Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1989, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1989.
15
„Þriðja heimsstyrjöldin“:
Með hverjum stöndum við?
Langþráður viðburður virðist
skammt undan. Sérstakt ráðuneyti
umhverfismála verður að öllum
likíndum að veruleika á næsta ári.
Maðurinn og Móðir Jörð
Því ber auðvitað að fagna, en sá
fögnuður er raunar blendinn af
ýmsum ástæðum. Ýmislegt bendir
nefnilega til þess að þrátt fyrir auk-
inn skilning á mikilvægi umhverf-
ismála þá dugi hann ekki til þess
að gefa sérstöku umhverfisráðu-
neýti nauðsynlegt vægi svo að það
nái tilgangi sínum.
Gamaldags hagfræðingar, fram-
kvæmdafurstar og auðlindaeyðslu-
seggir hafa enn ekki skilið að það
er farið að síga á seinni hluta
„þriðju heimsstyrj aldarinnar'',
styrjaldar mannsins við Móður
Jörð. Ef við ætlum ekki að tapa í
þeirri styijöld dugir ekkert minna
en hugarfarsbylting og aðgerðir í
samræmi við það. Við þurfum að
gera það upp við okkur með hveij-
um við ætlum að standa.
Tiltektar þörf
Umhverfismál hafa frá upphafi
skipað háan sess hjá kvennalista-
konum. Við höfum jafnyel gælt við
þá framtíðarsýn að íslendingar
gætu orðið fyrimynd annarra þjóða
um vemdun náttúmnnar og leið-
andi í sókn til betra mannlífs í sátt
við umhverfið. En skilningur og
vilji þurfa auðvitað að vera fyrir
hendi, og slík sókn verður að vera
markviss og skipulögð til þess að
skila árangri.
Af nógu er að taka, þótt undar-
lega margir vaði í þeirri villu að
hér sé allt í sæmilegasta lagi. Alls
staðar þarf að taka til hendinni á
sviöi umhverfisverndar, í mengun:
arvörnum, endurnýtingu og end-
urvinnslu, skolphreinsun og skipu-
lagsmálum, beitarstjómun og land-
græðslu, vernd fiskistofan og
stjórnun stofnstærða villtra dýra,
í náttúrufriðun og náttúrufars-
rannsóknum.
Argasta öfugmæli
Með tilliti til ástandsins í þessum
efnum sætir furðu að ráðgjafa-
nefnd forsætisráðherra um undir-
KjaUarinn
Kristín Halldórsdóttir
starfskona Kvennalista
búning sérstaks kynningarátaks
íslands á sviði markaðsmála skuh
án nokkurs fyrirvara eða efasemda
skrifa undir orð á borð við eftirfar-
andi:
„Miðaö við aðstæður er afar eðli-
legt að íslendingar taki forýstu
hvað varðar stjóm umhverfismála
og landvernd og miðh öðrum þjóð-
um af þekkingu sinni og reynslu."
Þetta er ein af niðurstöðum Dox
Ltd., nefndar þriggja Breta sem
hingað voru fengnir th að „meta
ástand og horfur á sviði viðskipta
og ferðaþjónustu". Um skýrslu
þeirra er reyndar sagt að hún sé
ekki vísindaleg úttekt og em það
augljóslega orð að sönnu því til-
vitnuð orð þeirra eru í raun arg-
asta öfugmæli.
Fyrsta skrefið
Við eigum enn langa leiö að því
marki að geta verið öðmm til fyrir-
myndar. Engin ástæða er þó tU
þess að mikla fyrir sér erfiðleikana,
heldur skUgreina vandann og hefj-
ast handa af myndarskap svo að
orð Bretanna geti orðið að áhríns-
orðum. Náttúra landsins og lega
þess á jarðarkringlunni leggja okk-
ur aUt upp í hendurnar, við þurfum
aðeins að nota vit okkar og þekk-
ingu. Fyrsta skrefið og það stærsta
og mikilvægasta er því að auka vit
okkar og þekkingu.
