Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1989, Qupperneq 14

14
Spumingin
Er íslenska þjóöin í útrým-
ingarhættu?
Grétar Sigurðsson: Nei, hún mun
seint deyja út.
María Gunnarsdóttir: Nei, nei, ÍS-
lenska þjóðin er alls ekki í útrýming-
arhættu.
Ólafur Baldursson: Það held ég ekki.
Örvar Kárason: Nei, ekki svo ég viti
til.
Sigrún Erla Þorleifsdóttir: Það held
ég ekki. Við erum ailtaf að íjölga
okkur.
MÁNUDAGUR 23. OKTÓBER 1989.
Lesendur
Næsta hneyksli í ríkisgeiranum:
Ferðalög æðstu
ráðamanna?
Áhorfandi skrifar:
Við erum nýbúin að verða áhorf-
endur að hveiju hneysklinu á fæt-
ur öðru varðandi misnotkun æðstu
ráðamanna þjóðfélagins við vín-
kaup til einkanota. Enn eru
hneykslismál á forsíðum blaða og
á sjónvarpsskermum heimilanna.
Nú eru það ráðstafanir ráðherra á
opinberu fé án heimilda Alþingis
til aðráða sér aðstoðarmenn í ráðu-
neytum - og jafnvel utan þeirra.
AUt er þetta fremur ógeðfellt í
sjálfu sér en er þó einkar tiivalið
til að fá almenning til að hlusta og
horfa og hann gerir hvort tveggja
með áfergju. Það er mannlegt og
við íslendingar erum ekkert frá-
brugðnir öðrum þjóðum á þessu
sviði. - Það er ekki almenningi að
kenna að þessi mál koma upp á
yfirborðið. Er það?
Það er næsta furðulegt hvað al-
menningur hefur í raun látið af-
skiptalausa þá sóun sem fram fer
fyrir framan nefið á honum, vit-
andi að í mörgum tilvikum er verið
að eyða í hreinan óþarfa og þá þeir
sem ættu allra helst að gæta hags-
muna fólksins sem kaus þá til
starfa.
Fjölmiölar hafa reynst mun
sterkari þáttur í því að upplýsa og
opinbera hvers konar misferli og
mistök en ráöamenn gátu áttað sig
á. Þetta mun halda áfram, allt þar
til óttinn við frjálst upplýsinga-
streymi er orðinn svo mikill að
stjómmálamenn og aðrir forsvars-
menn opinberra stofnana finna
sjálfir hjá sér hvöt til aö vera á
varöbergi um allt sem varðar starf
þeirra og framferði. - Þannig á það
líka að vera.
Mér þætti ekki undarlegt þótt
næsta verkefni hinna frjálsu og
reyndar allra fjölmiðla væri að
taka á og upplýsa með hvaða rétti
ráðherrar og stjómmálamenn yfir-
leitt, svo og forsvarsmenn ríkisrek-
inna fyrirtækja telja sig geta ferð-
ast til útlanda svo að segja ótak-
markað og fyrirvaralaust, oftar en
ekki með fríðu fomneyti - á kostn-
að almennings.
Það verður kannski kallað
hneyksh þegar upplýsingar um
þetta fara að berast um þjóðfélagið.
Eitt er þó víst að það verður ekki
talið nema eðlilegur og sjálfsagður
hlutur þegar öll kurl em komin til
grafar. - Og þá fyrst er hægt að
búast við að þessir menn fari að
koma sér á byrjunarreit og feta síð-
an slóðina eftir reglum siðaðra
þjóðfélaga þar sem fordæmin koma
ofan frá. Eöa er það ekki eftir höfð-
inu sem limimir eiga að dansa?
Frestun á hækkun námslána:
Gott hjá Svavari
E.J.K. skrifar:
Nú hefur samstarfsnefnd náms-
mannahreyfinganna lýst yfir mikl-
um vonbrigðum og undrun með hlut
Lánasjóðs ísl. námsmanna, og sem
kemur fram í nýju fjárlagafrum-
varpi. Aðallega út af því að þar er
ekki gert ráö fyrir tæplega 7% hækk-
un svokallaös framfærslugmnns,
sem áður hafði vérið reiknað með.
