Alþýðublaðið - 21.09.1967, Blaðsíða 7

Ályktanir stúdentaþings 1967
Stúdentaþing var haldið dag-
ana 2. og 3. september á vegum
Stúdentaráðs Háskóla íslands
og Sambands íslenzkra stúdenta
erlendis. Fulltrúar voru 30. 20
frá SHÍ og 10 frá SÍSE.
Á þinginu voru ræddar og
samþykktar ályktanir um sam-
starfsmál, hagsmunamál og
menntamál.
Samstarfsmál:
Stúdentasamtökin ihafa undan
farið eflt margháttað samstarf
sín í milli og samþykkt var reglu
gerð, sem formfestir það sam-
starf.
Stúdentaþing 1967, fagnar
þeim árangri, sem náðst hefur í
samstarfi íslenzkra háskólastúd-
enta heima og erlendis.
Stúdentaþing ályktar, að sam
starfi SHÍ og SÍSE verði hagað
þannig:
1. Stúdentaþing verði haldið
árlega.
2. Starfað verði í sameiginleg
um nefndum um menntamál og
hagsmunamál.
3. Sameiginleg stjórnarnefnd
samræmi aðgerðir beggja samtak
anna milli stúdentaþinga.
Á grundvelli þeirrar reynslu,
sem fæst af samstarfi með þess-
um hætti, verði á næsta stúd-
entaþingi mörkuð stefna um
frekara samstarf, með hliðsjón
af framkomnum áætlunum um
stofnun sameiginlegs stúdenta-
sambands.
Hagsmunamál:
Samþ. var ályktun um hags-
munamál. Helztu atriði hennar
eru þessi:
í upphafi ályktunarinnar seg-
ir:
,,Rök, sem mæla með opinber-
um lánum og styrkjum til náms-
m., eru annars vegar þörf þjóð-
ins við námsm.. Öllum ber sam.
an um, að mesti auður hvers þjóð
félags sé vel menntuð æska og
það hlýtur einnig að vera tak-
mark hvers velferðar-þjóðfélags
að hver og einn eigi þess kost að
afla sér menntunar, eftir hæfi-
leikum sínum.“.
Eftirfarandi upplýsingar sýna
þó, að þessu marki hefur eigi ver
ið n'áð hér á landi og að einhvers
staðar er brestur í menntakerfi
okkar.
Skv. skýrslu frá Efnahagsstofn
MINNINGARORÐ;
GRÉTAR S. BJÖRNSSON
Húsasmiður
F. 5. Maí 1930 D. 14. sept. 1967
í DAG er til moldar borinn
Grétar S. Björnsson húsasmiður,
Suðurlandsbraut 113. Hann and-
aðist í Borgarsjúkrahúsi Reykja-
víkur þann 14. september síðastl.
cítir langa vanheilsu. Grétar
Sigurður eins og hann hét fullu
nafni var fæddur hér í Reykja-
vík þann 5. maí 1930. Foreldrar
hans voru þau Björn Jónsson
verkstjóri og kona hans, Jó-
hanna G! I’orvaldsdóttir, nú bæði
látin.
Grétar ólst upp á heimili for-
eldra sinna ásamt þremur bræðr
um sínum, og fékk hið bezta upp
eldi, þar sem gætt var hinnar
ýtrustu ráðdeildar og reglusemi
í hvívetna.
Og nú er hann horfinn
okkar sjönum þessi hugljúfi og
síglaði drengur, og mun flestum
sem þekktu hann nokkuð að
ráði vera að honum söknuður og
eftirsjá, og hugsa með innilegri
samúð og hlýju til eftirlifandi
konu hans. Grétar var dulur í
skapi og hæggerður, en hvers-
dagslega var hann glaður og reif-
ur, og afskiptalaus um má'lefni
annarra og svo orðvar að af bar,
og væri hann í glöðum kunn-
ingja hópi og margt látið fjúka
eins og gengur og leitað væri á-
lits hans, en honum þá fyndist
hann ekkert geta lagt gott til
málanna, þá þagði hann fremur
en að segja eitthvað það sem orð-
ið gæti manni eða málefni til
óþurftar. Grétar var fríður mað-
ur sínum og bauð af sér einstak-
lega góðan þokka; ljúfmenni í
allri viðkynningu og vingjarn-
legur í viðmóti, enda vinfastur
og naut hylli þeirra sem kynnt-
ust honum. — Grétar var kvænt-
ur góðri konu, Soffíu Svein-
björnsdóttur, ættaðri vestan úr
Arnarfirði, þau áttu ekki börn
saman. — Það er mikið sem
heimilið hefur misst og stór er
sá harmur, sem kveðinn er
konu hans, ungum stjúpsonum og
aldraðri tengdamóður. Grétar
var heimilisrækinn með afbrigð
um og var heimilisbragur allur
til fyrirmyndar, enda voru þau
hjónin samhent um að prýða og
bæta heimili sitt eftir því sem
efnin leyfðu; fór það mjög að
skaplyndi Grétars, svo hóglátur
maður sem liann var að eðlis-
fari. Fordild öll og yfirdreps-
skapur var honum mjög fjarri
skapi. Sjúkdóm sinn bar Grétar
með stökustu hugprýði og þol-
gæði, en mun þó að öllum líkind-
um hafa verið hvíldinni feginn.
