Alþýðublaðið - 20.06.1967, Blaðsíða 5

Óskar Jónsson:
Skeytingaleysi almennings
um brunatryggingar
OFT er sagt frá bruna á fast-
eignum og lausamunum og því
miður fylgir oft með fréttum
þessum frá þeim er fyrir óhapp-
inu varð, að allt innbú hafi ver-
ið lágt vátryggt, þó líklega oftar
að aðeins húsin hafi verið vá-
tryggð, en allt annað óvátryggt.
Heybrunar eru því miður algeng
ir síðla sumars og á haustum,
oft óvátryggt.
Ég vil segja að hér sé um ó-
forsvaranlegt fyrirhyggjuleysi
að ræða og vítavert fyrirhyggju-
leysi, sem ekki má lengur við-
gangast.
Nýlega var flutt í Ríkisútvarp-
ið athyglisvert erindi og komið
inn á þessi miál og gerði það
Baldvin i>. Kristjánsson, fulltrúi.
Taldi hann, að varhugavert væri
að hvetja til samskota fyrir
þann, sem af sjálfskaparvíti bak
ar sér þannig fjárhagslegt tjón
með því að tryggja ekki eignir
sínar. Þetta eru sannarlega orð
í tíma töluð.
íslenzka þjóðin er gjafmild og
verði einhver fyrir stórtjóni, eru
nú orðið ávallt á lofti margEir
hendur til að bæta tjónið og ligg
ur fögur hugsjón hér á bak við,
en maður freistast til að halda
að einmitt gjafmildin ein skapi
andvaraleysi hjá mörgum.
Það er t. d. mjög áberandi,
hversu margir í kaupstöðum van
rækja að tryggja innbú sin og
líklega er eins ástatt í sveitum
landsins.
Fyrir nokkru kom ég í hús
til konu og var húsið í byggingu,
maðurinn fjarverandi. Spurði ég
hana, hvort hún hefði tryggt
umrætt hús í smíðum, já, fyrir
250 þús. kr., en ég taldi húsið
ca. 1200 þús. íkr. virði. Næst
spurði ég konuna hvort hún
hefði vátryggt innbú sitt, en svar
ið var neitandi. Fljótt á litið
virtist mér, að ef eldur kæmi
upp í húsi þessu, myndu hjón-
in standa uppi sem algerir öreig
ar.
En þetta er ekki einsdæmi, þann
ig er þetta mjög víða. Og lík-
lega er þetta ekki betra út um
sveitir landsins eða sýnu lakara.
Ég held, að eins og útvegsmað
urinn verður að tryggja sig fyr-
ir aUs konar óhöppum lá sjó og
landi, tryggja veðsettar afurð-
ir, eins sé bændum skylt að
tryggja búpening sinn og hey-
birgðir fyrir tjóni af eldsvoða,
enda mörg dæmi þess, að hey
brenni án þess að tryggð séu
og þá kemur til kasta hinna gjaf
mildu að bæta tjónið. Ég sé enga
auðveldari lausn á þessu vanda-
máli aðra en beinlínis að skylda
með lögum alla, sem heimili
stofna að vátryggja búslóð sína
fyrir eitthvert lágmark og þá
einnig að skylda bændur til að
tryggja hey og búfénað gegn
eldsvoða.
Eldsvoðar eru orðnir það tíðir,
að óhugsandi er fyrir forráða-
menn þjóðarinnar annað en að
finna varanlega lausn á þessu
vandamáli.
Væri nauðsynlegt að safnað
væri skýrslum hjá almenningi
um hve margir inna þessa sjálf
sögðu skyldu af höndum að
tryggja eigur sínar gegn elds-
voða. Gætu hreppsnefndir í
sveitum annazt þessa eftir-
grennslan og bæjarstjórnir í
bæjum. Væri svo Hagstofan lát-
in vinna úr þessum skýrslum og
fyrirfram er ég viss um, að út-
koman sýndi almennt andvara-
leysi hjá almenningi í máliun
Framhald á 15. síðu.