Hefur samstarfsnefnd námsmann-
anna sent menntamálaráðherra bréf
þar sem minnt er á þetta og hann
spurður hvort virkUega eigi að
skerða námslánin á næsta ári. Ráð-
herrann hefur svarað því til aö ráð-
stafanir hafi verið gerðar til að skuld-
breyta lánum námsmanna til lengri
tíma, en efitt geti reynst að standa
við áfanga á hækkun á framfærslu-
grunni. Hafa verði í huga, hvemig
almennt ári í efnahagsmálum þjóð-
arinnar, þjóðarbúið muni tapa um
15 milljörðum króna á næsta ári,
miðað við tvö undangengin ár og
Svavar Gestsson menntamálaráð-
herra.
þetta komi auðvitað við alla, ekki
síst láglaunafólk.
Mig rak nú í rogastans, þegar ég sá
í fréttum að Lánsjóður ísl. náms-
manna hefði tæplega 4 milljarða
króna til ráðstöfunar á næsta ári.
Gerir almenningur sér grein fyrir
hvað þetta er mikið fé? Og alltaf fjölg-
ar námsmönnum. Hvað getum við
íslendingar skorið meira niður til að
verða við kröfum námsmanna? Auð-
vitað ekki neitt.
Mér finnst það því gott hjá Svavari
Gestssyni menntamálaráðherra, og
er honum sammála, þegar hann læt-
ur koma skýrt fram að ekki verði og
ekki sé hægt að ganga að fullu að
kröfum námsmanna. Það kom einnig
fram hjá ráöherra, að umsvif Lána-
sjóðs ísl. námsmanna á næsta ári
(3,7 milljarður króna) færi langt með
að samsvara launum allra grunn-
skólakennara í landinu! - Auðvitað
verða námsmenn að draga saman
seglin eins og aðrir í þessu landi. Við
getum ekki hlúð að þeim námsmönn-
um sem ekki vilja skilja þörfina á
spamaði og erfiðleikum þeirra sem
fjármagna menntakerfið, skattgreið-
enda í landinu.
Svíþjóð er ekkert betri
„Annar faðir“ skrifar:
Ég var að lesa um íslenska náms-
manninn í Svíþjóð, nánar tiltekið í
Stokkhólmi, og meðferðina á honum
hjá lögreglunni þar í bórg, eftir að
hún hafði tekið hann til fanga grun-
aðan um íkveikju í Listaakademí-
unni. - Nú, um þetta er það að segja
að þama í Svíþjóð eins og öðrum ríkj-
um, þar sem lögreglan er ekki annað
en angi af her landanna, enda vopn-
uð, em grunaðir menn ekki teknir
neinum vettlingatökum.
Lögreglan í Svíþjóð er vopnuð
byssum, svo er annars staðar á Norð-
urlöndum nema á íslandi, og þessir
menn hafa allir verið í herskyldu,
allt frá 18 mánuöum upp í 3 ár og
þeim er uppálagt að taka gmnaða
menn mjög föstum tökum, svo að ég
er ekki hissa á lýsingunni af hand-
töku drengsins og meðferð hans við
fyrstu yfirheyrslu.
Við skulum ekki gera okkur neinar
vonir um að íslendingar fái aðra
meðferð en aðrir, og alls ekki þótt
þeir séu námsmenn. Við skulum
heldur ekki gera okkur að fifli með
því að halda að lögregluaðgerðir á
Norðurlöndum séu neitt frábrugönar
þeim sem gerist í flestum öðmm
löndum þar sem ströng viðurlög era
við afbrotum. - Það er sennilega
hvergi í heiminum eins mild meðferð
á grunuðum afbrotamönnum og hér
á Islandi, enda em afbrot hér margf-
alt fleiri hlutfallslega en á Norður-
löndum.
Ég hef oft látið í ljósi þá skoðun við
kunningja mína að hér eigi lögreglan
að vera vopnuð eins og annars staö-
ar. Ekki til að hræða almenning,
heldur til að hugsanlegir aíbrota-
menn og uppivöðslulýður hér hafi
sig ekki eins í frammi og raun ber
vitni. Slíkir ofstopamenn og óþjóða-
lýður veður hér uppi á götum á
kvöldin að það væri enginn skaði
skeður þótt þeim væri sýnt í tvo
heimana. Það getur lögreglan hér
ekki í dag.
