Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.1994, Síða 11

MIÐVIKUDAGUR 6. JÚLÍ 1994
11
Hamingjusöm fjölskylda við morgunverðarborðið, morðóða mamma, maður og börn.
Laugarásbíó - Serial Mom: ★★★
Flagð undir
fögru skinni
John Waters, agalega penn með aftursleikt hár og
yfirskeggið ekki þykkara en hnífsegg, hefur lengi ver-
ið „enfant terrible" amerískrar kvikmyndagerðar. Og
þótt hann hafl kannski verið að færast ögn nær hinu
hefðbundna hin síðari árin er hann samt enn með stór-
an púka í sér, eins og hann sannar svo rækilega í
nýjustu mynd sinni, Serial Mom, eða raðmömmu eins
og hún gæti útlagst á íslensku. Þar sannast og hið forn-
kveðna að oft er flagð undir fogru skinni.
Allt hefst þetta eins og komflexauglýsing frá því ein-
hvern tímann í gamla daga þegar Ameríka var saklaus
og úthverfm dásamleg og fjölskyldan elskandi og sam-
hent: Allir við morgunverðarborðið svo syngjandi
sælir og glaðir. Allt þar til lítil og sakleysisleg hús-
fluga rýfur hinn mikla frið sem ríkir hjá Sutphin íjöl-
skyldunni, hjónunum Beverly og Eugene, þar sem
enginn má tyggja nema sykurlaust tyggjó, pabbi er jú
tannlæknir.
Frúin þrífur til flugnaspaðans og á hana kemur þessi
hka hroðalegi morðsvipur, svipur sem hún á eftir að
setja upp alloft í myndarinnar rás. En flugudrápið er
bara upphafið því Beverly fer að leggja það í vana sinn
að drepa alla þá sem gera eitthvað á hlut hennar eða
annarra úr fjölskyldunni og áður en varir liggja sex
manns í valnum.
Fyrir vikið verður frúin fjölmiðlahetja, elskuð og dáð
Kvikmyndir
Guðlaugur Bergmundsson
af þorra almennings, með sjónvarpsmynd í burðar-
Mðnum og dóttirin græðir á tá og fingri við að selja
raðmömmuboli og fleiri minjagripi.
Serial Mom er sérdeihs vel heppnuð mynd. Þar leggst
aht á eitt. Leikur ahra helstu leikara er frábær, einkum
þó Kathleen Turner í hlutverki mömmunnar morðóöu
en hún hefur ekki veriö svona góð í langan tíma. Hand-
rit Johns Waters er hka einstaklega skemmthegt, með
einhveijum þeim svartasta húmor sem sést hefur lengi
á hvíta tjaldinu, þar sem ekkert sleppur undan háði
hans, hvort sem það eru hryllingsmyndir, aðdáun al-
mennings á íjöldamorðingjum, gróðahyggjan eða hvað
sem þær heita heilögu kýmar í Ameríku. Og yfirbragð-
ið sem er svo gjörsamlega á skjön við innihaldið. Þetta
er mynd sem ahir verða að sjá.
Serial Mom.
Handrit og leikstjórn: John Waters.
Leikendur: Kathleen Turner, Sam Waterston, Ricki Lake,
Matthew Lillard, Scott Wesley Morgan, Walt MacPherson,
Justin Whalin, Patricia Hearst, Mink Stole.
Fljúgandi fótógraf
Þegar „íslandsbækur" eru nefndar, sjá menn einatt
- og ef th vhl rétthega - fyrir sér ljósmyndabækur þar
sem islenskt landslag er í öndvegi, ótruflað af ýkja
miklu lesmáli. Þessar bækur era nú orðnar svo marg-
ar að maður veltir fyrir sér hvort th sé lófastór blettur
á landinu sem ekki hefur verið festur á filmu. Von-
andi hefur landið þó ekki opinberað alla sína leyndar-
dóma fyrir súperljósmyndurum á fjórhjólatrakkum,
svo okkur hinum megi auðnast að finna eigin sælu-
reiti og griðastaði einhvers staðar í óspihtum óbyggð-
um íslands.
En þótt „íslandsbækur" séu nú orönar æði margar,
virðist markaður fyrir slíkar bækur ekki enn mettað-
ur. Um það vitnar stórbrotin bók sem Mál og menning
hefur nú gefið út með myndum þýska ljósmyndarans
Klaus D. Francke. Francke þessi er þekktur landslags-
ljósmyndari, hefur raunar gefið út tvær aðrar bækur
um ísland og unnið fyrir tímaritið GEO, sem er út af
fyrir sig trygging fyrir vönduðum vinnubrögðum. Hér
eru vinnubrögðin alveg með ólíkindum, myndataka,
prentun (í Þýskalandi) og frágangur. Francke fer
ótroðnar slóðir í bókstaflegum skhningi því allar
myndir sínar hefur hann tekið úr lofti á þriggja ára
tímabhi og 100 flugstundum.
