Alþýðublaðið - 01.06.1967, Síða 8

Ragnar Guðleifsson, formaður Verkalýðs- og sjómannafélags Keflavíkur:
Kjarabætur til handa verkalýðsstétt-
unum í tið vinstri stjórnar og viðreisnar
í LOK síðasta árs voru sam-
þykkt á Alþingi lög, sem heim-
iluðu ríkisstjórninni að banna
alla hækkun á vöruverði og
þjónustu frá því sem gilti 15.
nóv. 1966. Álagningarstigar út-
svara og aðstöðugjalda skyldu
og haldast óbreyttir frá því sem
þeir voru 1966. — Ríkisstjórnin
ákvað þegar verðstöðvun sam-
kvæmt iögum þessum frá 15.
nóv. 1966 til 31. okt. nk.
Lög þessi banna ekki kaup-
hækkanir, en hins vegar er
árangur laganna undir því kom-
inn, að kaup hækki ekki al-
mennt.
Verkalýðshreyfingin hefur
tekið lögunum og framkvæmd
þeirra sem tilraun, til þess að
draga úr þeirri öru verðbólgu,
sem átt befur sér stað á undan-
förnum árum. Verkalýðsfélögin
hafa því með örfáum undan-
tekningum frestað um óákveð-
inn tíma samninga- og kröfu-
gerðum og eru því samningar
flestra verkalýðsfélaga lausir frá
15. okt. sl.
Eigi hefur annars orðið vart
en landsmenn flestir hafi tekið
þessari framkvæmd ríkisstjórn-
arinnar með skilningi og sýnt
þar með fullan þegnskap. Þó
eru hér nokkrar undantekning-
ar og þá helzt hjá þeim stéttum,
sem höfðu laun langt fyrir ofan
meðaliag.
Menn kunna nú að spyrja,
hvort eigi sé óeðlilegt að félögin
séu með lausa samninga mánuð-
um saman, eða hve lengi sé
hægt að draga samningsgjörð.
Varðandi hin almennu verka-
lýðsfélög, sem eru í Verka-
mannasambandi íslands, er því
að svara, að Verkamannasam-
bandið hefur lýst yfir því, að
síðustu samningar skuli gilda
Ragnar Guðleifsson
áfram fyrst um sinn, þar til
annað verður ákveðið.
Raddir hafa oft heyrzt um
það á undanförnum árum, að
verkalýðshreyfingin væri ekki
nógu virk og að kjarabætur
næðust litlar, þótt' samningar
væru gerðir árlega.
Við skulum því til fróðleiks
rifja upp gang þessara mála
undanfarinn áratug og þá um
leið gera nokkurn samanburð
á hver árangur hefur náðst til
kjarabóta verkalýðsstéttunum til
handa undir vinstristjórn og svo
í tíð viðreisnar.
Þegar vinstri stjórnin tók við
völdum 1956, ákvað hún með
brtfíabirgðalögum lað bl^a;
bráðabirgðalögum að binda
þ. á. Var vísitalan með þessu
skert um 6 vísitölustig. Þessi
ákvörðun ríkisstjórnarinnar var
gerð með samþykki stjórnar Al-
þýðusambands íslands, án þess
þó að hafa um það samráð við
hin einstöku félög sambandsins.
Þegar þetta er gert, er sami
maðurinn, Hannibal Valdimars-
son, félagsmálaráðherra og for-
seti Alþýðusambandsins.
í tíð vinstri stjórnarinnar eru
samningar verkalý'ðsfélaganna
bundnir þar til 1. júní 1958 og
kaup helzt svo að segja óbreytt
til þess tíma, frá 1. júlí 1956. En
í sept. —október 1958 náðlust)
loks samningar um 9 — 1Q%
grunnkaupshækkun og auk þess
nokkrar tilfærslur milli launa-
flokka — aðrar. kjarabætur til
lianda verkalýðsstéttunum áttu
sér ekki stað í tíð vi-nstri stjórn-
arinnar. Hins vegar fór vinstri
stjórnin fram á það við Alþýðu-
sambandsþing í lok síns stjórri-
artímabils, að það samþykkti
frestun á kauphækkun, er næmi
17 vísitölustigum, sem koma
áttu til framkvæmda 1. jan.
1959. Þessu neitaði Alþýðusam-
bandsþing og dagar vinstri
stjórnarinnar voru þá taldir, því
skömmu síðar sagði Hermann
.Tónasson forsætisráðherra af sér
með þeim ummælum, sem fræg
eru síðan: Óðaverðbólgan er
skollin á og með flokkum ríkis-
stjórnarinnar er engin samstaða
til úrbóta. Þannig hóf vinstri
stjórnin göngu sína meö því að
lækka kaupið um 6 vísitölustig,
og hi'm lauk stjórn sinni með
því að biðja lægstlaunuðu stétt-
irnar um að lækka laun sín um
17 vísitölustig.