Sem betur fer virðist kandídat
ríkisstjómarinnar í embætti um-
hverfisráðherra hafa gert sér ein-
hveija grein fyrir mikUvægi um-
hverfisfræðslu, hefur e.t.v. kynnt
sér tölögu Kvennahstans um það
efni sem samþykkt var fyrir ári á
Alþingi. Við hljótum að vona að
hann verði þá til þess að hrinda
henni í framkvæmd, aðrir hafa
ekki gert það.
Dæmigerð loðmulla
Hitt er öllu verra að hvorki fyrr-
nefndur kandídat né aðrir ráð-
herrar virðast skilja algjöra nauð-
syn þess, að umhverfisráðuneyti
fái það vægi sem gerir þvi kleift að
snúa vöm í sókn.
Þetta marka ég m.a. af orðum
kandídatsins á fundi Landverndar
nýlega. Þar leyíði ég mér að minna
á margþætt hlutverk hans í núver-
andi ríkisstjóm, þar sem hann hef-
ur m.a. það verkefni að móta at-
vinnustefnu næstu ára hér á landi,
og benti á þau augljósu sannindi
að sjónarmið atvinnurekstrar og
umhverfisverndar rekast oft á. í
framhaldi af því beindi ég til hans
þeirri samviskuspurningu með
hveijum hann mundi standa þegar
slíkir árekstrar yrðu.
Svarið var dæmigert loðmullu-
svar stjómmálamanns um bil
beggja og annað eftir því.
Með hverjum stöndum við?
Þessi afstaða vekur ugg. Það er
mín skoöun að umhverfisráðu-
neyti þurfi að hafa sama vægi og
fjármálaráðuneyti og eigi að geta
sett stóhnn fyrir dymar ef um-
hverfinu er ógnað. Annars nær það
ekki tilgangi sínum.
Það er verulegt áhyggjuefni
hversu kærulausir og ábyrgðar-
lausir ráðamenn eru gagnvart um-
hverfismálum. Þeir fjalla um þau
líkt og tískufyrirbrigði og af álíka
mikihi alvöru og þekkingu eins og
menninguna eða húsmóðurhlut-
verkið.
Þeir verða að fara að skilja að við
emm í miðri þriðju heimsstyrjöld-
inni eða jafnvel síðari hluta henn-
ar, styijöld mannsins við náttúr-
una.
Það er okkar tap og þó fyrst og
fremst afkomenda okkar ef við
stöndum ekki með Móður Jörð.
Kristín Halldórsdóttir
„Gamaldags hagfræðingar, fram-
kvæmdafurstar og auðlindaeyðslu-
seggir hafa enn ekki skilið, að það er
farið að síga á seinni hluta „þriðju
heimsstyrj aldarinnar ‘ ‘, styrjaldar
mannsins við Móður Jörð“.
Hvað ef Svavari líkar ekki svarið?
„Kæri ritstjóri DV.
Sendu mér greinargerð um
menningarstefnu blaðsins (ef hún
er þá til ha, ha). Mundu að vera
kurteis og svara skilmerkilega.
Leyfi tíl dagblaðaútgáfu renna út
um áramót, og við sjáum til hver
fær endumýjað. Og hvemig var
það, skuldið þið DV-menn ekki tvö
þúsund krónur í menningarsjóð
fjölmiðla? Það er alvarlegt mál og
hefur áhrif á úthlutun leyfisins.
Þinn einlægur
Svavar Gestsson, félagi og
menntamálaráðherra. ‘ ‘
Er möguleiki að ritstjóri DV fengi
slíkt bréf einhvern tímann? Auð-
vitað ekki. Hér ríkir tjáningar-
frelsi. Menntamálaráðherra kemur
ekkert við innihald íjölmiðla.
Stjórnarskráin tryggir vernd
þeirra gagnvart afskiptasemi
stjómmálamanna.
Eða hvað?
Hvers vegna greinargerð?
Hvers vegna sendir Svavar
Gestsson útvarpsstöðvum í einka-
eign bréf nýlega og óskar eftir
greinargerð um menningarstefnu
þeirra?
Hvað á menntamálaráðherra við
með menningarstefnu?
