Dagblaðið Vísir - DV - 05.07.1991, Side 14

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SIMI (91)27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÓLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð i lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Samtök gegn Evrópu
Stofnuð hafa verið samtök fólks sem vill vinna gegn
aðild íslands að Evrópska efnahagssvæðinu. Stofnfund-
ur var haldinn í fyrradag og um tvö hundruð manns
sóttu fundinn. Hafin er söfnun undirskrifta um allt land
um áskorun á ríkisstjórnina að hverfa þegar í stað frá
viðræðum um aðild íslands. Talsmenn hópsins telja að
Evrópska efnahagssvæðið sé fordyrið að Evrópubanda-
laginu og aðeins formsatriðið eitt að ganga í bandalagið
sjálft. Með inngöngu í Evrópubandalagið er verið að
afsala rétti þjóðarinnar til að ráða málum sínum sjálf,
sögðu ræðumenn á fyrrgreindum fundi. Fram komu í
máh þeirra miklar áhyggjur af skerðingu á sjálfstæði
þjóðarinnar og í þeim yfirlýsingum, sem samtökin senda
frá sér, er eindregið varað við samningum við Evrópu,
hvort heldur í einu efnahagssvæði eða bandalagi, enda
eigi íslendingar margra annarra kosta völ.
Fullyrt er að samtökin séu þverpólitísk og hafin yfir
flokkadrætti. Má geta þess að meðal ræðumanna var
Jakob Jakobsson fiskifræðingur sem flutti mál sitt á
þeirri forsendu að Evrópubandalgið stundaði ofveiði og
hann staðhæfði að bandalagið falsaði tölur um afla-
magn.
Það er í sjálfu sér þarft verk að koma skipulagi á þá
gagnrýni sem sett er fram gegn þeirri stefnu stjórnvalda
að bindast samtökum með öðrum Evrópuþjóðum. Sam-
tök af þessum toga eru gagnleg að því leyti að þau draga
fram mótrök og koma í veg fyrir að umræðan verði ein-
hliða. Það er rétt sem talsmenn samtakanna segja að
upplýsingar um árangur eða afleiðingar af samstarfi
innan Evrópska efnahagssvæðisins eru af skornum
skammti. Hvað þá um stöðu þjóðarinnar ef og þegar hún
gengur inn í Evrópubandalagið. Hér er vissulega um
stórt mál að ræða, sem snertir sjálfstæði okkar sem og
annarra fullvalda ríkja og íslendingar þurfa að átta sig
vel á rétti sínum og þeim kvöðum sem fylgja svo um-
fangsmiklu alþjóðlegu samstarfi.
Athyglisvert er að enginn íslensku stjórnmálaflokk-
anna hefur treyst sér til að mæla algjörlega og formála-
laust gegn viðræðum og/eða samningum um evrópskt
efnahagssvæði. Flestir hafa flokkarnir sagt að ekki sé
tímabært að ræða umsókn um aðild að Evrópubandalag-
inu og vegna þessa hiks hefur andóf af hálfu einstakra
stjórnmálaflokka verið haltu mér, slepptu mér. Sú
hreyfing, sem hér er á ferðinni í formi sérstakra sam-
taka, fyllir upp í þetta tómarúm og gerir að því leyti gagn.
Hitt er annað að samtök gegn aðild íslands að Evr-
ópska efnahagssvæðinu ljá ekki máls á neinni umþótt-
un. Þau vilja ekki einu sinni láta á það reyna hvers
konar samningum íslendingar geta náð fram. Þeir hafna
samstarfi við Evrópu fyrirfram.
Slík afstaða er jafn ámælisverð eins og hinar öfgarn-
ar að mæla einhliða með fullri og skilyrðislausri aðild
að Evrópubandalaginu. Hún er byggð á tilfinningum og
þjóðerniskennd sem er að mörgu leyti í ætt við andstöð-
una gegn Atlantshafsbandalaginu á sínum tíma. Hún
byggist á vanmáttarkennd þeirra sem hræðast allt það
sem erlent er og er í rauninni íhaldssemin uppmáluð.
