Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.1987, Side 12

12
LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 1987.
Erlend bóksjá
m SUECTIOK BV IMIÍBIU'S
yi mUHH CIIIIIIKICIJiBIII'CIIKHMIWHI IÍFE
'IWrtt li smS i BVttllMsif Uslsltá wtUtr
tw lit tltrtts sBj dn»i ss inirt'o ifsfsn'
»>11111 111! 11 li 11 *
tnn
Fjörutíu
smásögur
FORTY STORIES
Höfundur: John Updike
Útgefandi: Penguin Books. 1987
Þótt bandaríski rithöfundurinn
John Updike sé einkum þekktur
utan heimalands síns fyrir skáld-
sögur sínar vakti hann fyrst ahygli
á sér í Bandaríkjunum fyrir smá-
sögur sem birtust í The New
Yorker og öðrum tímaritum og síð-
ar í smásagnasöfnum.
í þessa bók hefur hann sjálfur
valið fjörutíu smásögur úr fyrstu
íjórum smásagnasöfrium sínum:
The Same Door (1959), Pigeon Fe-
athers (1962), The Music School
(1966) og Museums and Women
(1972). Þar sem smásögumar eru
frá nær tveggja áratuga tímabili
(elstu söguna skrifaði hann árið
1953) gefa þær góða mynd af þróun
Updike sem smásagnahöfúndar.
Hér fjallar Updike mikið um æsku-
og unglingsárin af næmri tilfinn-
ingu en jafnframt þeirri ögun og
kímni sem einkenna öll bestu verk
hans. Sumar þessara sagna eru
hreinar perlur sem greipast í
minni.
r-v- 1 1
! 1 1
: ;•■ ••V l i
j 1 t

langanir í Mið-
jarðarhafssól
THE NUDISTS
Höfundur: Guy Bellamy
Útgefandi: Penguin Books, 1987
Sögupersónumar í þessari bók
em yfirleitt að keppa að því að fá
það sem þær hafa ekki. Þeir sem
eru blankir streða í því að reyna
að græða peninga. Þeir sem em
giftir þyrstir umfram allt í konur
annarra á meðan kvenmannslaus
rithöfundur skrifar hatramma ár-
ásarbók á konur. í sólinni við
Miðjarðarhafið, þar sem sagan
gerist mestan part, losnar um
hömlur Englendinganna sem
breski blaðamaðurinn og rithöf-
undurinn Gay Bellamy fjallar hér
um, þótt minna gerist reyndar en
sumar persónanna dreymir um.
Það er einkum tvennt sem lyftir
þessari sögu upp úr miðjarðarhafi
afþreyingarvellunnar. Annars veg-
ar kímnigáfa höfundarins. Hann
gerir óspart grín að sögupersónum
sínum og þeim viðhorfum sem þeir
eru fulltrúar fyrir. Hins vegar
nokkur óvænt spor í söguþræðin-
um.
Sagan er látlaus og læsileg, og
skemmtileg á köflum, en ekki er
hægt að segja að hún skilji eftir
sig spor að lestri loknum.
Stálmaðurinn í Kreml
STALIN AND THE SHAPING OF THE SOVIET
UNION.
Höfundun Alex de Jonge.
Útgefandi: Fontana/Collins, 1987.
Jósef Stalín er öðrum mönnum frem-
ur faðir þess þjóðfélagskerfis sem enn
er að meginstofni til ríkjandi í Sovét-
ríkjunum. Það kerfí skóp hann með
aðstoð heils hers handbenda sinna í
blóði heilla stétta og kynslóða: bænda,
gömfu bolsevikkanna og ýmissa þjóð-
arbrota.
Margar bækur hafa verið skrifaðar
um þennan mann sem náði meiri per-
sónulegum völdum en líklega nokkur
annar maður á þessari öld. Hann náði
undirtökunum þegar um miðbik þriðja
áratugarins og hélt þjóð sinni í heljar-
greipum allt til dauðadags 1953. Áhrifa
hans gætti hins vegar löngu eftir dauð-
ann: enn í dag eru veigamestu þættir
sovéska kerfisins þeir hinir sömu sem
Stalín mótaði.
Þessi bók breska háskólakennarans
Alex de Jonge byggir fyrst og fremst
á rituðum heimildum í bókum og
skjalasöfrium. Hér er sagt frá persón-
AHÐTHESHAITOOFTHESWfcTUNW
ALEXDRinNní
unni Stalín eins og hún kom samtíma-
mönnum hans fyrir sjónir á hverjum
tíma. Þá er ferill hans ítarlega rakinn:
hvemig hann komst til valda, hvemig
hann beitti þeim völdum, uppgjörið
við gömlu bolsevikkana og aðra þá
sem hann óttaðist, samskipti hans við
erlenda stjómmálaforingja þegar kom
að síðari heimsstyrjöldinni (Churchill
fær þar lélega einkunn) og lokaárin
að stríðinu loknu.
