Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.1992, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 26. SEPTEMBER 1992.
19
Ég var aldrei bam
- kynferðislegt ofbeldi svipti Rutbemskunni
tilfinningar sem þau ættu ekki að þekkja." DV-mynd GVA
„Hann misnotaði mig kynferðislega
á nætumar og þegar enginn var við-
staddur. Það eina sem ég þráði var
ástúð og umhyggja en það eina sem
ég fékk var þetta. Ofbeldi hans svipti
mig æskunni, ég var aldrei bam.“
Þetta em orð Rutar, 21 árs gamallar
íslenskrar konu sem varö fyrir því
að sá sem átti að sýna henni ástúð
og umhyggju, það er faðir hennar,
beitti hana kynferðislegu ofbeldi frá
því að hún var tveggja ára þar til hún
var níu ára. Rut á erfitt með að segja
ffá reynslu sinni en leggur áherslu á
að sifjaspell verði ekki stöðvuð nema
sagt sé frá þeim og frætt sé um þau.
„Hann bannaði mér ekki að tala
um þetta en ég fann það á mér að
þetta ætti ég ekki að tala um, þetta
fór jú fram í leyni. Ef ég gerði honum
eitthvað á móti skapi var hann vanur
að henda mér inn í herbergi og loka
mig inni. Ég var hrædd því hann er
óskaplega skapstór og ég vildi ekki
eiga það á hættu að hann yrði reið-
ur. Stundum þegar mamma var farin
út á morgnana tók hann mig upp í
rúm til sín. Oft sendi hann mig út í
glugga til að athuga hvort mamma
væri að koma. Stundum sagði hann:
Nú pissa ég inn í þig og þú verður
að fara fram og losa þig við það.“
Veikeftirheim-
sóknirhjápabba
Rut segir ofbeldið hafa haldið
áfram í nokkur ár eftir að foreldrar
hennar skildu. „Hann hafði náttúr-
lega sinn umgengnisrétt og fékk mig
í heimsókn. En ég var varla komin
inn fyrir dyr hjá honum þegar hann
fór að hátta mig. Mamma skildi aldr-
ei í því að ég veiktist alltaf þegar ég
var hjá honum. Hann lét mig heldur
ekki í friði þegar við gistum hjá for-
eldrum hans. Ég var látin sofa í her-
bergi með ömmu og afa en pabbi
heimtaði alltaf að fá að sofa þar líka
og misnptaði mig þrátt fyrir nærveru
þeirra. Ég veit ekki hvort þau heyrðu
eitthvað."
Þunglynd og árásargjöm
Rut leggur á það áherslu að börn
geti ekki variö sig og því þurfi full-
orðnir að standa vörð um þau. „Það
þarf aö fræða alla, kennara, lögreglu,
lækna og allt hjúkrunarfólk, um ein-
kenni sem geta bent til að kynferðis-
leg misnotkun eigi sér stað, einkenni
eins og þunglyndi, árásargimi eða
þá að bömin lokast alveg. Ef kennar-
ar hefðu fengið fræðslu á þeim tíma
sem ég átti erfiðast hefðu þeir skihð
að ekki var allt með felldu. Það sem
þeir sáu fyrst var árásargjam krakki
sem átti erfitt með að einbeita sér.
Þegar ég skipti um skóla lokaði ég
mig hins vegar alveg af. Ég gat varla
leikið mér við önnur börn og ég var
sögð svo fullorðinsleg. Ég svaf líka
mikið en var bara að flýja raunveru-
leikann því meðan ég svaf þurfti ég
ekki að tala við neinn eða hugsa
neitt.“
Þegar Rut var níu ára fór faðir
hennar á sjóinn. Hann var mánuð í
hveijum túr og stoppaði aðeins
nokkra daga í landi. „Ég var svo
heppin aö það var eiginlega enginn
tími til heimsókna. Svo þegar ég var
oröin tólf til þrettán ára vildi hann
að ég færi að koma í heimsókn. Ég
heimsótti hann en aldrei ein og ég
gaf aldrei færi á mér.“
Rut segir að næstu árin hafi hún
afneitað því sem átt hafði sér staö
og það hafi ekki verið fyrr en hún
var fjórtán ára sem atburðimir úr
bemsku urðu smám saman Ijóslif-
andi í huga hennar. „Ég varð mjög
þunglynd og það var sagt að þetta
væri bara aldurinn. Svo brotnaði ég
niður í kennslustund hjá skólasljór-
anum. Hann visaði mér til sálfræð-
ings sem hjálpaði mér mikið en ég
var þjá honum í hálft ár áður en ég
var búin að raða saman myndunum
og átta mig alveg á því sem hafði
gerst. Þá fyrst þorði ég að segja hon-
um frá pabba og þá brast stíflan sem
ég hafði haft inni í mér í öll þessi ár.“
Reyndi að fyrirfara sér
Sektarkenndin og sjálfsfyrirlitn-
ingin var þó áfram til staðar, að sögn
Rutar. Þegar hún var fimmtán ára
reyndi hún að fyrirfara sér. „Þá
fannst mér lífið ekki þess virði að
lifa því en sem betur fer tókst mér
ekki að fremja sjálfsmorð." Rut seg-
ist hafa farið að reykja og drekka og
aö reyna að vera með strákum.
„Sumar sem orðiö hafa fýrir sömu
reynslu og ég verða lauslátar en aðr-
ar vilja alls ekki sofa hjá. Flestir
strákar, sem ég kynntist, vildu sofa
hjá mér en ég vildi það ekki. Þegar
ég var sextán ára kynntist ég strák
sem ég treysti. Hann ýtti mér ekkert
áfram og leyfði mér að ráða ferð-
inni. Við trúlofuðum okkur en sam-
líf okkar var þó erfitt. Sú reiði, sem
ég fann fyrir, og það þynglyndi, sem
ég þjáðist af, bitnaði á honum. En
hann reyndist mér mjög vel og var
mér stoð og stytta. Við eigum htinn
son en erum skihn.
