Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1989, Síða 15

LAUGARDAGUR 18. MARS 1989.
15
Sundurliðaður símnotandi
Hvemig ætli eyrað líti út á manni
sem talaö hefúr í símann samfellt
í rúmlega tuttugu sólarhringa?
Sennilega eins og á fílsunganum
Júmbó sem gat flogið á eyrunum
ef rétt er munað. Hætt er og við að
hæsi gæti hjá símablaðraranum og
líklega dregur hann ýsur þegar
komið er á þriðju viku í samfelldu
kjaftæði. Tekið skal fram að pistil-
skrifari hefur ekki séð svona mann,
ekki einu sinni í spegli. En nefndur
skrifari á þó í höggi við stofnun sem
heldur því fram að hann sé einmitt
maðurinn sem talaði í símann í
samfellt þijár vikur í nýliðnum
jólamánuði.
Það var sem sé einn góðan veður-
dag um síðustu mánaðamót að
símareikningurinn kom inn um
bréfalúguna hjá skrifaranum. Slíkt
þykir venjulega ekki tíðindum
sæta, enda sá reikningur aðeins
einn af mörgum sem detta inn um
lúguna um mánaðamót. Skrifari,
sem er prúðmenni og lítill síma-
áhugamaður, hefur því aldrei ótt-
ast símareikninga. Þeir hafa verið
eins og notandinn, hógværðin upp-
máluð. En nú var liðin sú gamla
sælutíð. Símareikingurinn hafði
sex- til sjöfaldast miðað við notkun
undanfarinna ára. Umframskref
voru talin í mörgum þúsundum en
engar skýringar eða ástæður gefn-
ar á símareikningnum.
Hringt í ömmu
ívesturbænum
Hvemig gat á þessu staðið?
Ekki mundi skráður símnotandinn
eftir þvi að hafa brúkað þetta þarfa-
þing ótæpilega. Kvamimar sner-
ust en samt gat hann ómögulega
komið þessu heim og saman. Ekki
hafði hann hringt til útlanda, ekki
einu sinni til Vestmannaeyja. Ætt-
ingjar em, svo munað sé, aðeins á
höfuðborgarsvæðinu. Auk þess
leiðist manninum sími. Konan var
spurð. Nei, hún kannaðist ekki við
neitt óvenjulegt. Hún hafði að visu
hringt annað slagið í mömmu sína
og systur en þær búa aðeins vestar
í bænum. Ekki skýrði það máhð.
Bömin höfðu einstaka sinnum
hringt í vini sína og ömmu og afa.
Ekki bjuggu þau í Ástralíu svo
varla hleypti það símareikningn-
um upp. Fleiri era ekki heimilis-
fastir, utan tveir páfagaukar. Þótt
þeir eigi ættingja í fjarlægum
heimshomum dugar tilvist þeirra
tæplega til skýringa á símareikn-
ingnum háa.
Við reynum
aðvélprófa
Fjallhár símareikningur var
staðreynd en enginn hafði hug-
mynd um ástæðuna. Á símareikn-
ingnum stóð að tímabil afnota-
gjalds væri fyrir mars til maí og
skrefafjöldi samkvæmt teijara
mánuðina nóvember til janúar.
Annað var ekki að sjá á sneplinum.
Símnotanda aðeins gert að greiða
og hótað lokun símans eftir ein-
daga.
Það varð því úr að símnotandinn
hélt af stað og reyndi að fá skýring-
ar fulltrúa stofnunarinnar. Hann
fór í bíl sínum þangað því ekki var
gustuk aö nota símann úr því sem
komið var. Fátt var til ráða hjá
stofnuninni. Símareikningurinn lá
þama fyrir og lítið annað að gera
en borga. Símnotandinn spurði
konuna, fulltrúa stofnunarinnar,
hvort hún myndi borga reikning
sem fram væri vísað án nokkurra
skýringa eða sundurliðunar. Hún
taldi það ólíklegt. Ráð hennar var
að vélprófa símann, hvað svo sem
það þýðir. Einnig var hægt að finna
út í hvaða mánuði símnotandinn
hafði misst alla sfjóm á sér. Með
þaö fór notandinn og var öngvu
nær.
