Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.1990, Síða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 1990.
m
Viðskipti
Markaðurinn 1 Rotterdam nötrar:
Islendingar geta varist
bombu íraks í þrjá mánuði
íslendingar ættu að geta varist
bensínbombunni, sem írakar hafa
varpað með innrásinni í Kuwait,
næstu þrjá mánuðina. Eftir það
verða landsmenn að gefast upp og
horfast í augu við hærra bensínverð,
jafnvel yfir 60 krónur lítrarin, hafi
ekki hægst um á oliumörkuöum er-
lendis. Verð á blýlausu bensíni hér-
lendis er núna 52 krónur lítrinn og
56,50 á súperbensíni. íslendingar eru
óvenjulega vel settir með birgðir af
bensíni. I næstu viku kemur 10 þús-
und tonna farmur af bensíni og verða
þá til í landinu yfir 20 þúsund tonn
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
af bensíni. Þaö ætti að duga til að
fóðra bíla landsmanna í að minnsta
kosti þrjá mánuði - og gott betur.
Blýlaust bensín komið
í 286 dollara í Rotterdam
Verð á blýlausu bensíni var 286
dollarar tonnið í Rotterdam í gær.
Og haldi menn sér fast: verð á súper-
bensíni var 316 dollarar tonnið. Það
verð á blýlausu bensíni, sem nú gild-
ir hérlendis, 52 krónur lítrinn, mið-
ast við um 220 dollara á tonniö í Rott-
erdam.
Eins og glöggt hefur mátt sjá á
DV-skráningum á bensíni, sem hafa
birst reglulega á fimmtudögum frá
haustinu 1987 og sýna veröið í Rott-
erdam, hefur skráð verð á bensíni
verið rokkandi á bilinu 200 til 210
dollarar tonnið undanfarna mánuði
og það hefur þótt í hærri kantinum.
Verðið núna er því bombuverð og
komið upp úr öllu valdi.
Verð á hráolíu, tegundinni Brent
úr Norðursjónum, hefur rokkað
nokkuð síðustu mánuði. Það var í
kringum 19 dollara tunnan í mars
en var komið niður í um 14 dollara
um miðjan júní. í gær var verðið á
hráolíunni 25 dollarar tunnan.
Lækkandi dollar hefur hjálpað
Bensinverð á íslandi hefur verið
nokkuð stöðugt undanfama mánuði.
Það stafar mest af þvi að dollarinn
hefur lækkað hægt og bítandi hér-
lendis gagnvart krónunni. Innkaups-
verð á bensíni hefur því ekki hækkað
í nokkurn tíma.
Hinn 1. júní í fyrra lyfti verð á bens-
íni á íslenskum bensínstöðvum sér
yfir 50 króna markið. Sú verðhækk-
un kom í kjölfarið á snarhækkandi
gengi dollarans og óvenjuháu bens-
ínverði í Rotterdam í fyrravor. Verð
á bensíni hefur því verið nánast
óbreytt í rúmlega eitt ár.
Um mitt sumar 1987 var verð á
bensíni hérlendis í kringum 30 krón-
ur. Raunar var verðið enn hærra
árið 1985 þegar lítrinn var á um 35
krónur. Arið 1986 lækkaði verðið
niöur í um 25 krónur. Landsmenn
voru himinlifandi og nefndu þetta
einfaldlega góðæri.
Olíukreppurnar 1973 og 1979
Heimurinn hefur áður staðið
frammi fyrir olíukreppu. Tvær eru
þekktar á síðustu 20 árum. Sú fyrri
var árið 1973 og sú seinni 1979 í kjöl-
far þess að íranskeisara var steypt
af stóli í svonefndri alþýðubyltingu
og klerkastéttin með Kohmeini í
broddi fylkingar tók við völdum..
Verð á hráolíu í Rotterdam var um
13 dollarar tunnan í nóvember 1978.
Síðan féll bomban í byrjun ársins
1979. Verðið hækkaði jafnt og þétt og
var komið í um 40 dollara tunnan í
- bensínlítrmn yfir 60 krónur í lok október?
Verð á blýlausu og súperbensíni frá 1. júlí 1987. Eftir þrjá mánuði gæti
veröið á bensíni verið komið yfir 60 krónur lítrinn.
$ Bensínverð í Rotterdam 1979 verö á tonn í dollurum
o
390
- - Sffrf; O ""

pB- O ey
V v

240 “ oí | í 1 m

■ w i des. jan. 1 1 1 1 feb. mars apríl maí júní
í oliukreppunni 1979 var verð bensíns i Rotterdam svona. Tonnið fór í um
400 dollara.
nóvember það ár. A þessum tíma var
tonnið af bensini komið í um 400
dollara. Næstu ár á eftir lækkaði
verðið aðeins á hráolíu og var komið
niður í um 28 dollara snemma árs
1986 þegar það féll skyndilega um 10
dollara vegna aukinnar framleiðslu
OPEC.