Margt af því sem hér segir frá er
kunnuglegt fyrir þá sem lesið hafa
aðrar ævisögur Stalíns þótt sumar
áherslur séu aðrar. Fyrir þá sem lítt
hafa kynnt sér feril Stalíns er hins
vegar hægt að mæla með þessari bók
umfram margar aðrar af tveim ástæð-
um. Annars vegar skrifar de Jonge
afar læsilegan og greinargóðan texta
þar sem blandað er saman staðreynd-
um, vitnisburðum samferðarmanna
Stalíns og eigin mati höfundarins.
Hins vegar gengur de Jonge tiltölu-
lega fordómalaust til verks þótt það
hljóti að vera erfitt þegar fjallað er
um mann á borð við Stalín. Við fáum
því að kynnast ólíkum viðhorfum til
umdeildra atvika í lífi Stalíns þótt
höfundurinn hiki ekki við að segja
einnig hvaða skoðun hann hefur sjálf-
ur myndað sér við athugun- sína á
fyrirliggjandi gögnum.
Breskur kynlHsfarsi
SEXPLICITLY YOURS: THE TRIAL OF CYNT-
HIA PAYNE
Höfundar: Gloria Walker og Lynn Daly
Penguin Books, 1987
Kynferðisleg vandræðamál Breta
hafa löngum verið mönnum til
skemmtunar í öðrum löndum og
reyndar einnig ýmsum á heimaslóðum.
Bretar eru öðrum þjóðum lagnari við
að koma sér í opinber vandræði vegna
náttúrunnar. Á stundum hafa jafnvel
ráðherrar mátt sjá af embætti fyrir
ístöðuleysi í þeim efnum og ríkis-
stjómir riðað til falls.
Það er þó ekki síður skemmtilegt
þegar bresk lögregluyfirvöld taka sig
til og lögsækja fólk fyrir að græða á
náttúrunni. Slík málaferli taka gjam-
an á sig svip hressilegra farsa.
Réttarhöld af þessu taginu fylltu síð-
ur breskra blaða fyrstu mánuði þessa
árs. Þá var miðaldra kona, Cynthia
Payne að nafni, ákærð fyrir að efha
til samkvæma þar sem gleðikonur
vom fengnar til að sinna þörfum ges-
tanna og græða á öllu saman.
Payne þessi var reyndar þegar orðin
þekkt í Bretlandi sem pútnamamma
þar sem hún hlaut fyrir nokkrum árum
dóm fyrir að reka hómhús. En í þetta
sinn sagðist hún vera höfð fyrir rangri
I THE
TRIAL OF
CYNTHIAI
PAYNE
X.
öLORIÁ WALKE
AM)i™n/UY
sök: henni þætti einfaldlega gaman að
halda partí í húsi sínu. Hún tæki hins
vegar ekkert fyrir slíkt, nema hvað
menn kæmu kannski með flösku eins
og gengur og gerist, og græddi því
ekkert á samkvæmishaldinu nema síð-
ur væri.
Það var ekki um það deilt að sam-
kvæmi Cynthiu fæm að verulegu leyti
fram í svefnherbergjum á efri hæð
húss hennar. Reyndar var á tíðum svo
mikil ásókn í rúmpláss að biðröð myn-
daðist í stiganum og áttu sumir
miðaldra karlmennirnir þá reyndar oft
erfitt með að hemja sig með íturvaxn-
ar og ákafar ungmeyjamar í fanginu.
Þær tóku yfírleitt 25 pund (1500-1600
krónur) fyrir greiðann.
Það sem réttarhöldin snerust fyrst
og fremst um var hvort Cynthia hefði
haft gróða af þessari athafnasemi
stúlknanna eða ekki. Verjandanum
tókst einnig fljótlega að láta þau snú-
ast um vinnubrögð lögreglunnar við
að sanna pútnahússrekstur á Cynthiu,
en margt af því sem lögreglumennim-
ir tóku sér fyrir hendur við rannsókn
málsins var í sígildum farsastíl.
Við lok réttarhaldanna, sem ítarlega
er lýst í þessari bók tveggja breskra
blaðamanna, var Cynthia sýknuð af
öllum ákærum. Hún stóð með pál-
mann í höndunum en lögreglumenn-
imir, sem höfðu kostað breska
skattborgara væna fúlgu, harla niðurl-
útir. Og þegar Cynthia var spurð að
því fyrir utan réttarsalinn, að niður-
stöðunni fenginni, hvað hún ætlaði sér
að gera næst, stóð ekki á svarinu: að
halda partí!
