Dagblaðið Vísir - DV - 01.02.1989, Qupperneq 3

MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1988.
3
Fréttir
Ríkisstjómin styrkir loðdýraræktina um rúman háifan mUljarð:
Styrkurinn fjórfaldar
árstekjur greinarinnar
- lítil sem engin von um verðhækkun á næstu árum
Á þessu linuriti má sjá hvernig 'verð á loðskinnum hefur þróast á undanförn-
um árum. Allar línur liggja niöur á við. Lítil sem engin von er talin á að
verðið hækki á næstu árum. Hins vegar þyrfti verðið að hækka um 115
prósent ef íslenskir loðdýrabændur ættu að fá upp í kostnað.
Sá styrkur, sem ríkisstjómin af-
greiddi til loðdýraræktar í síðustu
viku, nemur rúmum hálfum millj-
arði króna. Heildarverðmæti út-
flutnings loðdýrabænda er hins veg-
ar ekki nema um 140 milljónir. Styrk-
ur ríkisstjómarinnar jafngildir þvi
hátt í fjórföldum árstekjum greinar-
innar.
Rúmur hálfur milljarður
frá ríkisstjórninni
Styrkur ríkisstjórnarinnar er
margþættur.
í fyrsta lagi er ráðgert að styrkja
bændur beint með því að niðurgreiða
fóður um 55 milljónir.
i öðru lagi á Framleiðnisjóður að
taka 60 milljón króna lán til „sér-
stakrar endurskipulagningar á fjár-
hag og rekstri loðdýrabúa“. í þessu
felst að loðdýrabændum verður ann-
aðhvort lánað eða þeir styrktir svo
þeir geti greitt skuldir sínar.
Þetta á þó ekki við um allar skuld-
ir því ríkisstjómin hefur ákveðið að
þessir hændur þurfi ekki að greiða
afborganir og vexti af skuldum sín-
um við Stofnlánadeild landbúnaðar-
ins. Loðdýrabændur og fóðurstöðvar
skulda Stofnlánadeildinni nú rúm-
lega 1,3 milljarða. í ár hefðu afborg-
anir og vextir loðdýraræktarinnar til
deildarinnar átt að nema um 93 millj-
ónum. Á næsta ári hefði greinin átt
að borga um 123 milljónir. Ríkis-
stjómin hefur því ákveðið að frysta
allt að 216 milljónir af skuldum loð-
dýraræktarinnar með þessum hætti.
í fjórða lagi felst aöstoð ríkissjóðs
í því að frysta afborganir af láni því
sem Framleiðnisjóður tók hjá Seðla-
banka íslands. Þetta lán er að upp-
hæð um 200 milljónir króna.
Samanlagt felur ákvörðun ríkis-
stjómarinnar í sér að loðdýraræktin
fær í sinn hlut um 530 milljónir,
ýmist sem beinan styrk eða aö af-
borganir af lánum greinarinnar eru
frystar.
Gjaldeyristekjurnar einungis
fjórðungur af styrknum
Samkvæmt upplýsingum frá Hag-
stofu íslands vom á árinu 198,7 flutt
út um 76 þúsund refaskinn fyrir um
127,2 milljónir króna. Sama ár var
andvirði um 40 þúsund minkaskinna
um 59 milljónir. Framreiknaö með
gengisvísitölu er andvirði þess út-
flutnings í dag um 227 milljónir
króna.
Þegar tillit hefur verið tekið til hins
gifurlega verðfalls sem varð á mörk-
uðum erlendis á milli áranna 1987
og 1988 er hæpið aö útflutningsverð-
mæti loðskinna sé í raun hærra en
um 140 milljónir króna. Stuðningur
rikissjóðs nemur því rétt tæplega
fjórföldum gjaldeyristekjum þjóðar-
búsins af þessari atvinnugrein.
Allt að 65 prósent verðfall
Á undanfómum árum hefur verð
á loðdýraskinnum farið lækkandi. í
fyrra var verð á bláref þannig lægra
en það hafði verið áður, eða um 1.600
krónur. Verðið hafði þá lækkað um
rúm 30 prósent frá árinu á undan.
íslendingar fá þó ekki þetta verð þar
sem skinn frá íslenskum loðdýrabú-
um selst yfirleitt um 5 til 7 prósent
undir markaðsverði.
Minkaskinn seldust í fyrra á um
1.370 krónur. Það er um 33 prósent
lægra verð en árið á undan. Eins og
með blárefmn þá fá íslendingar
lægra verð fyrir sín minkaskinn en
aðrir framleiðendur.
Verðfallið varð enn meira í öðrum
skinnum sem íslendingar rækta.
Verð á silfurref féll um 50 prósent
í Ijósi útlits á alþjóöamörkuöum er
ekki furöa þó mörgum þyki hálfs
milljarðs styrkur rikisstjórnarinnar
til loðdýrabænda vera vænn biti i
hundskjaft.
og skinn af blendingi af bláref og silf-
urref, svokallaðir „blue-frosf‘, seld-
ust á um 65 prósent lægra verði.