Hvað ef menntamálaráðherra
líkar ekki svörin? Hvað ef honum
KjaUaiinn
Ólafur Hauksson
blaðamaður
Svavar að gera ef hann verður ekki
„ánægður“ með svörin?
í nýjum drögum að útvarpslaga-
frumvarpi á úthlutun útvarpsleyfa
að falla undir menntamálaráð-
herra í stað þess að vera í höndum
útvarpsréttamefndar. Þá getur
Svavar Gestsson tekið leyfin af
þeim sem að hans mati eru ekki
nógu „menningarlegir“. Eða ekki
nógu kurteisir.
Ógnvænleg staða
Um næstu áramót renna öll út-
varpsleyfi út. Það verður í valdi
menntamálaráðherra að fram-
lengja leyfin með reglugerð. Varla
verður hann búinn að drusla nýja
útvarpslagafrumvarpinu í gegn,
frekar en fyrir síðustu áramót.
Þessi staða er ógnvænleg.
„Hvernig stendur á því að forsvars-
menn þessara útvarpsstöðva ætla að
svara beiðni Svavars Gestssonar? -
Stöðvarnar þurfa í engu að svara
menntamálaráðuneytinu. ‘ ‘
finnst stöðvamar ekki
„menningarlegar"? Hvað
nogu
ætlar
Menntamálaráðherra ætlar sér
að geta gefið fjölmiðlum líf eða tek-
ið þá af lífi. Hvemig stendur á að
slíkur möguleiki er fyrir hendi í
þessu þjóðfélagi árið 1989?
Stöðvarnar koma Svavari
ekki við
Hvernig stendur á því að for-
svarsmenn þessara útvarpsstöðva
ætla að svara beiðni Svavars Gests-
sonar? Stöðvamar þurfa í engu að
svara menntamálaráðuneytinu.
Þær heyra undir útvarpsréttar-
nefnd. Svavari Gestssyni kemur
ekkert við hverju þessar stöðvar
útvarpa, ekki frekar en honum
kemur við hvað aðrir íjölmiðlar
gera.
Reynsla útvarpsréttarnefndar er
sú að mjög fáar kvartanir berast
til hennar vegna stöðvanna. Ef eitt-
hvað er, þá kvartar fólk undan
málfari starfsmanna stöðvanna.
Hvað hefur Svavar Gestsson gert
með útvarpsstöðvum í einkaeign til
að bæta málfar útvarpsmanna?
Ekkert.
Hins vegar hefur hann ausið fé í
Ríkisútvarpið til að flytja þar
skemmtiþætti um betra málfar.
Úlfur í sauðargæru
Hvað gengur Svavari Gestssyni
tíl?
Varla er það ást á útvarpsstöðv-
um í einkaeign. Hann greiddi at-
kvæði á móti frumvarpi um fijálst
útvarp á Alþingi árið 1985.
Svavar Gestsson er kommúnisti.
Veturinn 1%2 sat hann í flokks-
skóla austur-þýska koinmúnista-
flokksins í Austur-Berlín og nam
hin marxísku fræði. Hann er for-
sjárhyggjumaður sem unir sér að-
eins ef hann getur haft tögl og
hagldir á öllu þjóðfélaginu.
Hann er úlfur í sauðargæru.
Hann vill ráða fyrir mig og fyrir
þig.
Hann bolar skólastjórum burt til
að koma sínu fólki að.
Hann lætur ráðuneyti sitt gefa
út kynningarbækur um menning-
armál til að útvega flokksvinum
sínum bitlinga.
Kynningarbók Svavars um bók-
menntir hampar rétttrúuðum rit-
höfundum meðan fijálslyndum er
varpað út.
Kommúnistinn Svavar Gestsson
vill útvarpsstöðvum í einkaeign
ekkert gott. Hann er aðeins að sýna
þeim hver hefur valdið.
Stöðvamar eiga ekki að svara
honum. Allt annaö er viðurkenn-
ing á því að valdafíkinn stjóm-
gæslumaður eigi rétt á að hlutast
til um efni fjölmiðla.
Svavar Gestsson hefur ekki þann
rétt.
Ólafur Hauksson