Dagblaðið Vísir - DV - 13.12.1988, Blaðsíða 4

ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 1988.
Fréttir
Hnúfubakurinn á loðnumiðunum:
Tegundin alfrið-
uð síðan 1915
- leita verður leiða til að hleypa hvalnum úr nótinni
Útbreiðsla hnúfubaks
samkvæmt talningu af skip-
um sumarið 1987
Jan Mayen
GRÆNLAND
e
°o°
e 1 hópur
® 2-5 hópar
„Ég tel aö ástæöan fyrir því aö
hnúfubakurinn fylgir loðnu-
göngunni og fer í nætumar hjá
loðnuskipunum, sé fyrst og fremst
sú aö stofninn sé orðinn mjög stór,“
sagöi Guöni Þorsteinsson fiski-
fræðingur í samtali við DV um
þann vanda sem hnúfubakurinn
veldur nú loönusjómönnum.
Hnúfubakur hefur verið alfriöaö-
ur hér viö land síöan 1915, en þá
var tegundin tahn vera í útrýming-
arhættu. Viö hvalatalninguna í
fyrra reyndust vera um tvö þúsund
dýr á talningarsvæðinu, en talið er
að stofninn sé enn stærri en það.
Loðnusjómenn hafa aldrei fyrr
oröiö fyrir þessum ágangi hmifu-
baksins og því mikla tjóni sem
hann veldur á nótum skipanna. Því
standa menn enn ráðþrota frammi
fyrir því vandamáli hvernig hægt
er að losna viö hvalina úr nótun-
um, án þess aö skemma þær.
„Ég tel aö viö veröum sjálfir að
finna upp aðferð til þess aö losa
hvahna úr nóhnni og ég tel að allt
sé th vinnandi að þaö takist, enda
mikhr íjármunir í húfi,“ sagöi
Guöni Þorsteinsson fiskifræöingur
en hann er sérfræðingur í gerð
veiöarfæra.
Guðni sagði að enda þótt Banda-
ríkjamenn dræpu um 20 þúsund
höfrunga á ári við túnfiskveiðar
sínar, geröu þeir mikið í því að ná
þeim lifandi úr nótinni. Þeir nota
þá aðferð aö draga í korkateininn
á tveimur stöðum á nótinni með
hjálparbát. Við það myndast slaki
á teininn og laust net leggst yfir
hann. Þessu næst bakka þeir bátn-
um í nótina svo hún verður eins
og pylsa í laginu. Meö þessu móti
kemst höfrungurinn yfir teininn
og sleppur.
Guðni telur aö þessi aðferð dugi
ekki hér, enda eru hnúfubakarnir
engin smásmíöi og bægsh þeirra
mjög stór. Hann telur, eins og áður
segir, að við verðum að reyna aö
finna upp okkar eigin aðferð til aö
losa hvahna úr nótinni þótt aug-
ljóst sé aö þaö verði erfitt. Tjóniö
sem hvalirnir valda loönuskipun-
um er mikið, enda kostar hver
loðnunót um 20 milljónir króna.
-S.dór
Akureyri:
Skemmdarverk á bifreiðum
Gyffi Kristjánsaon, DV, Akureyri:
Skemmdarverk voru unnin á fiöl-
mörgum bifreiðum á Akureyri um
helgina og inn í fiölmargar aörar var
farið án þess að á þeim væru unnar
skemmdir.
Við Munkaþverárstræti voru
speglar og rúðuþurrkur rifin af bif-
reiðum. Síðan mátti rekja slóðina
niður á Eyri þar sem skemmdir voru
unnar á fimm bifreiðum til viðbótar
og farið inn í fiölmargar fleiri án
þess að þær væru skemmdar en þær
skhdar eftir opnar og með ljósum.
Er ljóst að Akureyringar þurfa að
gæta betur að því að læsa bifreiðum
sínum þegar þeir yfirgefa þær.
Steingrimur Sigfússon samgönguráðherra tekur nýja radarinn á Akureyrar-
flugvelli formlega í notkun.
Skiparadar í notkun
á Akureyrarflugvelli
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyri:
Nýr aðflugsradar hefur verið tek-
inn í notkun á Akureyrarflugvehi.