Tuttugu og
sexföld notkun
Niðurstaða fékkst nokkrum
dögum síðar þegar símnotandinn
kannaði máhð. Skref nóvember-
mánaðar vora 131 og í janúar vora
skrefin 252. En desember, sjálfur
jólamánuðurinn þegar nóg er að
gera, sýndi hvorki meira né minna
en 4976 skref. Sé tekið meðaltal
mánaðanna nóvember og janúar,
og desember borinn saman við þá,
var notkunin í desember tuttugu
og sexfóld. Konan, sem við var
rætt, upplýsti að um það bh sex
mínútur væra í einu skrefi. Laus-
lega reiknað þýðir það að síminn
hafi verið í notkun í desember í nær
21 sólarhring samfeht eða um þijár
vikur. Þá er ekki reiknað með þvi
að legið hafi verið í símanum th
útlanda, enda kannast heimihs-
menn ekki við það. Þessi eini síma-
reikningur er nær tvöfalt hærri en
símanotkun heimihsins aht árið á
undan. Útskrift var fengin hjá
stofnuninni því th sönnunar.
Nú þyrmdi yfir hinn hógværa
símnotanda. Þama stóð svart á
LaugardagspistiU
Jónas Haraldsson
hvítu að hann hefði legið í síman-
um í þrjár vikur samfeht í kringum
jólin. Þurfti hann ekkert að sofa?
Gleymdi hann að kaupa jólatréð
og jólapakkana handa bömunum?
Og hvað með konuna? Fékk hún
ekki neitt? Nagandi samviskan beit
símnotandann. Hafði hann
kannski ahs ekki mætt í vinnuna
í desember vegna óstöðvandi
munnræpu?
Heilagur
símvirki
Hvenær kemur niðurstaða úr
vélprófuninnf sem lofað var, spurði
símnotandinn th að rífa sig upp úr
þessum dapurlegu þönkum. Það er
ekki gott að segja, sagði konan. Það
getur tekið einn eða tvo mánuði.
Hann lætur okkur ekkert vita hve-
nær hann prófar, bætti hún við.
Hún talaði um hann með lotningu,
eins og þar færi Guð almáttugur.
Notandinn sá fyrir sér geislabaug-
inn yfir símvirkjanum sem prófaði
teljarann á símanum. Konan stóð
greinhega í þeirri meiningu að telj-
arinn væri óbrigðuh en símnotand-
inn raglaður að gera sér rehu út
af tuttugu og sexfaldri notkun á
heimihssíma í desember.
Skammtíma-
samningur
Meðan á öhu þessu stóð, heim-
sóknum th stofnunarinnar og sím-
tölum, hafði símnotandinn gætt
þess að hækka aldrei róminn og
missa alls ekki stjóm á skapi sínu.
Notandinn lenti nefnhega í biðröð
í stofnuninni fyrsta daginn. Þar
komu menn og kvörtuðu og misstu
allir stjóm á skapi sínu þegar ekk-
ert gekk. Og það gekk ekkert hjá
neinum. Þeim var bara lofað vél-
prófún og búið sph. Konumar í
kvörtunardeildinni era án efa dag-
farsprúðar en vora eðhlega orðnar
háværar líka. Þær era í þjónustu
þessarar stofiiunar en þurfa að
veija vondan málstað. En notand-
inn sá þijá leiki fram í tímann eins
og góðum skákmanni sæmir. Hann
vissi að ef símareikningurinn hái
yröi ekki borgaöur lokaðist síminn.
Hann gat ahs ekki án símans verið
en vhdi samt ekki borga það sem
upp var sett. Því sneri hann spari-
hliðinni að kvörtunarkonunum og
náði skammtímasamningi. Hann
borgaði sem svaraði eðhlegri síma-
notkun undanfarinna ára gegn lof-
orði um að símanum yrði ekki lok-
að meðan á títtnefndri vélprófun
stæði.
