Dagblaðið Vísir - DV - 28.02.1994, Blaðsíða 11

MÁNUDAGUR 28. FEBRÚAR 1994
11
DV
Meiming
Islensk graf ík 25 ára - sýning í Norræna húsinu
Félagið íslensk grafík er tuttugu
og fimm ára um þessar mundir.
Saga þess spannar þó í raun fjöru-.
tíu ár því það var árið 1954 sem
nokkrir myndiistarmenn, þ. á m.
Jón Engilþerts sem teiknaði það
merki sem er tákn félagsins í dag,
stofnuðu félag í þeim tilgangi að
vinna að kynningu og eflingu graf-
íkiistar á íslandi. Félagið var nefnt
Myndlist
Ólafur J. Engilbertsson
íslensk grafík, en starfsemin varð
snubbótt og lagðist fljótlega í dvala
sem stóð í ein fimmtán ár eða þar
til Einar Hákonarson og fleiri end-
urreistu félagið. íslensk grafík hef-
ur á undanförnum árum bæði stað-
ið að sýningum á verkum félags-
manna innanlands og utan og
kynnningu á erlendri grafík hér á
landi. Nú hillir loks undir að félag-
ið eignist eigið grafíkverkstæði að
Tryggvagötu 15 þar sem listamenn
munu geta leigt sér aðstöðu og.
fengið tækifæri til að beita mis-
munandi grafíkaðferðum á einum
stað. Félagsmenn eru nú 51 talsins
og tekur 31 þeirra þátt í samsýn-
ingu sem íslensk grafík hefur nú
opnað í kjallara Norræna hússins,
en félagið hefur alls haldið um tug
samsýninga á þeim stað.
Dulúð og dýpt
Ljóst er af öllum blæ þessarar
sýningar að vöxtur er í grafíkhst-
inni hér á landi. Áberandi er hve
vinnubrögð eru í senn vandaðri og
persónulegri en á afmæhssýning-
unni fyrir fimm árum. Ríkharður
Valtingojer og Tryggvi Ámason
nota mismunandi sjaldnotaðar að-
ferðir, messotintu og collagraph, til
að bregða persónulegri birtu á ís-
lenskt landslag. Ríkharður færir
það í raun inn í heim ævintýra -
huliðsheiminn. Margrét Birgis-
dóttir meðhöndlar landslagið frem-
ur sem tafl ljóss og myrkurs og á
vel útfærða seríu fjögurra mynda
á sýningunni, sambland ætingar
og þurmálar. Hafdís Ólafsdóttir
hefur á undanfornum misserum
þróað tréristutækni sem byggist á
marglaga þrykkjum. Hér sýnir hún
myndir byggðar á eigind vatns,
gerðar af mun meiri yfirvegun og
næmi en fyrri verk hennar. Hreyf-
ing og blik vatnsins komast hér til
skila samhhða ró og dýpt. í trérist-
um Drafnar Friðfinnsdóttur er
einnig að finna dýpt. Sú dýpt er þó
af öðmm toga og tengist fremur
galdri málverksins. Einþrykk era
og nokkur á sýningunni og skal þar
fyrst th taka verk Valgerðar
Hauksdóttur, kraftmiklar og þaul-
hugsaðar myndir er minna um
sumt á norska gagnframúrstefnu.
Verk Ingibergs Magnússonar era
hefðbundnari módemismi og gætu,
hkt og verk Drafnar, hæglega verið
meðtekin sem málverk. Þannig er
því einnig farið með tréristur Lára
Gunnarsdóttur, tvær grænleitar
dempaðar stemningar sem hafa
yfir sér vissa dulúð.
Svipsterkur vegvísir
Gréta Mjöh Bjamadóttir færir
stemmninguna á hæfilega galsa-
fengið stig með ætingum sínum
„Sæluríki" er sýnir krossmörk
byggð úr brjóstum. Karóhna Lár-
usdóttir er einnig á græskulausum
nótum að venju í tveimur ætingum
er sýna „Brúðarkerru" og „Skáld“.
Þorgerður Sigurðardóttir sýnir
fjórar tréristur er hafa að geyma
trúarleg þemu í miðaldastíl og eru
vonandi aðeins upphafið aö því að
gengið sé á myndræna sjóði mið-
aldakirkjunnar. Sérstaklega eru
áhugaverð verk númer 18 og 20
vegna innbyggðrar birtu sem vísar
til helgimynda miðalda og endur-
reisnar. í heild má segja að þessi
sýning íslenskrar grafíkur sé svip-
sterkur vegvísir á leið til öflugrar
félagsstarfsemi, verkstæðisrekst-
urs og sýningahalds. Sýningin
stendur th 20. mars.
Sýning Guðrúnar Einarsdóttur í Gallerí 11 er um margt óvenjuleg. Það
má th dæmis segja að hún sé unnin með blandaðri tækni, en það væri
aldrei hægt að segja að hún væri unnin í blandað efni. Satt að segja er
vart hægt að ímynda sér sýningu sem væri unnin í einhæfara efni en
sýning Guðrúnar: hún er öh unnin í svartan lit á striga, að undanskhdum
nokkrum vatnslitamyndum í bakherherginu, en þær eru fremur eins
konar komplement við hinar en sjálfstæð verk.
Verkin sem mynda meginhluta sýningarinnar era öh unnin með þykk-
um svörtum ht á striga. Það sjást engir aðrir htir í þeim og það er áferð-
in sem grípur augað: pensilfor, för eftir ýmsa aðra óþekkta hluti og ýmis
Myndlist
Jón Proppé
mynstur og form sem áhorfandinn veit hreint ekki hvemig orðið hafa
th. Liturinn er yfirleitt þykkur og mótaður á yfirborðinu, en í sumum
myndunum sést striginn, þó ekki sé nema sem bakgrunnur við yfirborðs-
mótunina. Liturinn er aha jafna þykkur og myndimar era líkari lágmynd-
um en málverkum: líkari skúlptúr en því sem við venjulega sjáum á
strekktum striga.