Bensínbomban, sem Saddam Huss-
ein, forseti íraks, hefur sprengt með
innrásinni í Kuwait, kemur illa við
íslenskt efnahagslíf sem búið hefur
við alvarlega kreppu siðustu tvö ár-
in.
lítra af blýlausu bensini á 52 krónur
fara 33,75 krónur til rikisins. Verð-
kerfið er þannig að hækki bensin-
verð erlendis fær ríkissjóöur meira
í kassann.
Verri viðskiptakjör, aukin
verðbólga og minni kaka
Þjóðhagsstofnun gerði fyrr á árinu
ráð fyrir því að botni efnahagssveifl-
unnar, minnkun kökunnar, væri náð
og í lok ársins, sérstaklega þó á næsta
ári, færi línan upp á viö og við tæki
hagvöxtur, stækkun kökunnar, auk-
in þjóðarframleiðsla.
Ahrif hærra olíuverðs núna á ís-
lenskan þjóðarbúskap eru þau að
viðskiptakjörin, verð á útflutningi
borið saman við verð á innflutningi,
versna. Versnandi viðskiptakjör rýra
rauntekjur þjóðarinnar. í olíukrepp-
unni 1979 var þetta þannig að þjóðar-
framleiðslan jókst um 2,5 prósent en
verri viðskiptakjör minnkuðu þjóð-
artekjumar um 1 prósent. Verði olíu-
verð áfram hátt em minni líkur á
að íslendingar rétti úr kútnum og
sjái fram á hagvöxt eftir meira en
tveggja ára bið.
Ahrifi bombu Saddams Hussein á
viðskiptajöfnuðinn íslenska eru þau
að olíureikningur landsmanna
hækkar. Hækkun upp á um þrjá
milljarða hefur verið nefnd. Mikil
hætta er á að dollarinn lækki þegar
til lengri tíma er litið vegna þess aö
hærra olíuverð eykur enn á við-
skiptahalla Bandaríkjamanna sem
aftur þýðir samdráttaráhrif og minni
getu þeirra til að flytja inn vömr.
Þetta gæti haft áhrif á fisksölu okkar
vestra. Áhrifin á þjónustujöfnuðinn
[13 Bensín
Bensín i Rotterdam var á 286 doll-
ara tonnið i gær.
verða þau að hann versnar þar sem
hærra olíuverð er eins og köld vatns-
gusa á rekstur flugfélaganna.
Steingrimur getur
ekki sett bráðabirgða-
lög á Hussein
Verðbólgan á eftir að aukast.
Hærra olíuverð fer beint inn í fram-
færsluvísitöluna og vömr fyrir-
tækja, sem nota mikla olíu, þurfa að
hækka í verði til að reksturinn gangi.
Auk þess pressar aukinn viðskipta-
halh og versnandi viðskiptakjör á
gengislækkun. Aukin verðbólga
magnar upp lætin á vinnumarkaðn-
um þar sem launþegar finna beint
fyrir kaupmáttarskerðingu. Þjóðar-
sáttin á vinnumarkaðnum, sem lík-
lega náði hámarki sínu í BHMR-
deilunni, gæti því verið í hættu. Og
litið dugir fyrir ríkisstjómina að
setja bráðabirgðalög á Saddam Huss-
ein.
Svona var brugðist við
í síðustu olíukreppu
í olíukreppunni 1979 bmgðust iðn-
Súperbensinið var í gær komiö i 316
dollara tonnið i Rotterdam.
ríkin við hærra olíuverði með því
eina og einfalda ráði að draga úr
notkun á oh'u. Bensínhákum var lagt
og menn óku eyðslulitlum bílum eða
tóku strætó. Dregið var úr sunnu-
dagsbíltúrum og nágrannar og
vinnufélagar tóku að aka saman í
vinnuna og náðu þannig betri nýt-
ingu á bílum.
Rannsóknir olíusérfræðinga í olíu-
kreppunum 1973 og 1979 sýndu að
erfitt er að draga úr olíunotkun þrátt
fyrir hækkandi verð. Verðteygni olíu
og bensíns er mjög lítil til skamms
tíma litið, aðeins um -0,036. Þetta
þýðir að sé verðið tvöfaldað, hækkað
um hundrað prósent, getur notkun
fyrirtækja á ohu aðeins minnkaö um
3,6 prósent. Skýringin er sú að fyrir-
tæki eru föst í ákveðnum fjárfesting-
um; verksmiðju, sem gengur fyrir
oliu, verður ekki breytt á einni nóttu.