í HOLLANDI dvaldi Linné
hjá auðugum kaupmanni og
segist' hafa lifað á heimili
hans „eins og konungssonur”
og fengið þar allar sínar ósk-
ir uppfylltar. — Tveimur árum
síðar varð hann háskólakenn-
ari heima í Svíþjóð.
Nú var Linné orðinn frægur
maður. Menn þyrptust um
kennarastól hans, innlendir
menn og útlendir. Það varð
virðingartitill að nefnast „læri-
sveinn Linnés.” — í Uppsölum
kemur hann upp jurtagarði, sem
enn er til. — Hann safnar
þangað jurtum lands síns og
öllum erlendum jurtum, sem
gróið gátu í sænskri mold. —
Þegar hann lokar augunum hið
hinzta sinn, voru allar inn-
lendar jurtir búnar að eignast'
nafn. Þá' var Linné búinn að
raða öllum jurtagróðri í svo
hagfelt kerfi, að við það er
notast enn þann dag í dag. Það
hefur enginn unnið jurtafræð-
inni meira gagn en hann. Þess
vegna hefur hann verið nefnd-
ur konungur blómanna.
í sumarfríunum bjó Linné á
jörð, sem hann átti skammt
fyrir utan Uppsali, er Hamm-
arby heitir. Þar naut hann
hvíldar í skauti náttúrunnar.
Húsunum þar er enn haldið við
og reynt' er að halda öllu þar
í sama horfi og þegar Linné
var þar. Þangað skulum við
halda. Við litum inn í setu-
stofuna. Blóm eru máluð á allt
glerskrautið og veggfóðrið er
ekki síður skrautlegt. Á veggn-
um hangir mynd af Linné 32
ára í brúðkaupsklæðum. Hann
er á rauðum .kjól með ,gráa
liárkollu, eins og þá var títt.
Andlitið er góðlátlegt og þó
svipmikið. Vestið er óhneppt
og sér í hvítar línfellingar. —
Snjóhvítt línið stendur fram úr
kjólermunum. — Oft ^erða
menn fyrir vonbrigðum, þegar
þeir koma á heimili látinna
mikilmenna, en á þessum
gamla bæ skynjum við nálægð
þess anda, sem fyrir tveimur
öldum byggði staðinn. —. 200
ár eru liðin og þó er andi hans
ekki horfinn af heimilinu. —
Blómagarðurinn er leifar af
handtökum hans og umhyggju.
Svipur hans virðist ganga
um garðinn og húsin, með koll-
húfuna á höfðinu, snöggklædd-
ur með jakkann á handleggn-
um. Hann gengur um kring,
andar að sér ilmi blómdnna,
hjklpar blómknöppunum , 141
þess að springa út, klappar
jurtu.num og hjalar við þær.
Hann virðist vera sendurj til
jarðarinnar til að hlúa að grös-
um og jurtum og opna áugu
mannanna fyrir unaði þeirrá og
yndisleik. Það er hans spá-
mannsstarf.
Á þessum litla sveitabæ tók
Linné á móti virðulegustu gest-
um. Þaðan stóð hann í bréfa-
skriftum við alla Norðurálfuna.
Nú reyna Svíar að ná í sem
allra flest af þessum bréfum
aftur, til þess að hafa þau í
safninu á Hammarby. Á sviði
Framhald lá 15. síðu.
Krabbamein getur
læknast af sjálfu sér
Dr. mcð. Jörgen Kieler,
yfirlæknir.
MARGiit sjúklingar virðast
hafa læknazt af krabbameini,
án iæknishjálpar. Margir
krabbameinssérfræðingar,
þeirra á mcðal Kanadamaður-
inn Willam Boyd, hafa safnað
upplýsingum um þessi tilfelli
og skráð þau. Vísindamenn
gefa þéssu æ meiri gaum, og
þetta hefur verið rætt á al-
þjóðaþingum sérfræðinga. Dag
ana 19.-22. júní verður haldin
í Danmörku norræn ráðstefna
sjúkdómafræðinga og sýkla-
fræðinga, þar sem þetta fyrir-
brigði verður m.a. rætt.