Annarlegar hvatir eða molbúaháttur geta aldrei orðið
grundvöllur að framtíð íslensku þjóðarinnar. íslending-
ar geta ekki einangrað sig frá öðrum þjóðum eða þeirri
þróun sem á sér stað í heiminum. Þess vegna verður
þjóðin að vega og meta hvaða kostir eru skástir í stöð-
unni. Það er óþarfi að mála skrattann á vegginn.
Ellert B. Schram
FÖST.UDAGUR 5. JÚLÍ1991.
ll 1 :)Ml | | (Á ) i
„Alþingi íslendinga, elsta löggjafarþing heims, hefur því varla fullt löggjafarvald.“
Alþingi er þröngur
stakkur skorinn
Haustiö 1989 var gengið í það að
bera saman lög okkar við sam-
þykktir Evrópubandalagsins og á
þann hátt reynt að móta laga-
grundvöll fyrir væntanlegt evr-
ópskt efnahagssvæði. í samþykkt-
um Evrópubandalagsins eru m.a.
Rómarsáttmálinn, reglugerðir, til-
skipanir og stjómvaldsákvarðanir,
Verkefninu var skipt milli ráðu-
neyta eftir málaflokkum. Einnig
var fulltrúum hagsmunahópa
kynnt staða málsins og þeim veitt
aðstaða til þess að skoða einstök
gögn sérstaklega og koma fram
með athugasemdir.
í október 1990 lá því fyrir rösk-
lega 1000 bls. rit sem ber heitið:
Samanburður á íslenskri löggjöf og
samþykktum Evrópubandalagsins.
Rétt er að vekja athygli á því að
úttektin miðast viö samþykktir
Evrópubandalagsins í lok júlí 1990,
en fjölmargar breytingar hafa orð-
ið síðan og er því ekki tæmandi.
Yfirlestur þessarar bókar er mik-
ið verk og kemur strax í ljós að
verkið er alls ekki unnið til hlítar.
Oft er t.d. sýnt fram á að hægt sé
að breyta gildandi lögum. En í fjöl-
mörgum tilvikum verður að setja
nýja löggjöf, sem skiptir-- okkur
verulegu máli. - Dregnar verða
saman helstu niðurstöður.
Forgangsákvæði reglna
efnahagssvæðisins
í lokaákvæöi yfirlýsingar ráð-
herrafundar EB og EFTA frá 13.
maí 1991 í 23. gr. kemur m.a. fram.
- Aðildarríki EFTA skuldbinda sig
til aö setja ákvæði í innri löggjöf
sína í þá veru að reglur samnings-
ins um evrópskt efnahagssvæði
skuli hafa forgang í þeim tilfellum
þar sem þær rekast á eða ber ekki
saman. Eg held að fæstir geri sér
grein fyrir að með þessari sam-
þykkt hefur Alþingi verið skorinn
mjög þröngur stakkur og ber að
setja lög eftir niðurstöðum samn-
inganna og getur því litlar breyt-
ingar gert.
Alþingi íslendinga, elsta löggjaf-
arþing heims, hefur því varla fullt
löggjafarvald. Verður það síðan í
höndum EES-dómstólsins með eng-
um íslenskum dómara að meta
hvort íslensk lög standist. - Mun
þetta verða skýrt nánar. Reglur
Evrópubandalagsins um sam-
keppnishömlur er að finna í 85.-90.
gr. Rómarsáttmálans, sem m.a.
banna hvers konar hömlur á sam-
keppni sem hafa áhrif á viðskipti
mfili ríkja. Samkeppnisreglumar
munu gilda um allar atvinnugrein-
Kjallarinn
Sigurður Helgason
viðskipta- og lögfræðingur
ar með örfáum undantekningum. -
Dómstóll Evrópubandalagsins hef-
ur kveðið upp úr um þaö að sam-
keppnisreglur Evrópubandalags-
ins gildi framar landsrétti.