Rut segist hafa haldið seinni eigin-
manni móður sinnar frá sér og verið
kuldaleg við hann. „Hann var karl-
maður og það var nóg. Þegar móðir
mín og hann skildu fyrir nokkrum
árum sagði ég honum frá pabba. Ég
gerði það til að reyna að láta hann
skilja hvers vegna ég barðist ahtaf
gegn honum. Ég hef aldrei séð hon-
um jafn brugðið né svo reiðan út í
nokkum mann eins og pabba þá.“
Móðir Rutar varð einnig fyrir gíf-,
urlegu áfalh þegar hún komst aö því'
fyrir nokkrum árum hvað dóttir
hennar hafði orðið að þola. „Hún eig-
inlega spurði mig. Ég var búin aö
vera hjá sálfræðingi í mörg ár og
þegar hún spurði hvað væri að sagði
ég ahtaf að það væri þunglyndi. En
svo spurði hún fyrir þremur árum
hvort pabbi hefði gert mér eitthvað
og þá svaraði ég játandi. Hún sakar
nú sjálfa sig fyrir að hafa ekki séð
neitt og ekki þekkt einkennin því
hún þekkir konur sem in*ðu fyrir
þessu sama í bernsku."
Búin aðfyrirgefa
Þegar umræðan um sifjaspeh hófst
að einhveiju marki fyrir nokkrum
, árum þótti Rut enn erfiðara að sætta
sig við það sem hún hafði mátt ganga
í gegnum. „Mér fannst ekki koma th
greina að kæra hann því hann var
pabbi minn. Við höfum ahtaf haft
samband en við töluðum ekki um
þetta fyrr en fyrir tveimur árum og
þá viðurkenndi hann ofbeldið gagn-
vart mér. Það var mjög erfitt að ræða
máhð en einnig gott. Ég er búin að
fyrirgefa honum en honum hður
áiaflega illa.“
Rut segir að sjálfri hði henni ágæt-
lega núna. Hún hefur verið í sjálfs-
hjálparhópi hjá Stígamótum, sam-
tökum kvenna gegn kynferðislegu
ofbeldi. „Ég gat losað mig við hatrið
og reiðina og það var það besta því
það étur mann upp að innan að
byrgja inni svona mikla reiði. Sekt-
artilfinningin og sjálfsfyrirlitningin
fer alveg með sálarlífíð í manni.“
Rut hvetur alla sem hafa orðið fyr-
ir kynferðislegu ofbeldi að leita th
Stígamóta. Þar sé hægt að fá hjálp
þó þolendur vhji ekki kæra. Og ef
þeir vhja kæra er veitt aðstoð viö
það. Hún segist hins vegar vita dæmi
þess aö frá því að lögreglu var sagt
frá grunsemdum um sifjaspell hafi
hðið heht ár áður en viðkomandi var
tekinn th yfirheyrslu. Lögreglan hafi
vefengt söguna og ekki látið til skar-
ar skríða fyrr en eftir margar ítrek-
anir. Rut bendir einnig á hættuna á
að börn leiöist út í ahs konar óreglu
fái þau ekki aðstoð.
Böm gleyma ekki
Nú fyrst segist Rut vera að upplifa
æskuna. „Mér finnst svo gaman aö
róla mér með syni mínum, vega salt
og renna mér í rennibraut, leika mér
í snjónum og búa til snjókarla og
engla. Ég hlakka th jólanna. Ég sé
ekki amstriö í kringum þau heldur
gleðina og friðinn og öh fahegu ljós-
in. Þetta er alveg nýtt fyrir mér. Lít-
h böm eiga ekki að þurfa að kljást
við tilfinningar sem þau ættu ekki
að þekkja. Líth böm eiga rétt á að
vera böm, áhyggjulaus og fijáls. Það
má aldrei gleyma því að það eina sem
bamið sækist eftir er hlýja og ástúð
og það er virkhega sárt þegar menn
misnota þessa þörf bamsins. Með
þögninni heldur ofbeldið áfram. Og
það er eitt sem menn gleyma og það
eraðbömgleymaekki. -IBS
Ókeypis
fjdrmálandmskeiö
fyrir unglinga
■ Hvaö eru raunvextir?
% -
■ Hvaö eru veröbréf?
■ Hvernig á aö fytta út víxil?
11 Hvernig get ég látiö peningana endast betur?
Þessum spurningum og mörgum fleiri er svarað á fjármála-
námskeiði Búnaðarbankans sem einkum er ætlað ungu fólki.
í Reykjavík fer kennsla fram í Búnaðarbankanum
Austurstræti 5. Innritun og nánari upplýsingar um
námskeiðsdaga er í síma 603203 (markaðsdeild).
Námskeið fyrir unglingadeildir grunnskóla eru
haldin kl.15:30-18:30.
Námskeið fyrir unglinga 16 ára og eldri eru haldin kl. 19:30.
Takmarkaður fjöldi er á hvert námskeið.
Hægt er að panta tíma fyrir nemendahópa.
Upplýsingar um námskeið fyrir unglinga utan Reykjavíkur
veita útibú Búnaðarbankans á viðkomandi stöðum.
Þátttakendur fá fjármálahandbók og viðurkenningarskjal.
Boðið er upp á veitingar og bankinn skoðaður.
Námskeiðin eru ókeypis og opin öllum unglingum.
®BÚNAÐARBANKINN
-Traustur banki
1