Málverk í landslaginu
Hér er freistandi að bera Francke saman við annan
fljúgandi fótógraf, Bjöm Rúriksson. Björn er nokkurs
konar landslagssafnari, áhugasamur um strúktúr
landsins og staðhætti, en Frankce er listmálari í sér
og leitast við að finna malerískum kenndum sínum
stað í íslensku landslagi. Flæði af ýmsu tæi er honum
hugstætt, hvemig rauður vikur flæðir út í svart hraun,
Bókmenntir
Aðalsteinn Ingólfsson
hvernig lækir grafa sig gegnum mosa, hvernig sandur
breiðir sig yfir klaka. Eftirminnhegustu ljósmyndir
Franckes eru raunar af vötnum, Grænavatni, Sauð-
leysuvatni, Þingvahavatni og himinblárri tjörn á
Vatnajökli (sem minnir á málverk eftir Miro). Sumar
ljósmyndir hans eru ótrúlegar í litum og hljóta að
hafa verið teknar með spesfilmum eða filterum (sjá
lækjamyndimar tvær, bls. 68 & 69) en engar upplýs-
ingar um ljósmyndatækni Franckes er að finna í bók-
inni - því miður.
Bókin er í stóru broti sem er gott fyrir ljósmyndim-
ar en önugt fyrir þá sem eru svo gamaldags að nota
hhlur undir bækur sínar. Formála skrifar Thor Vh-
hjálmsson en Ari Trausti Guðmundsson gerir grein
fyrir jarösögu íslands í bókarlok. Textar era bæði á
íslensku og ensku og næsta htið út á þá að setja. Þó
er ég ekki vanur að sjá „aerials" notað fyrir „loftmynd-
ir“, en þetta kann að vera viðurkennt nýyrði. Leiðin-
legt finnst mér að sjá hvernig íslenskum og enskum
textum er víxlað aftast í bókinni. íslenski textinn er
th að mynda mun styttri og er þá enski textinn látinn
rúlla gegnt auðum síðum nokkra hríð. En þetta verður
óefað ein af þeim bókum sem ég kem th með að sýna
erlendum gestum mínum.
Klaus D. Francke - lceland Aerials, 112 bls.
Mál og menning 1994
Menning
Borðaðu bláberja-
bökuna heima
- ljósmyndasýning í Perlunni
Ejölmargir merkir hstamenn eiga margt forvitnilegt í fórum sínum. Á
góðum stundum fá vinir og velunnarar að skoða í kistuna þeirra. Það
er sjaldgæf skemmtun og einstæð upplifun. Bæði sá sem sér og hinn sem
sýnir vita að verið er að njóta þess í fámenni sem ekki hæfir almannafær-
inu. Þá er ótalið ævintýrið stærsta; þegar opnast hugmyndabanki hsta-
mannsins og einasti gesturinn fær leiðsögn hans um geymsluhólfin og
hvelfingamar.
Það eru einnig til þeir menn sem arka með hugmyndina eina og hráa út
á torg og bjóða öhum að njóta með sér þess sem ekkert er orðið. Slíkar
sýningar á hugarfóstrum krefjast þess að hstamaöurinn sé einstæður
eigi þær að heppnast. Þessari tegund sýninga fjölgar. Hinir einstæðu týna
tölunni. Það er það.
Perlan í Öskjuhhð er veitingastaður. Hún er einnig samkomustaöur.
Stundum breytst hún í sýningarstað. Öll þessi hlutverk sóma henni; mis-
jafnlega eftir tilefnum en oftast hefur vel til tekist.
Myndlist
Úlfar Þormóðsson
Eitt hlutverk Perlunnar er ótahð. Hún er útsýnisstaður par exilans eft-
ir að komið er upp fyrir heitavatnstankana. Ofan á tankahöttunum geta
menn spígsporað og horft á þá dýrð aha sem fjarlægðin býður upp á frá
Öskjuhlíðinni; hafið og sólarleikinn frá Garðskaga að Snæfellsnesi og
landið í margbreytileika frá Jökhnum norður, austur og suður um að
brottfluttu fialhnu Stapafelli. Þessi íslandssýning náttúrunnar stendur
aha daga í misjafnri lýsingu margbrotinni. Þessa er einnig hægt að njóta,
varinn fyrir veðri og vindum, úr snyrtilegri kaffiteríu á fiórðu hæð. Þar
er hlýtt og þar er bjart. Þar eru veggir og þar er stundum sýnd listsköp-
un mannsins og skákað gegn hstsýningunni utan glers. Og þar er á bratt-
ann að sækja. Fyrir manninn. Einkum þann sem sýnir ljósmyndir af ís-
landslagi.
í kökuborði teríunnar sat gimileg bláberjabaka á diski. Það á að borða
hana heita með ís eða rjóma, segir afgreiðslustúlkan. Þetta er fógur freist-
ing og lystheg. En þegar hún hefur fellt mann og er komin á borðið rjúk-
andi heit er hún orðin að klessu. Bragðið svíkur ekki en það hefði verið
mun meiri nautn að boröa hana einn heima hjá sér; kannski að bakaran-
um viðstöddum.
Þessa daga sýnir Bragi Þór Jósefsson, fiölmenntaður ljósmyndasmiður,
htljósmyndir af íslenskri náttúru. Á þessum staö. í Perlunni, fiórðu hæð.
Góðkunningi minn tekur ljósmyndir úti í náttúranni. Stundum leyfir
hann mér að skoða þær með sér. Það geram við heima hjá honum. Það
er gaman.
Sviðsljós
Það var mikill undirbúningur um borð í frönsku herskipunum þegar íslend-
ingar fengu tækifæri til að skoða þau. Þessi franski sjóliði var að gera sig
kláran til að taka á móti fyrstu íslendingunum sem komu um borð í sýnisferð.
DV-mynd SIS