Metsölubækur - pappírskiljur
Bretland Bandaríkin: Rit aimenns eðlis:
1. Jackie Collins: 1. Danielle Steel: 1. S. B. Barrows, W. Novak:
H0LLYW00D HUSBANDS.{2) WANDERLUST. MAYFLOWER MADAM.
2. Jeffrey Archer: 02. Tom Clancy: 2. M. Scott Peck:
A MATTER OF HONOUR. (1) RED STORM RISING. THE ROAD LESS
3. Barbara Taylor Bradford: 3. Louis L’Amour: TRAVELED.
ACT OF WILL. {3) LAST OF THE BREED. 3. Judith Viorst:
4. Dirk Bogarde: 4. James A. Michener: NECESSARY LOSSES.
BACKCLOTH. (4) TEXAS. 4. Blll Cosby:
5. S. Donaldson; 5. Lawrence Sanders: FATHERHOOD.
THE MIRROR OF HER THE EIGHTH COMMAND- 5. Beryl Markham:
DREAMS. (5) MENT. WEST WITH THE NIGHT.
6. JAMES HERBERT: 6. Jeffrey Archer: (Byggt é The New York Times Book Review.)
THE MAGIC COTTAGE. (6) A MATTER OF HONOR.
7. Wilbur Smith: 7. Margaret Truman:
POWER OF THE SWORD. (7) MURDER IN GEORGETOWN.
8. Barbara Erskine: 8. Barbara Taylor Bradford:
LADY OF HAY. (8) ACT OF WILL
9. Virginia Andrews: 09. Hank Searls:
DARK ANGEL. (9) JAWS: THE REVENGE.
10. Mark Wallington: 10. Tom Clancy:
500 MILE WALKIES. (•) THE HUNT FOR RED
(Tölur Innan sviga tákna röö vlökomandl bókar OCTOBER.
vikuna é undan. Byggt é The Sunday Timea.)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
.................
VIOA A 0 A M 0 LI
-THE.
RÖYALTY GAME
Spumingar
um kónga og
annað fólk
UTTERLY TRIVIAL KNOWLEDGE:
THE ROYALTY GAME
Höfundur: Vida Adamoli
THE TV GAME
Höfundur: Alasdair Riley
THE POP GAME
Höfundur. David Robins
TRAVEL TRIVIAL
Höfundur: Margaret Hickey
Útgefandi: Penguin Books, 1987
Spurningaleikir af ólíku tagi
njóta mikilla vinsælda um þessar
mundir jafnt í fjölmiðlum sem í
heimahúsum. Það sambland af-
þreyingar og fræðslu sem í spum-
ingaleikjum og bókum felst þegar
vel tekst til virðist heilla marga.
Erlendis er gefinn út mikill Qöldi
spumingabóka. Þær fjórar sem hér
eru til umfjöllunar em í röð slíkra
Áióka sem Penguin hefur sent frá
sér síðustu misserin.
Þessar bækur em sérhæfðar. í
einni er spurt um ólíklegustu hluti
er varða bresku konungsfjölskyld-
una (The Royalty Game). Önnur
fjallar um sjónvarpsefhi, bæði ein-
staka þætti, leikara og aðrar
sjónvarpspersónur. Þriðja bókin
fjallar um popplistarmenn og verk
þeirra og sú fjórða um hnýsilega
fróðleiksmola varðandi lönd, þjóð-
ir og ferðir manna fyrr og síðar
(The Travel Game).
Nokkuð skiptir í tvö hom hversu
alþjóðlegar þessar spumingar em.
The Travel Game hefur að sjálf-
sögðu þar vinninginn: þar verður
þess varla vart að bókin sé samin
fyrir enska fróðleikshesta. Hins
vegar em bækumar um poppið og
þó alveg sérstaklega um sjónvarp-
ið afar breskar í efnisvali. Islenskir
sjónvarpsglápendur munu þannig
eiga erfitt um vik að svara nema
fáum spumingum í The TV Game.
Og The Royalty Game er auðvitað
einkum ætluð sérstöku áhugafólki
um breskt kóngafólk.
Bækumar em mjög vel uppsett-
ar og auðvelt að nota þær. Spum-
ingamar, sem em mjög stuttar, eru
á hægri síðu en svörin á næstu
síðu fyrir aftan. I hverri bók em
nokkuð á þriðja hundrað spum-
ingar.
Góða skemmtun!