Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.1986, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1986.
Neytendur
j lögum er svo fyrir mælt að skylt sé að tryggja húseignir tyrir brunatjóni.
Tryggingar
Nú veltum við fyrir okkur helstu
tryggingum húseigna.
Brunatryggingar húseigna
í lögum er svo fyrir mælt að skylt
sé að tryggja húseignir fyrir bruna-
tjóni. Um þetta efni gilda tvenn lög,
önnur um brunatryggingar utan
Reykjavíkur en hin um brunatrygg-
ingar í Reykjavik. Samkvæmt lögun-
um er sveitarstjómum heimilt að
semja við vátryggingarfélög um trygg-
ingar á tryggingarskyldum húseignum
í umdæmi sínu og þar með um iðgjöld.
Húseigendum í sveitarfélaginu er þá
skylt að tryggja hjá því félagi sem
sveitarstjómin hefur samið við. Þá
hefur Reykjavíkurborg notfært sér
heimild til að taka í eigin hendur
bmnatryggingar húseigna í borginni
og innheimtir iðgjöldin árlega ásamt
fasteignasköttunum.
Skyldutryggingar
húseigna taka þó eingöngu til hús-
næðisins sem slíks en ekki til innbús
og þess háttar. Skyldutryggingin tekur
ekki heldur til húsa í byggingu og
verður húsbyggjandinn sjálfur að sjá
um að tryggja í þeim tilvikum. Er
hann þá sjálfráður um val á trygginga-
félagi. Vátryggingarfjárhæðir bruna-
trygginganna miðast við svonefht
bmnabótamat húseigna á hverjum
tíma.
Viðlagatryggingar
Samkvæmt lögum um Viðlagatiygg-
ingu íslands er mönnum skylt að hafa
viðlagatryggingu á fasteignum og
lausajjármunum sem brunatiyggðar
em. Arleg iðgjöld skulu vera 0,25 pró-
sent af vátryggingarfjárhæðum
tryggðra verðmæta. Þau vátrygging-
arfélög sem bmnatryggja eignir skulu
innheimta iðgjöld fyrir Viðlagatrygg-
ingu íslands um leið og þau innheimta
bmnatryggingariðgjöldin. Viðlaga-
trygging íslands skal vátiyggja gegn
beinu tjóni af völdum eftirtalinna
náttúruhamfara: Eldgosa, jarðskjálfta,
skriðufalla, snjóflóða og vatnsflóða.
Hús í smíðum
Eins og áður er nefnt taka lög-
bundnar brunatryggingar á húseign-
um ekki til húsa í smíðum.
Húsbyggjendur þurfa því að taka sér-
staka brunatryggingu vegna hús-
byggingarinnar á smíðatímanum. Sú
bmnatrygging tryggir bygginguna,
aðflutt efni og vinnupalla gegn skaða
af völdum eldsvoða. Vegna húsa í
byggingu er unnt að kaupa enn víð-
tækari tiyggingarvemd heldur en þá
sem felst í brunatryggingunni einni.
Má í því sambandi nefna sérstakar
tryggingar sem bjóðast til dæmis und-
ir heitunum byggingatrygging, smíða-
trygging eða húsbyggjendatiygging.
Slíkar tiyggingar tiyggja húsið í smíð-
um ásamt meðal annars aðfluttu efiii
og vinnupöllum, gegn til dæmis bein-
um skemmdum af völdum eldsvoða,
vatnsflóða, jarðskjálfta, eldgosa,
hruns, óveðurs, þjófriaðar, skemmdar-
verka og brotins glers. Þá greiðast
bætur vegna slyss er vátryggður, fjöl-
húseigna
skylda hans og aðrir við störf við
bygginguna verða fyrir á byggingar-
stað. Einnig er unnt fyrir húsbyggj-
andann að taka ábyrgðartryggingu
vegna framkvæmdanna. Þeim sem
vinna sjálfir við byggingu eigin hús-
næðis ásamt vinum og vandamönnum
er sérstaklega bent á þá vemd sem
þessar tryggingar veita.
Húseigendatrygging
Fyrir eigendur húseigna skal bent á
svonefnda húseigendatiyggingu sem
er samsett vátrygging. I húseigenda-
tiyggingunni em innifaldar sjö
mismunandi tryggingar og taka þær
fyrst og fremst til húseignarinnar
sjálfrar og fylgiflár hennar en ekki til
innbús. Þær tryggingar sem i húseig-
endatryggingu felast em:
Vatnstjónstrygging bætir tjón á vá-
tryggðri eign sem á upptök sín innan
útveggja hússins og hlýst af skyndileg-
um og óvæntum leka.
Glertrygging nær til þess er gler brotn-
ar eftir að því hefur endanlega verið
komið fyrir á þeim stað sem því er
ætlað að vera á.
Foktrygging tekur til skemmda á vá-
tryggðri eign af völdum ofsaveðurs.
Bætur greiðast fyrir allar skemmdir
sem stafa beinlínis af þessum orsökum
þar á meðal er úrkoma veldur
skemmdum í kjölfar ofsaroks.
Húsaleigutrygging. Ef nauðsynlegt
reynist að rýma húsnæðið vegna tjóns
sem greiðsluskylt er samkvæmt trygg-
ingarskírteininu eða lögboðinni
brunatryggingu húseignarinnar greið-
ir félagið húsaleigu sem vátryggður
tapar af þessum sökum.
Innbrotstrygging bætir skemmdir á
vátryggðri eign af völdum innbrots
eða tilraunar til innbrots.
Sótfallstrygging bætir skemmdir á
vátryggðri eign sökum skyndilegs og
óvænts sótfalls frá kynditækjum eða
eldstæðum.
