrir því að ég var betri en
miðlungsflugmaöur sú aö ég flaug
meira en nokkur annar.
hann hafi gef ið mér nema tvö heilræði:
aldrei að kaupa pickup bíl sem ekki
var framleiddur af General Motors og
svo sagði hann daginn sem ég fór í her-
inn: „Sonur minn, spilaðu aldrei fjár-
hættuspil.” Hann hafði ekki verið hrif-
inn af snatti mínu í billjarðstofunni né
gróöanum sem ég fékk fyrir pókerspil.
Ég geröist vélamaöur. Ég ólst upp
innan um bílvélar og bormaskínur og
ég skildi vélar — þetta var bara
náttúrlegur hæfileiki, rétt eins og að
hafa góða sjón og einbeitingarhæfni.
Ég var til að mynda frábær skytta. Ef
maður setur riffil upp í hendumar á
hillbilly hittir hann í mark í hvert ein-
asta sinn. Ég hafði því hæfileika til
þess að fljúga orrustuflugvélum án
þess aö ég hefði hugmynd um eða léti
það mig nokkru varða. En eftir fyrstu
flugferöina heföi ég heldur skriðið
allra minna ferða en að fara aftur upp.
Eg var þá farþegi með tilraunaflug-
manni og hann tók þvílikar dýfur og
veltur að ég kastaði upp og staulaðist
síðan út úr vélinni, verr á mig kominn