Þó verðið haíi fallið meira í fyrra
en mörg undanfarin ár hefur verðið
sífellt farið lækkandi allan þennan
áratug þó það hafi stundum hækkað
milli einstakra ára.
í útreikningum sínum byggir land-
búnaðarráðuneytið á ákveðnu við-
miðunarverði. Það verð var um 32
prósent hærra en minkabændur
fengu i fyrra og um 72 prósent hærra
en refabændur fengu.
Líklegra að verð
lækki en hækki
Lítil bjartsýni ríkir meðal loðdýra-
ræktenda í heiminum um að verð
fari hækkandi á næstu árum. í fyrsta
lagi hefur umframframleiðsla á und-
anfórnum árum orðið til þess að
birgðir hafa safnast upp. Þær birgðir
munu þvi leggja áframhaldandi of-
framleiðslu lið við að halda verðinu
enn niöri.
Við þetta bætist síðan að dýra-
verndunarsinnar hafa ráðist harka-
lega gegn loðdýrarækt og orðið mikið
ágengt. í grein í nýlegu hefti af News-
week kemur fram að áróðursherð-
ferð dýravemdunarmanna í Evrópu
hefur þegar skilað miklum árangri.
Þannig hefur sala á loðfeldum í Hol-
landi falhð um 80 prósent á skömm-
um tíma.
Mikil áróðursherferð er nú hafin í
Bandaríkjunum þar sem stefnt er að
sama árangri og í Evrópu. Uppgang-
urinn í loðdýrarækt fyrir fáum árum
átti meðal annars rót sína að rekja
til þess að loðfeldurinn var gerður
að almenningseign í Bandaríkjun-
um. Með auglýsingum í virtum blöð-
um sem segja að konur eigi að blygð-
ast sín fyrir að ganga í loðfeldum
kann þessi tryggasti markaður loð-
dýraræktenda aö bregðast þeim.
Annað sem getur haldið verðinu
niðri á næstu ámm er að Norður-
landabúar eru stærstu loðdýrarækt-
endur í heimi. Stjómvöld þar hafa
gripið til ýmissa aðgerða til að
styrkja þessa atvinnugrein vegna
byggðasjónarmiöa þó sá styrkur sé í
mun smærri stil en hér. Þessir styrk-
ir munu þó draga úr því að lát verði
á offramboðinu.
Það er því allt eins líklegt aö verð
muni fara lækkandi á næstu árum
eins og að það kunni að hækka eitt-
hvað.
Mun gleypa hundruð
milljóna á næstu árum
í Ijósi útíits á mörkuðum erlendis
er ekki furða þó ýmsir ráðherrar
hafi látið undan þrýstingi Steingríms
J. Sigfússonar landbúnaðarráðherra
um þá fyrirgreiðslu sem ákveðin
hefur verið. Með því aö framlengja
líf atvinnugreinarinnar um fáeina
mánuði með þessari aðstoö er í raun
verið að gefa út óútfylltan víxil um
frekari aðstoð síðar.
Fréttaljós
Gunnar Smári Egilsson
Kostnaður íslenskra loðdýra-
bænda við að framleiða eitt blárefs-
skinn er um 3.200 krónur. Það er um
115 prósent hærra verð en þeir geta
vonast til að fá fyrir skinnin á mörk-
uðum erlendis. Verðið þyrfti að
hækka sem því nemur áður en þeir
fengju upp í kostnaö.
Ef verð á erlendum mörkuðum
hækkar ekki á næstu árum þurfa
stjómvöld líklega að styrkja loðdýra-
ræktina um 200 til 300 milljónir ár-
lega. Þá er einungis miðað við
óbreytt ástand.
En það em fleiri sem ekki fagna
þessum aðgerðum ríkisstjórnarinn-
ar. Leifur K. Jóhannesson, forstöðu-
maður Stofnlánadeildar landbúnað-
arráðuneytisins, sagði það augljóst
að þessar aðgerðir drægju úr getu
deildarinnar til að sinna öðram verk-
efnum.
Loðdýraræktin á nú um 25 prósent
af öllum útlánum Stofnlánadeildar-
innar. Undanfarin þrjú ár hafa
stjómvöld þrásinnis gripiö til þess
að frysta þessi lán þannig að deildin
hefur engar afborganir fengið
greiddar. Til viðbótar hefur henni
verið gert að yfirtaka skuldir grein-
arinnar við aðra aðila.
ÚTSALA !
AÐEINS4
DAGAR EFTIR
ÖRBYLGJUOFNAR,
SJÓNVARPSTÆKI,
HLJÓMTÆKI, SÍMAR,
FERÐATÆKI, BÍLTÆKI OG
FLEIRA OG FLEIRA...