Það er skaði hverju þjóðfélagi
er röskir hagleiksmenn falla
skjótt í valinn á bezta manndóms-
aldri. Grétar hafði um árabil
kennt þess sjúkdóms, er að lok-
Framhald á bls. 15.
uninni um námsferil stúdenta
við HÍ sést, að af stúdentum
þeim, sem innrituðust í Hí 1950-
58 luku einungis 46,7% karla
kandidatsprófi og 9,9% kvenna,
eða alls 35,7%.
„Stúdentaþing ályktar því, að
kanna beri: Hver áhrif litlar eig
intekjur hafa á nám stúdenta,
hversu margir hverfa frá námi
vegna fjárskorts og ekki sízt
ihvort ástæður fyrir lágri útskrift
artölu ísl. kvenna úr háskól-
anum séu að miklu leyti efna-
hagslegar".
„Skuldir vegna n'ámskostnað-
ar eru stúdentum oft þungur
baggi að námi loknu og styrkir
til hins almenna stúdents við HÍ
eru engir. Það er því nauðsyn-
legt að iétta stúdentum skulda-
byrðina til að stuðla að hækkun
útskriftartölunnar“.
í ályktuninni er fjailað um
Lánasjóð íslenzkra námsmanna,
en ný lög voru sett um hann í
marz s.l.
Þar segir m.a.: „Stúdentaþing
vill undirstrika ánægju sína með
setningu nýrra laga um lána-
sjóð og þakkar þann skilning yf
irvaldanna á fjárhagsástæðum
stúdenta, sem virðist koma fram
í þeim. Þó sér stúdentaþing á-
stæðu til að minna á, að aðstoð
við stúdenta er ekki fullnægj-
andi, fyrr en hún mætir allri
umframfjárþörf þeirra og að
nauðsynlegt er að taka sérstakt
tillit til þeirra, sem bæklaðir eru
og að tillit sé tekið til erfiðrar
fjárhagsaðstöðu stúdenta í hjú-
skap eða, sem hafa fyrir börnum
að sjá.“
„Stúdentaþing ályktar, að tak-
izt ekki að mæta allri umfram-
þjárþörf einstakra stúdenta, er
nauðsyn að gefa þeim kost á
láni úr viðbótarlánasjóði, sem
mundi þá ef til vill veita lán til
stúdenta með lakari kjörum“.
„Stúdentaþing treystir því, að
þrátt fyrir núverandi örðugleika
í gjaldeyrismálum þjóðarinnar
muni hið opinbera ckki gera nein
ar þær ráðstafanir, er bitna
myndu á íslenzkum n'ámsmönn-
um erlendis".
„Stúdentaþing telur æskilegt,
að álagning opinberra gjalda á
stúdenta verði tekin til gaum-
•gæfilegrar athugunar og kannað,
hvort miða beri námsfrádrátt við
niðurstöður námskannana, sem
framkvæmdar verða af Lána-
sjóði íslenzkra námsmanna".
„Stúdentaþing fagnar þeim á-
fanga, sem næst með Félagsstofn
un stúdenta og þakkar þeim að-
ilum, sem stuðlað hafa að fram-
gangi málsins og þá sérstaklega
h'áskólarektor, sem stutt hefur
málið með ráðum og dáð. Stúd-
entaþing væntir þess, að Alþingi
hraði afgreiðslu þessa mikla
nauðsynjamáls á hausti kom-
anda. Telur stúdentaþing, að
fyrsta verkefni stofnunarinnar
verði að hefjast handa um bygg
ingu Stúdentaheimilis og láta
framkvæma athugun á húsnæð-
Framhald á 14. síðu.
MINNINGARORÐ: •
SVEINN EINARSSON
Sjómaður
í DAG er til moldar borinn
Sveinn Einarsson frá Gilsbúð í
Ólafsvík. Sveinn var fæddur í
Ólafsvík 10. janúar 1892 og var
því rúmlega 75 ára er hann lézt
hinn 13. september síðastliðinn.
Hannvvar sonur hjónanna Sæ-
unnar Jónatansdóttur og Einars
Guðmundssonar í Gilsbúð í Ól-
afsvík. Sveinn missti föður sinn
og bróður, Stefán, 8. marz 1913,
er þeir fórust í fiskiróðri með
Guðjóni Jónssyni frá Brekkubæ,
og voru tíu menn á bátnum og
fórust allir.