Á tímabili vinstri stjórnarinn-
ar voru sett ein merk lög til
hagsbóta verkafólki, en það eru
lögin um rétt verkafólks til upp-
sagnarfrests frá störfum og um
rétt þess og fastra starfsmanna
til launa vegna sjúkdóms- og
slysaforfalla. Samkvæmt þessum
lögum öðluðust verkamenn, sem
unnið höfðu eitt ár eða lengur,
rétt til eins má'naðar uppsagnar-
frests, einnig til kaups í 14 daga
í slysa- og veikindaforföllum. —
Þess skal getið, sem gert var.
En hverjar hafa svo kjara-
bæturnar orðið í tíð núverandi
stjórnar og stjórnar Emils Jóns-
sonar 1958—59 ?
Þegar stjórn Emils Jónssonar
tók við 1958 var kaupvísitalan
skert um 10 stig af þeim 17, sem
Hermann fór fram á að felld
yrðu niður. Vísitala á kaup var
þar með afnumin um sinn.
Samningum var sagt upp fyrir
1. des. 1959 og ekki samið aftur
fyrr en í júní 1961. Kaup hækk-
aði þá um 11%. Helztu breyting-
ar aðrar voru, að 6% orlof var
nú greitt af öllu kaupi, yfir-
vinnu jafnt sem dagvinnu.
Síðan hafa verið gerðir samn-
ingar árlega með grunnkaups-
hækkun og tilfærslu til hækkun-
ar milli kauptaxta. Auk þess
hafa ávallt náðst fram aðrar
kjarabætur, sem ekki eru beinar
kauphækkanir, og eru þessar
helztar:
Með samningunum 1964 (júní
samkomulaginu) náðist 7% orlof
eða 21 virkur dagur.
Veikindadagar. 3 dagar eftir
3 mánuði, 6 dagar eftir 4 mán-
uði og 1965, 14 dagar til viðbótar
eftir 1 ár eða samtals 28 veik-
indadagar eftir að hafa unnið 1
ár eða lengur hjá sama atvinnu-
rekanda.
Vikukaup greiðist þeim, sem
hafa unnið hjá sama vinnuveit-
anda samfellt í 6 máriuði.
Sjtíkrasjóður. Atvinnurekend-
ur greiða 1% af kaupi í sjúkra-
sjóði félaganna.
Orlofssjóöur. Atvinnurekend-
ur greiða 0,25% af kaupi verka-
manna í orlofssjóði félaganna
(1966).
Allt eru þetta kjarabætur, sem
Erh. 10. síðu.
SK KAFFIOG MED ÞV(...
BRÚÐKAUP Eggerts Ólafs-
sonar stóð viku í Reykholti forð-
um og þótti svo rausnarlegur
mannfagnaður, að frægt varð
og lengi í minnum. Gestirnir
átu og drukku og glöddust við
hvers konar skemmtun og leiki.
Slíkar veizlur gerast nú fátíðar
á Islandi, enda mikil breyting
á orðin um siði og hætti. Þó
er því líkast, að sumir stjórn-
málaforingjar vilji fara að
dæmi Eggerts Ólafssonar um
rausn og umsvif í kosningabar-
áttunni. Þeir bjóða til veizlu\
láta kvenframbjóðendur ganga
um beina og veita mat og
kaffi, en svo býðst gestum einn-
ig að hlýða á snjallan söng,
sjá lipran dans og heyra fjálg-
ar ræður um flokksmál og
landsstjórn. Þannig er mælzt
til fylgis og atkvæða.
Alþýðuflokkurinn hefur ekki
þennan hátt á. Hann ætlar sér
ekki þá dul að metta þúsundir
eða breyta vatni í vín. Fyrir
honum vakir að gera kjósend-
um öðru vísi. til hæfis fyrir
og eftir kosningar.
I
Atkvæðaveiðar.
íslendingar eru hvorki svo
svangir né þyrstir, að stjórn-
málaflokkarnir þurfi að reisa
tjaldbúð um þjóðbraut þvera
til að gefa kjósendum að borða
og drekka. Og álitlegir kven-
frambjóðendur ættu að sýna
táp og reisn í öðrum hlutverk-
um en sem frammistöðustúik-
ur. Slíkar atkvæðaveiðar henta
engan veginn lund okkar og
geði. íslendingar taka ekki af-
síöðu ti.l stjórnmála með bragð
laukunum og meltingarfærun-
um,.
Hitt er annað mál, að stjórn-
málaflokkarnir geri sér daga-
mun eftir kosningar í smækk-
aðri og hóflegri mynd af brúð-
kaupi Eggerts Ólafssonar eða
jarðarför Björns Eysteinsson-
ar. Það er vist gamall og þjóð-
legur siður.
8 1. júní 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