Nýi radarinn er vepjulegur skipa-
radar af Kalvin-Hughes gerð og leys-
ir hann af hólmi Plesley radar sem
undanfarin 18 ár hefur þjónað að-
flugi á Akureyrarflugvelh.
Steingrímur Sigfússon samgöngu-
ráöherra tók radarinn formlega í
notkun að viðstöddum gestum sl.
fostudag. Það er ekki einungis ný-
mæh hér á landi að nota skiparadar
viö flugumferðarstjórn, heldur er
einungis vitaö um einn annan skipa-
radar í heiminum sem notaður er í
þessum thgangi.
Verulegur fiárhagslegur spamaö-
ur er af því að nota slíkan radar.
Hann kostar t.d. ekki nema um 3
mhljónir króna, en venjuiegur, sér-
hannaður aðflugsradar kostar um 30
milljónir króna.
Nýi radarinn er af fuhkomnustu
gerð, m.a. meö innbyggt tölvukerfi
sem gerir kleift að teikna inn á hann
aöflugskort o.fl. Hann er því ekki frá-
brugðinn nýjustu geröum sérhann-
aöra aðflugsradara, en um það bh 10
sinnum ódýrari.
Miklar framkvæmdir hafa átt sér
stað á Akureyrarflugvelh á árinu.
Nú er verið að ljúka gerö öryggis-
svæða við flugbrautina, flugvéla-
stæði hafa verið stækkuð og malbik-
uö, einnig snúningsendar á flug-
braut. Búið er að panta nýja slökkvi-
bifreið fyrir völhrjn sem verður af-
hent í febrúar og lyftir koma hennar
Akureyrarflugvelh upp um einn
flokk hvað varðar öryggi. Þá hefur
einnig verið pantaður „flugbrautar-
sópur" jafnframt því sem á áæhun
næsta árs eru kaup á nýrri dráttar-
bifreiö ásamt 5,4 metra breiöri snjó-
tönn. Með tilkomu hennar aukast
afköst í snjóhreinsun um helming.
Kosningar th Norðurlandaráðs Guðrún Agnarsdóthr.
fóru fram á Alþingi í gær og ghdir Þá voru einnig kosnir fimm menn
kosningin fram á næsta þing. Aðal- í sfióm Síldarverksmiðja ríkisins
fthltrúar i Norðurlandaráð vom ogjafnmargirvaramenn.Þeirvom
kosnir: Páh Pétursson, Eiður allir kosnir hl þriggja ára. Aðal-
Guðnason, Hjörleifur Guhormsson, menn voru kosnir: Bogi Sigur-
Valgerður Sverrisdóthr, Ólafur G. bjömsson.KrisfiánMöller.Hannes
Einarsson og Óh Þ. Guöbjartsson. Baldvinsson, Þorsteinn Gíslason og
Varamenn i Noröurlandaráö Krisrin Karlsdóttir. Varamenn
vom kosnir: Jón Krisfiánsson, vom kosnir: Einar Baldvinsson,
Guðrún Helgadóttir, Ámi Gunn- Magnús Guömundsson, Hjörtur
arsson, Guöni Ágústsson, Friðjón Nielsen,EinarYngvasonogÁgústa
Þórðarson, Friðrik Sophusson og Gísladóttir. -SMJ
í dag mælir Dagfari____________
Hvalrekarnir
Ekki er öU vitleysan eins. Nú ber-
ast þær fréttir af miðunum að
loðnubátarnir geh sig ekki hreyft,
hvað þá veih, vegna ónæöis frá
hvölum sem vaða um í loðnutorf-
unum og rífa nehn jafnóöum og
þeim hefur veriö kastað. Bátarnir
sigla í land með rifnar nætur og
tómar lestir og skipstjóramir bölva
bæði hvalnum og grænfriðungum
og hafa sent neyðarskeyh hl ríkis-
sfiómarinnar með formlegri kvört-
un yfir ágangi hvalanna.
Það á ekki af okkur að ganga. Á
þurm landi hamast menn við að
gera að engu þann litla afla, sem
berst á land, með því að koma í veg
fyrir aö veiöarnar skhi arði. Út-
gerðin tapar, flskvinnslan tapar og
þjóðin tapar vegna skipulagðra
efnahagsaögerða sfiómvalda sem
halda uppi fóstu gengi og háum
vöxtum th að það sé nokkum veg-
inn öruggt aö enginn geh hagnast
á flskveiðum. Síöan em sethr upp
atvinnutryggingarsjóðir th aö ausa
fé í fiskvinnslufyrirtækin th að þau
geh haldið áfram að tapa. Skulda-
byröi þeirra er aukin með nýjum
lánum tíl að þau geh skuldaö
meira. Þaö er sem sagt markvisst
unniö aö því að sefia aha flsk-
vinnsluna á hausinn.