Eftir það stóð Sveinn fyrir
búi móður sinnar. Hann kvænt-
ist Þórheiði Einarsdóttur, Þor-
kelssonar, 5. ágúst 1916, hinni
mætustu konu. Þau eignuðust 11
börn, 7 drengi og 4 stúlkur, og
eru níu þeirra. á lífi, allt hið
mætasta fólk. Auk þess ólst upp
hjá honum bróðurdóttir hans,
Þóra Stefánsdóttir, nú búsett í
Reykjavík.
Ekki man ég eftir Einari, föð-
ur Sveins, en ég man eftir Sæ-
unni, og það var mikil reisn yfir
þeirri konu. Hún dó á heimili
sonar síns 1923. Hinn 27. septem
ber 1947 varð Sveinn og fjöl-
skylda hans fyrir miklu áfalli, er
tveir synir hans, Lárus og Sig-
urður, örukknuðu hér á höfninni.
Lárus var þá formaður á mb.
Framtíðinni, en Sigurður vél-
stjóri hjá honum. Þeir voru í
kolauppskipun er þetta var og
bátnum hvolfdi rétt utan við
liafnarmynnið og fyrir augum
þorpsbúa. Þrátt fyrir það þó
þegar væri brugðið við til hjálp-
ar, varð aðeins tveimur piltum
— sem verið höfðu farþegar á
bátnum . — bjargað, en þeir
bbæður fórust þar, svo og báts-
verji, sem með þeim var, Magn-
ús Jóhannsson úr Fagurhól. —
Allir voru þetta dugandi sjó-
menn og Lárus ágætur afla-
maður.
Sveinn missti konu sína 6.
júní 1964. Var sambúð þeirra
með ágætum. Sveinn dvaldi á
I-Irafnistu síðastliðin tvö ár tæp
og andaðist þar.
Sveinn Einarsson fór snemma
á sjóinn. Byrjaði á árabátum
12 ára gamall og hafði sjó-
mennsku að aðalatvinnu um 40
ára skeið. — Hann var á þil-
skipum og á togurum allmargar
vertíðir. Hann réri öllum miss-
erum á árabátum, síðan á
trillubátum og loks á þilbátum,
eftir að þeir komu til sögu. —
Sveinn var mikill áhuga- og
dugnaðarmaður og oftar í liinum
betri skiprúmum og fylgdi hon-
um jafnaðarlega aflasæld. Ár-
ið 1920 varð hann fyrir því
slysi að lærbrotna. Hann hafði,
sem fleiri þorpsbúar, nokkrar
kindur — og var að huga að
þeim, er þetta skeði. Brotið var
slæmt og bar hann þess menj-
ar æ síðan.
Sveinn var mikill félagsmað-
I
ur. Hann tók ungur þátt í
starfi bindindisfélaganna í
þorpinu, en þau störfuðu þá
af miklum krafti. Sveinn tók
þátt í þessum félagsmálum af
áhuga æskumannsins Og þar
mun hann hafa byrjað á ræðu-
mennsku sinni á félagsfundum.
Stúkurnar gengust fyrir leik-
sýningum á þessum árum og
varð Sveinn þar vel hlutgengur,
lék meðal annars nokkrum
sinnum titilhlutverkið í Skugga-
Sveini — og með ágætum.
Er verkalýðshreyfingin ruddi
sér til rúnts, var Sveinn einn af
frumherjum hennar í þorpinu.
Sveinn var einn af stjórnarmönn-
um fyrsta verkalýðsfélagsins í
byggðinni, en alla tíð í farar-
broddi þeirra samtaka og leið-
andi maður meðan kraftar ent-
ust.
Sveinn Einarsson skipaði sér
snemma í raðir Alþýðuflokks-
ins. Sjálfsagt er það með ýmsu
móti, sem stjórnmálabaráttan
hefur verið háð á hinum ýmsu
slöðum. Umræður í stjófnmál-
unum hjá 'okkur fóru mjög
fram fyrir opnum tjöldum, í
sölubúðunum eða undir Götu-
hússhorninu, eða hverjum þeirn
stað öðrum, sem atvikin völdu.
Ég man það, að okkur strákun-
itm, sem þá vorum á mótunar-
skeiði, þótji mtkið til um það,
er þeir Elinius Jónsson, sem þá
var kaupfélagsstjóri og forusta
íhaldsmanna í byggðinni — og
Sveinn Einarsson leiddu saman
hesta sína. Það voru átök, sem
enginn sveinn i þorpinu vildi
láta fram hjá sér fara. Við vor-
um hrifnir„af þessum sjómanni,
sem átfi hið hvassa tungutak,
þekkingu á málefnum lands og
þjóðar — og kunni skil á framá-
mönnum þjóðarinnar og hinum
pólitísku straumum. Það voru
einmitt þessar sennur, sem mót-
uðu okkur hina yngri, og þessi
mótun réði pólitískri stöðu okk-
ar til frambúðar.
Þau hjónin, Þórheiður og
Sveinn, voru ágætlega gefin.
Þórheiður var indæl kona og
mjög vel látin í sínu umhverfi.
Framhald á bls. 15.
21. september 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7