Slæmir við-
skipta-
hættir
Kristin Karlsdóttir skrifar:
Ég er ekki meiri áhugamann-
eskja um heilsufæði en gengur
og gerisL Þar til fyrir skemmstu
hafði ég til að mynda aldrei próf-
að ginseng þó að ég hafi bæði séð
það auglýst og eitthvað heyrt um
það talað.
Fyrir þremur vikum lét ég þó
verða af þvi að fara í verslunina
Heilsuhúsið og kaupa mér einn
pakka, aðallega fyrir áeggjan
dóttur minnar, sem hefur notað
ginseng lengi. Ég bað um pakka
af hreinu, rauöu, kóresku gins-
engi, sem talið er besta ginsengið
- pg borgaði tæpar 1000 krónur.
- Ég get ekki sagt að ég hafi fund-
ið neina breytingu á mér, en af
einhverri þijósku lét ég verða af
því aö kaupa annan pakka.
Þegar ég var hálfnuð með
seinni pakkann, var ég orðin
hálfvondauf um árangur af þess-
um kúr en þá var þaö dóttir mín
sem kom í heimsókn og skoðaöi
hylkin. Þegar við opnuðum þau,
kom í ljós, að „ginsengið" var
ekki rautt, heldur steingrátt.
Ég fór strax í Heilsuhúsiö og
reyndi að fá þessa vöm enfiur-
greidda en það reyndist ekki unnt
vegna þess að starfsfólkiö hélt því
fram að þetta væri sama varan
og í nýjum pakkningum. Ég lét
ekki segja mér þetta heldur fór
til Neytendasamtakanna sem
bmgðust mjög skjótt við og létu
stöðva sölu á þessari vöm þar
sem um vömsvik væri aö ræða.
Ég vil nota þetta tækifæri til að
þakka Neytendasamtökunura
fyrir að grípa í taumana og jafii-
framt vil ég hvetja fólk til að vera
á varðbergi gegn hvers konar
vömsvikum, sem kunna að vera
í gangi í þjóðfélaginu.
Læknar á landsbyggöirmi:
Þeir traustu tolla ekki
Hörður Árnason skrifar:
Heilbrigðisþjónusta hér á landi
held ég að verði að teljast góð, þegar
á heildina er litið. Þó er víða pottur
brotinn. Oft tolla læknar illa úti á
landi án þess að hægt sé að finna
nokkra einhlíta orsök. - Að vísu era
læknar breyskir eins og aðrir en ég
get ekki orða bundist yfir atviki sem
átti sér stað fyrir nokkm.
Kunningi minn veiktist vestur á
Bolungarvik. Læknar þar héldu að
það væri einhver víras sem hrjáði
hann. Ekki sætti kunningi minn sig
við þetta svo hann dreif sig til ísa-
íjarðar þar sem læknar komust nú
að því að maðurinn væri með
sprunginn botnlanga.
Þetta fannst læknum á Bolungar-
vík nokkuð djarft, þ.e. að maðurinn
skyldi gerast svo bíræfinn að fara til
ísafjarðar án samráðs við þá. - En
það skipti engum togum, máöurinn
var í skyndi skorinn upp.
Eftir uppskurðinn lá hann svo á
spítalanum í tíu daga og alltaf var
svarið á þá leið að þetta lagaðist með
tímanum. Endirinn var sá aö maður-
inn var fluttur nær dauða en lífi til
Reykjavíkur með lífhimnubólgu og
lungun full af vatni.
Byijað var að dæla vatni úr lung-
unum en það hafði einnig átt að lag-
ast með tímanum þama fyrir vestan.
Sem betur fer líður honum sæmilega
í dag þótt hann þurfi að ganga með
súrefniskút sem ég vil meina að sé
fyrir handvömm lækna.
Eitthvað verður að gera til að fá
læknaþjónustu í sæmilegt horf úti á
landi. Eg held að það sé í mörgum
tilvikum fólkinu sjálfu að kenna sem
býr á þessum stöðum - að ekki skuli
tolla almennilegir og traustir læknar
í plássunum.