Ef þetta reynist ekki nóg hafa
nokkrir alþingismenn og aðrir vel-
vhjaðir menn í landinu rekið sterk-
an áróöur gegn hvalveiðum íslend-
inga og njóta til þess aðstoðar frá
aðskhjanlegum löndum og samtök-
um erlendis sem halda hvahr séu
hl að horfa á en ekki th aö veiða
eða éta. Sameiginlega hafa þessi öfl
tekið að sér að styðja þá stefnu
stjórnvalda að koma í veg fyrir að
fiskveiðar séu stundaðar að neinu
gagni eða vih hér við land og hefur
sú barátta borið þann árangur að
íslendingar verða að veiða hval
undir fólsku flaggi vísinda og eftir-
hts og lauma afurðunum úr landi
undir því yflrskini að hvalur sé
ekki hvalur heldur eitthvað allt
annað.
Þaö mega grænfriðungar eiga að
þeir hafa rétt fyrir sér í því að hval-
urinn er ekki skynlaus skepna.
Hann veit og skhur hvað th síns
friðar heyrir og sjálfsagt hefur
hvalurinn sjálfur haft spurnir af
alþjóðahvalveiðiráðinu og öhum
þeim samþykktum sem geröar hafa
verið um friðun hans, Hvalurinn
veit að hann er bandamaöur þeirra
þjóðfélagsafla sem vilja koma flsk-
veiðunum fyrir kattarnef, enda lifir
hann ó þorskinum og loðnunni og
annarri ætu i sjónum. Hann hlakk-
ar yfir þeirri þróun, sem átt hefur
sér stað, og veit að íslendingar hafa
ekki undan þótt þeir veiði í nafni
vísindanna. Fyrir vikið telur hann
sér óhætt að færa sig upp á skaftið
og taka nú við að eyðheggja aörar
veiöar með því að éta þorskinn og
spiha fyrir loðnuveiðunum.
Þaö er náttúrlega eitt aö friða
biessaða skepnuna, þannig að hún
deyi ekki út. En annað er það að
ganga svo langt í náttúruverndinni
að náttúran og hvalurinn taki völd-
in og komi 1 veg fyrir að mann-
skepnan geti veitt sér til matar.
Þetta fer bráðum að vera spurning
um það hvort grænfriöungar leggi
meira upp úr því að mannskepn-
unni verði útrýmt frá íslandi held-
ur en hinu hvort hvalurinn lifir eða
deyr. Það er aö minnsta kosti ekki
líklegt að hér nenni nokkur maður
aö lifa ef ekki mó draga bein úr sjó
öðruvísi en fá th þess vísindavott-
orð. Þegar hvalastofninn hefur náð
sér almennilega á strik gefur nefni-
lega augaleið að hann þarf meira
æti, hann þarf meiri þorsk í soðið
og loðnan verður ekki aflögufær
ef hún á að endast í svanginn á
hvalnum. Þá kemur næst að því
að friða bæði loðnuna og þorskinn
til að margfaldur hvalastofninn
geti lifað og synt um heimshöfin,
friðaður og sýlspikaður af ofátinu
í kringum ísland, þegar sjómenn
hafa geflst upp á því að krækja sér
í afganginn af því sem hvalurinn
skilur eftir.
Þetta er auðvitað geðveikt ástand
en kannske í samræmi við ástandið
uppi á landi þar sem maður gengur
undir manns hönd að eyðheggja
grundvöllinn að fiskveiðunum
hvort sem er. Það var þá til ein-
hvers að sölsa undir sig tvö hundr-
uð mhna fiskveiðilögsögu þegar
endirinn á landhelgisstríðunum
verður sá að hvalurinn tekur völd-
in og fær alþjóðlega vernd th að éta
þorskinn og loðnuna sem syndir
um í lögsögunni. Það er von að
loðnubátamir sendi frá sér neyðar-
skeyti!
Dagfari
n
Dno a r>