Hvað hefur sýningin þá við sig? Hún er litlaus. Hún er á vissan hátt
einhæf. En hún er engu að síður afar hehlandi. Hún er kannski eins
konar könnun á möguleikum málverksins. Eins konar forvinnsla sem
sýnir okkur hverjir möguleikar litarins era. Hún er úrvinnsla á einhverj-
um framstæðum möguleikum htarins sem málarar hafa kannski aldrei
kannað th hlítar, eða aldrei leyft sér að kanna í verkum sem þeir sýna.
Samt er þessi sýning einhvem veginn hehlandi sjálf - á sínum eigin
forsendum.
GamaK og nýtt í Hallgrímskirkju
Tónleikar vora í Hahgrímskirkju
í gærdag. Hörður Áskelsson lék á
orgel kirkjunnar. Flutt voru verk
eftir Dietrich Buxtehude, Kjeh Mörk
Karlsen og Johann Sebastian Bach.
Karlsen hlaut verðlaun í sam-
keppni um nýja tónsmíð fyrir Klais
orgel Hahgrímskirkju fyrir rúmu
ári. Fluttir vora tveir þættir úr verð-
launaverkinu. Scherzo ostinato og
Lhjafragment. Eins og nafnið bendir
th byggir Scherzo ostinato á stuttu
Tónlist
Finnur Torfi Stefánsson
þrástefi sem gengur eins og rauður
þráður í gegnum kaflann. Þessi tón-
smíðaaðferð er gömul og nýtur mik-
ihar hyhi nú th dags í dægurlögum.
í verki Karlsens er ostinato stefið
sjálft aðalatriðið en ekki meðferð
þess eða úrvinnsla. Hún er heldur
fátækleg. Þá var ekki hægt að heyra
neina sérstaka hugsun í fylgistefjun-
um heldur. Árangurinn minnir meir
á notkun dægurtónhstarmanna á
þrástefjum en vinnubrögð klassískra
meistara. í Lhjafragment er hið
kunna Liljulag notað sem grunnstef
í passacagliu. Svo skemmthega vhdi
th að önnur passacaglia var leikin á
tónleikunum, sú í c-moh eftir Bach.
í verki Karlsens er annað efni en
Láljulagið heldur losaralegt og erfitt
er aö greina þráð í úrvinnslunni. Svo
virðist sem grunnstefinu sé ætlað
einu að halda verkinu saman og
meðferð annarra þátta sé thviljunar-
kennd. Þessi vinnubrögð era mjög
ólík þeim sem heyra má í verki Bachs
þar sem allir þættir verksins bera
þess skýr merki að hugsun og alúð
hafi verið í þá lögð. Svipaða gagnrýni
og hér er fram sett um verk Karlsens
má nota um fjölmörg fræg nútíma-
verk sem fljóta í tómarúmi þess
skorts á ghdismati sem einkennir
okkar tíma. Nú er tími th kominn
að menn reyni að rífa sig upp úr
doðanum og setja sér kröfur um hst-
rænt ágæti. Auðveldasta leiðin er að
nota verk hinna fomu meistara til
viðmiðunar. Sá sem vih semja
passacaghu ætti aö greina eitt eða tvö
shk verk eftir Bach fyrst. Sá sem
ætlar að semja tokkötu gerði t.d. vel
í því að skoöa fyrst þá í f-dúr eftir
Buxtehude, sem þarna var flutt, og
einsetja sér að gera jafnvel og helst
betur. Þannig fór Bach að og aðferðin
er enn í fullu gildi.
Flutningur Harðar Áskelssonar
var eins og við var að búast vandað-
ur og smekkvís. Sumir orgeheikarar
hafa ekki ahtaf gætt næghegs hófs í
meðferð hins hljómmikla orgels
kirkjunnar og hefur tónhstin þá
runnið saman og orðið ógreinheg.
Þessa varð hvergi vart á tónleikun-
um í gær og nýtur Hörður þar senni-
lega þekkingar sinnar á hljóðfærinu.
Spurning dagsins:
Ert þú gleðigjafi?
Vilhjálmur Breiðfjörð gaman-
leikari: Gleði... Hvað?
Hvurslags kjaftæði er þetta?
(Nei, og ætla mér aldrei að
verða það.)
Alfreð Frímanns revíuleikari:
Auðvitað vill maður öllum vel,
það er ekki það ... (Ég er
svo sem alveg til í að deila
gleði minni með öðrum ef hún
væri einhver, það er ekki
það . . .)
Benedikt Breiðfjörð umboðs-
maður: Ekki spurning, ekki
spurning, það hefur aldrei
staðið á mér í þeim efn-
um...
Ólína hjúkrunarkona: Elskan
mín, gakktu hægt um gleðinn-
ar dyr, hef ég alltaf sagt...
Aðalsteinn aukaleikari:
Ahh ... gleði... já, nú skil
ég ... þú átt við svona ...
Nei, heyrðu ég átta mig ekki
alveg...
Eðvarð sviðsstjóri: Nei, ég má
ekki vera að því...
Friðrik upptökustjóri: Gleði-
maður, gleðigjafi, gleði-
kona ... er þetta ekki allt þáð
sama? Jú, ég myndi segja að
ég væri það.
Della, nýútskrifuð leikkona:
Ja, allavega í vinnunni...
Auglýsing