Og hin hliðin á þessari tölu: ef fram-
boð dregst saman um 3,6 prósent tvö-
faldast verðið. Rannsóknir sýna að
einstaklingum tekst mun betur upp
en fyrirtækjunum. Olíunotkun
þeirra minnkar um allt að 20 prósent
tvöfaldist verðið.
Orka Íslendinga verðmeiri
með hækkandi olíuverði
Þrátt fyrir allt svartnættið hér að
framan er til björt hhð á bensín-
bombu Husseins fyrir okkur íslend-
inga. Hún er sú að ein þriggja helstu
auðlinda íslendinga, fyrir utan fiski-
miðin og þekkingu fólksins, er orkan
í jörðinni. Þessi orka verður verö-
meiri um leið og olíuverð hækkar.
Það þýðir aftur að betra er að hafa
vaðið fyrir neðan sig og semja ekki
af sér í viðræðunum við Atlantal-
hópinn um nýtt álver.
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóösbækur ób. 3,0 AHir
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 3-4 Ib.Sb,-
Sp
6 mán. uppsögn 4-5 Ib.Sb
12mán. uppsögn 4 5,5 lb
18mán. uppsögn 11 Ib
Tékkareikningar.alm. 0,5-1 Allir nema ib
Sértékkareikningar 3,0 Allir
Innlán verðtryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 1,5 Allir
6mán. uppsogn 2.5-3.0 Lb.Bb,- Sb
Innlán með sérkjörum 2,5-3,25 ib
Innlángengistryggð
Bandaríkjadalir 7-7,25 Lb.Sb
Sterlingspund 13,6-14,25 Sb
Vestur-þýsk mörk 6,75-7,5 Lb
Danskar krónur 9,25-10,75 Sb
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvixlar(forv.) 13,5-13.75 Bb.Sb
Viöskiptavixlar(torv.)(1) kaupgengi .
Almennskuldabréf 14,0 Allir
Vióskiptaskuldabréf(1) kaupgenqi Allir
Hlaupareikningar(yfirdr.) 16,5-17.5 Bb
Utlán verðtryggð
. Skuldabréf 7,5-8,25 Lb.Bb
Útlán til framleiðslu
isl.krónur 13,75-14,25 Bb
SDR 10,75-11 Bb
Bandaríkjadalir 10,10-10,25 Bb
Sterlingspund 16.8-17 Sp
Vestur-þýskmörk 9,9-10,5 Bb
Húsnæðislán 4.0
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 23,0
MEÐALVEXTIR
Överötr. júní 90 14,0
Verðtr. júní 90 7.9
VÍSITÖLUR
Lánskjaravisitala ágúst 2925 stig
Lánskjaravisitalajúli 2905 stig
Byggingavisitala ágúst 550 stig
Byggingavísitala ágúst 171,9 stig
Framfærsluvísitala júlí 146,4 stig
Húsaleiguvísitala hækkar 1,5% 1 júli
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Einingabréf 1 5,031
Einingabréf 2 2,739
Einingabréf 3 3,312
Skammtímabréf 1,699
Lífeyrisbréf
Gengisbréf T175
Kjarabréf 4,981
Markbréf 2,651
Tekjubréf 2.002
Skyndibréf 1,487
Fjölþjóðabréf 1,270
Sjóðsbréf 1 2,421
Sjóðsbréf 2 1,783
Sjóðsbréf 3 1,689
Sjóðsbréf 4 1,438
Sjóðsbréf 5 1,015
Vaxtarbréf 1.7090
Valbréf 1,6070
Islandsbréf 1,043
Fjórðungsbréf 1.043
Þingbréf 1,042
Öndvegisbréf 1,041
Sýslubréf 1,045
Reiöubréf 1,030
HLUTABRÉF
Söluverð að lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv.;
Sjóvá-Almennar hf. 650 kr.
Eimskip 488 kr.
Flugleiðir 191 kr.
Hampiöjan 170 kr.
Hlutabréfasjóður 162 kr.
Eignfél. Iðnaðarb. 164 kr.
Eignfél. Alþýðub. 126 kr.
Skagstrendingur hf. 367 kr.
Islandsbanki hf. 162 kr.
Eignfél. Verslunarb. 138 kr.
Olíufélagið hf. 515 kr.
Grandi hf. 184 kr.
Tollvörugeymslan hf. 107 kr.
Skeljungur hf. 546 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Nánari upplýsingar um peningamarkað-
inn birtast í DV á fimmtudögum.