Skammgóður
vermir
Þannig standa málin í dag.
Vopnahlé er í dehunni. Símnotand-
inn er þó uggandi um sína stöðu.
Líklegasta niðurstaðan er nefni-
lega sú að einhvem tíma eftir páska
komi tilkynning frá stofnuninni:
„Vélprófun hefur farið fram á síma
yðar. Teljarinn er í fullkomnu lagi.
Vinsamlega greiðið strax gjald-
fallnar skuldir. Verði það ekki gert
má búast við lokun símans." Og
þá er fátt th ráða. Staða einstakl-
ingsins gegn einokunarstofnuninni
er vonhth eða vonlaus. Óútskýrður
og ósundurhðaður reikningurinn
bíður. Borgaðu strax. Næsti síma-
reikningur gæti svo orðið tífaldur
á við þennan. Jú, það yrði boðið
upp á vélprófun. Búið sph. Mánað-
arlaunin færa þá öh th stofnunar-
innar.
Varla þýðir að leita réttar síns
fyrir dómstólum. Það er tímafrekt
og dýrt. Ekki bætir úr skák að sím-
notandinn heyrði í útvarpinu
dómsniðurstöðu í máh annars sím-
notanda. Sá stóð í sama stappi og
fór með sitt mál fyrir rétt. Raunar
var það mál sýnu verra því í út-
varpinu sagði að sá hefði legið í
símanum í 99 daga samfeht. Sá má
hafa verið með hlustarverk. En
hann tapaði málinu. Og af hveiju?
Jú, það kom sem sé í ljós við vél-
prófunina að hringt var th útlanda
hálfu ári eftír að kvartað var. Það
er því vissara að leyfa sér ekki
þann munað næstu misserin.
Sundnrliöun
strax
Staða viðskiptavinarins er því
vond. Hann getur ekki neitað að
borga og snúið sér að öðra símafyr-
irtæki með sín viðskipti. Það fyrir-
tæki er ekki th. Símalaus getur
hann ekki verið og verður því aö
borga, hvort sem reikningurinn er
réttur eða rangur. Hann fær ekkert
að vita fýrir hvað hann er rukkað-
ur því símareikningurinn er ekki
sundurhðaður. Sundurhðun síma-
reikninga hefur verið lofað, enda
gamalt og nýtt baráttumál neyt-
enda. Ef slíku hefði verið th að
dreifa hefði sést ef símað hefði ver-
ið th Timbúktú, Trékyllisvíkur eða
Taiwan. Símanotendur, allir sem
einn, ættu auðvitað að taka sig th
og neita að borga símareikningana
nema sundurhðun komi th. Það
tíðkast ekki í viðskiptum manna
að senda auðar nótur og krefjast
greiðslu. Vefengi viðskiptavinur-
inn niðurstöðuna gerist símastofn-
unin dómari í eigin máh.
Beöið eftir
ráðherra
Samgönguráðherra síðustu rík-
isstjómar lofaði því að sundurhðun
símareikninga kæmist á. Það lof-
orð var svikið. Ekki hefúr frést af
áætlunum núverandi samgöngu-
ráðherra. Nefnt hefur verið að það
kosti tuttugu th fiöratíu mihjónir
að koma kerfi á sem sendir út sund-
urhðaða símareikninga. Kostnað-
artölur era ahtaf afstæðar en þetta
er þó ekki mikih kostnaður ef th
dæmis er miðað við jarðgöng sem
ráðherrann hefur mikinn áhuga á.
Þetta er varla meira en nokkrir
tugir metra inni í fjahi. En þetta
snertir alla. Þetta er breyting sem
símnotendur borga án efa með
glöðu geði. Það er hins vegar sein-
legt fyrir stofnunina að ná sér í fé
með því að tuttugu og sexfalda
símareikninga hjá einum og einum
notanda í senn.