Ábyrgðartrygging húseigenda. Þessi
trygging vátiyggir gegn þeirri skaða-
bótaskyldu er fellur á vátryggðan
samkvæmt íslenskum lögum sem eig-
anda húseignar þeirrar eða húseignar-
hluta er vátiyggingarskírteini
tiltekur.
Þess má geta að samkvæmt íslensk-
um rétti er bótaábyrgð húseiganda
vegna tjóns, sem rekja má til húseign-
ar hans, býsna rík. Dæmi slíkrar
bótaábyrgðar gæti verið þegar tjón
verður á mönnum og munum vegna
þess að þakplötur fjúka af þökum
húsa, snjór eða grýlukerti hiynja af
húsum eða umbúnaður á tröppum eða
í húsalyftum er ekki viðhlítandi.
Samsetta húseigendatryggingin er
hér var lýst er afar víðtæk. Oski menn
ekki eftir svo viðtækri tryggingar-
vemd vegna húseignar er unnt að
kaupa tiyggingar sem veita vemd
gegn afmarkaðri áhættu. Dæmi slíkra
trygginga em sérstakar glertrygging-
ar og vatnstjónstiyggingar.
-Ró.G.
(Unnið úr samantekt Sigmars Ármannsson-
ar hjá Sambandi islenskra tryggingarfélaga)
Metuppskera vínberja í reykvískum sólstofum:
Sulta og hlaup
úr vínberjum
Einn af lesendum okkar hringdi og
bað um uppskriftir að einhverju sem
hægt er að búa til úr vínbeijum. Við-
komandi fékk mjög góða uppskeru af
beijum af plöntum í gróðurskála sín-
um og sagði: „Jafnvel þótt vínberin
séu mjög góð em takmörk fyrir hvað
mikið er hægt að borða af þeim.“
Vínber í frosti
Hægt er að fiysta vínber, annað-
hvort í heilum klösunum eða stök ber,
heil eða sundurtekin. Berin má einnig
fiysta hvort sem er þurr eða í sykur-
legi sem við ráðum frekar frá að gera.
Hægur vandi er að búa til vínberja-
hlaup og sultu úr vínbeijum, að ekki
sé talað um saft og vín. Einnig höfum
við rekist á uppskrift að súrsætu
mauki úr vínbeijum.
Vínber em jámrík en jafhframt inni-
halda þau talsvert af sykri. Til að gera
sér grein fyrir hitaeiningainnihaldi
má taka ffarn að um 15 meðalstór vín-
ber (110 g) innihalda 74 hitaeiningar.
Það má því borða mikið af vínberjum
án þess að hitaeiningamar fari með
megunarkúrinn.
Vínberjasulta
1 kg vínber
1/2 kg sykur
Skolið berin og látið þau með sykrin-
um í pott. Látið suðuna koma upp við
vægan hita og sjóðið sultuna í ca 15
mín. Hrærið af og til í pottinum svo
ekki brenni við. Veiðið ofan af pottin-
um óhreinindi og froðu. Bætið rot-
vamarefni út í sultuna og látið hana
á hrein glös og lokið þeim strax.
Vínberjahlaup
1 kg vínber
2 dl vatn
750 g sykur á 1 1 saft
3 msk. sítrónusafi
Skolið berin vel í rennandi vatni og
látið í pott með vatninu. Látið berin
sjóða við vægan hita undir loki í um
það bil 15 mín. Hrærið af og til í svo
beijin springi og ekki brenni við. Lá-
tið svo innihaldið í poka úr bleiugasi
og látið renna af því yfir nóttina. Ekki
kreista pokann, þá er hætta á að
hlaupið verði ekki tært. Mælið þá saft-
ina sem runnið hefur af hratinu og
látið í pott og látið sykurinn út í. Lá-
tið sjóða í 15-20 mín. eða þar til dropi
fellur hægt af sleif. Takið þá pottinn
af hellunni og veiðið froðuna ofan af.
Það virðist hafa verið mikil vínberjauppskera víðar en í sólstofum í Reykjavík.
Einkar góð dökkblá vínber voru til í verslunum í Reykjavik í vikunni og ko-
stuðu ekki nema rétt um 70 kr. kg. Það liggur við að það sé verjandi að kaupa
sér vínber og búa til hlaup sjálfur. DV-mynd BG
Spuming er hvort ekki borgar sig að
setja sultuhleypi (pectin) strax út i,
þvi hætt er við að hlaupið stífni ekki
nema i því sé talsvert af lítið þroskuð-
um beijum. Ef pectin er notað em
leiðbeiningar á umbúðum þess. Einnig
er spuming um hvort nota á rotvam-
arefni en það eykur geymsluþolið til
muna.
1 kg vínber
1/2 1 þurrt hvítvín
2 1/2 dl hvítvínsedik
1 1/2 dl vatn
350 g sykur
1 tsk. kanell
Látið suðuna koma upp á hvítvíni,
ediki, vatni, sykri og kanel. Skolið
vínberin í köldu vatni og hellið legin-
um sjóðandi heitum yfir. Látið standa
á köldum stað til næsta dags. Hellið
þá leginum frá og sjóðið aftur í nokkr-
ar mínútur. Látið vínberin á hrein
glös og hellið sjóðandi leginum yfir
berin. Geymið aftur á köldum stað til
næsta dags og hellið þá leginum aftur
í pott og sjóðið í nokkrar mínútur.
Bætið nú rotvamarefhi í löginn og
hellið honum sjóðandi heitum yfir ber-
in. Bindið strax yfir glösin og látið
bíða í 14 daga með að smakka á inni-
haldinu.
Súrsæt vínber passa vel með kjöti
af villtum dýrum, raunar með ýmsum
réttum úr hakki.