Gera má ráð fyrir að gefmn verði
einhver aðlögunartími, en hann
var 3 ár hjá EB-ríkjunum. Stjóm-
völdum aðildarríkjanna bar þó að
veita aðhald og samhæfa viðskipta-
háttu. Samkvæmt 21. gr. yfirlýsing-
ar ráðherra EB og EFTA verður
komið upp skilvirku eftiriitskerfi
er svipar til framkvæmdastjómar
EB-ríkjanna, er getur metið hvort
um réttarbrot sé að ræða og gert
nauðsynlegar ráðstafanir.
Frjáls atvinna - búseturéttur
Almenna reglan samkvæmt EB-
rétti er sú að einstaklingar innan
EB-svæðisins eiga þar rétt til að
dvelja, leita að atvinnu og hverfa á
braut. Lög okkar um eftirlit með
útlendingum byggja á því í raun
að þeir eigi ekki rétt á aö koma til
landsins. Hér er því um grundvall-
arbreytingu að ræða sem mun hafa
víðtæk áhrif í för með sér. Við skul-
um athuga um hvað er verið að
semja.
Atvinnuleit nær ekki aðeins til
skrifstofu- og verkafólks heldur
fær allt fagfólk væntanlega full at-
vinnuréttindi hér á landi, svo og
fjölmargir sem lokið hafa háskóla-
prófi. Þetta kann að hljóma vel, en
ótal vandamál eiga eftir að rísa út
af þessum málum. Það mun ekki
ganga hljóðalaust fyrir sig þegar
atvinnuleysi gerir hér vart við sig
að á sama tíma verður fjöldi út-
lendinga aö störfum.
Þaö sama á við um frelsið til að
stofnsetja atvinnurekstur fyrir út-
lendinga, sem verður gefið frjálst
t.d. í iðnrekstri, smásölu, heildsölu
og farandsölu, og sem kallar á gjör-
breytta löggjöf. Hér verður veitt
einhver aðlögun sem kemur í ljós
þegar samningur um efnahags-
svæðið liggur endanlega fyrir.
Ajger sérstaða íslands
í áramótaávarpi Bjarna heitins
Benediktssonar í Ríkisútvarpinu
31. des. 1964, sem birtist í síðari
hluta bókarinnar Land og lýðveldi
og ber heitið: Vandi íslendinga af
fámenni og strjálbýli, segir hann
frá reynslu sinni við að reyna að
skýra fólksfæðina og viðbrögð
margra útlendinga sem telja þetta
nær óskiljanlegt. Okkur gengur illa
að skýra þetta fyrir öðrum og því
betur ættum við að sjá sjálf að ís-
lenska ríkið hefur algera sérstöðu.
Hann lýkur ræðu sinni þannig: „Að
sjálfsögðu hafa fyrirætianir okkar
tekist misvel, og margt stendur til
bóta. En hví skyldu menn vera með
vol og víl, þegar við höfum áorkað
því, sem enginn ókunnugur á ís-
landi mundi trúa, að svo fáir menn
fengju framkvæmt við svo erfiðar
aðstæður?
í stað þess skulum við biðja drott-
inn allsvaldanda að gefa okkur
styrk til aö verða þjóð okkar að
gagni, sem hugur okkar stendur
til.“
Þessi þjóðlega hugvekja Bjarna
Benediktssonar á einmitt erindi til
okkar í dag þegar alþjóðahyggjan
virðist vera á góðri leið með að
tröllríða þjóðinni.
Sigurður Helgason
„Þaö mun ekki ganga hljóðalaust fyrir
sig þegar atvinnuleysi gerir hér vart
við sig að á sama tíma verður fjöldi
útlendinga að störfum.“