Eitt aðalumræðuefni ráð-
stefnunnar verður þessu ná-
tengt, en það er hæfileiki lík-
amans til að mynda varnar-
efni gcgn krabbameini.
Framsöguræðu um þetta
cfni hcldur prófessor Georg
Klcin frá Stokkhólmi, sem
hefur sýnt fram á það með sam
starfsmönnum sínum, að í sum
um krabbameinsvefjum fyrir-
finnast efni, sem stuðla að
myndun varnarefnis gegn
kr abbafrumunum.
Á Fibigerrannsóknarstofnun
inni í Kaupmannahöfn velta
menn þessum hlutum fyrir sér
og dr. med Jörgen Kieler, yfir-
læknir, mun halda þrjá fyr-
irlestra á ráðstefnunni, þar
sem hann skýrir frá tilraunum,
sem gerðar hafa verið á rann-
sóknarstofnuninni. Tvær til-
raiuianna eru gcrðar í sam-
vinnu við erlenda vísindamenn
á rannsóknarstofnuninni, dr.
Carlo Bragadin frá Ítalíu og
dr. T. Krassowski frá Póliandi.
Haft er eftir dr. Kieler, að
fyrr hafi það verið álit manna,
þegar krabbamein hvarf af
sjálfu sér, að sjúkdómsgrein-
ingin hefði verið röng. En nú
hafa menn svo oft séð þetta
gerast, að ekki er unnt að
draga aðra ályktun en þá, að
krabbamein geti læknast af
sjálfu sér. Þá vaknar sú spurn-
ing, hvort frumur likamans
hafi í þeim tilfellum gert þá
uppgötvun, að krabbameins-
frumurnar væru aðskotadýr
og þess vegna hafið fram-
leiðslu á varnarefni til þcss að
koma þessum aðskotadýrum
Tyrir kattarnef. Þetta er lík-
legast en engan veginn sann-
að.
En ef þetta er Tétt vaknar
önnur spurning. Myndast í okk
ur öllum eða flestum okkar
stöðugt krabbafrumur, sem
aldrei ná sér niðri, af því að
frumur likamans vinna bug á
þeim á meðan þær eru á frum
stigi? Það er líklegt, að þetta
geti verið svona, en það er
engan veginn sannað.
Hvers vegna geta þá frumur
líkamans stundum kveðið nið-
ur krabbamein?
Þetta er mikilsvert atriði,
sem gott væri að gera sér grein
fyrir. Þegar sá möguleiki er
til, aan.k. hugsanlegur, að
■krabbameinsfrumur séu sí-
fellt að verða til í manninum,
þá getur einnig verið, að lík-
aminn sjálfur framleiði oftast
varnarefni gegn þeim, svo að
þetta læknast af sjálfu sér.
Við vitum ekkert mn þetta
enn sem komið er, en getum
aðeins sagt með nokkurri
vissu, að það er til, að krabba-
mein læknast af sjálfu sér. En
hvers vegna nær krabbameinið
sér þá stundum á strik og veld
ur dauða?
Það er augljóst, að vísinda
mennirnir hafa einlægan á-
huga á að vita, hvaða varnar-
ráðmn líkaminn hefur yfir að
ráða. Eitt þessara ráða — ef
til vill em til fleiri — er sem
sé hæfileiki líkamans til að
framleiða móteitur gegn
krabbameinsfrumunum. ^
En rannsóknirnar halda
áfram og einn góðan veðurdag
hafa þær borið fullan árangur.
Nú er að því spurt, hvort
myndun krabbameins dragi úr
varnarmætti líkamans. Ef til
vill er orsök þess, að krabba-
mein nær sér niðri, fólgin
meira í því, að varnarkerfi lík-
amans slappist, heldur en þvi.
að krabbamcinsfrumur mynd-
ist í heilbrigðum vef. En enn-
þá eru tilraunir nauðsynlegar
og ennþá er lítið um þetta vit
að með vissu. Og það er alLs
ekki víst að móteitur sé eina
hugsanlega vörnin.
20. júní 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5