Alþýðublaðið - 11.04.1968, Blaðsíða 2

Ritstjórar: Kjistján Bersi Ólafsson (áb.) og BenediKt Gröndal. Símar: 14900
14903. - Auglýsingasími: 14906. _ Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — f lausasölu kr. 7,00 eintakið-Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hf.
I FRÆÐSLUMÁLIN
Mikl'ar umræður eru um skóla-
mál tim þessar mundir, og er
reynt að skapa þá mynd, að í
þeim málum sé einhvers konar
neyðarástand. Þetta er þó alls
ekki rétt. í skólamálum hefur
mikið verið gert á undanförnum
árum.
Þeir, sem leggja liðsyrði gagn-
rýni í skólamálum, hafa yfirleitt
ekki gert sér grein fyrir hversu
mikið hefur verið gert á þessu
sviði á undanförnum árum. Sem
dæmi má nefna, að árið áður en
Gylfi Þ. Gíslason varð mennta
málaráðherra var veitt til
kennslumála 73 milljónum kr.,
en á árinu 1966 (síðasta ári sem
ríkisreikningar eru til um) var
upphæðin 560 milljónir króna
eða um 800% hækkun. Verður
af þessari upphæð séð, að ekki
hefur verið dregið úr framlögum
til fræðslumála á þessu tímabili
á íslandi.
Mikið hefur verið rætt um
fræðslumálin undanfarin ár, og
hefur stjórnarandstaðan ekki
dregið úr gagnrýni sinni. Hefur
verið rætt um fræðslulögin, fram
kivæmd þeirra og hlut einstakra
kennara. Er ástæða til þess að
þakka þann áhuga, sem fram hef
ur komið í málinu, en jafnframt
er ástæða til að taka eftir orðum
Tímans: .,Hitt er og athyglisvert,
hve fátt hefur í raun og veru
komið fram um það, hvað gera
skuli. Umræðurnar eru enn
býsna neikvæðar, en þegar að á-
kveðnum tillögum kemur, verða
skoðanir skiptar“.
Ekki þarf að draga í efa, að
fræðslusviðið er hið mikilvæg-
asta fyrir framtíðina, því að við
lifum í tækniþjóðfélagi og þess
er framtíðin. Við höfum hingað
til talað um, hvað verði í askana
látið, en nú virðist það vera allt
— ef rétt er á það litið.
Æskan lætur til sín heyra í
fræðslumálum, og er sannarlega
ástæða til, að á hana sé hlustað.
Unga fólkið segir, að það vilji
betri kennslubækur — og get-
um við ekki orðið við þeirri ósk?
Unga fólkið segir, að það vilji fá
betri kennsluaðferðir. Getum við
ekki sinnt þeirri ósk? Það segist
ivilja betri kennara. Hvað getum
við gert til að verða við því?
Við skulum hlusta á æskuna.
Hennar er framtíðin.
Sigvaldi Hjálmarsson:
AÐ EIGA FRÍ
ÞAÐ er mikið um hátíðis-
daga og frídaga á islandi. Þyk
ir sumum nóg um. En ef til
vill kemur það ekki að sök ef
vel er unnið aðra daga. Gamlir
bændur töldu afköstin verða
þeim mun betri um sláttinn
se*n þeir styttu vinnutímann
meira, og ég sé ekki að þær
þjéðir sem alla tið eru eitt-
hvað að dunda við vinnu komi
meira í verk. Aðalatriðið er að
vinna meðan vinna á, og eiga
svo frí þegar frí á að vera.
En á þessu vill verða misbrest
ur.
Um jólin er t.d. allt sett á
annan endann, menn bókstaf-
Iega þræla sig kúguppgefna við
að halda hátíð og hvíla sig, og
2 U. apríl 1968 -
svo eru þeir guðs lifandi fegn
ir að koma í vinnuna aftur til
að geta blásið mæðinni. Sumar
frí verða stundum eitthvað svip
uð. Og allt stafar þetta af því
að mönnum finnst fyrirfram að
frí séu til að gera eitthvað
sérstakt, af því að það geri all
ir eitthvað sérstakt í fríum,
og komast því aldrei út úr
vinnuvananum.
Ég þekkti einu sinni gamlan
mann sem sagði:
— Æ, ég vildi að ég þyrfti
ekki að fara í þetta orlof, þá
veit ég ekkert hvað ég á af
mér að gera.
Og þótt menn séu ekki orðn
ir að slíkum þrælum vinnuvan
ans — og það er alveg, eins
hægt að verða þræll vinnuvan
ans eins og slæpingsháttarins
— þá er það afar algengt • að
r.- 'nn taki ekki annað í mál en
að þeir eigi að gera eitthvað
sérstakt £ fríum. Á páskum á
ég að fara á skíði, en í sumar
fríum eitthvað út í buskann
með brauki og bramli, og svo
á að halda maraþon-heimboð
um jólin með þess konar ó-
'kjörum af mat að gestir kom
ist með engu móti undan að
vinna upp margra mánaða
megrunartilraunir sem þeir
höfðu lagt á sig af hræðslu við
yfirvofandi hjartabilun.
En er þá ekki frí hætt að
vera frí ef mönnum finnst
skylda að gera eitthvað sér-
stakt í fríinu?
Og ætli nú þetta sé meining
in með fríum?
Ég held ekki.
Frí á fyrst og fremst að
vera hvíld — sem alls ekki er
sama og aðgerðaleysi, svefn-
eða dvali, og ekki heldur endi-
lega fyllirí eða skemmtanaó-
læti. — Það sem menn gera
eiga þeir að gera með slökum
taugum og með það fyrir aug-
um að þær verði slakari. Það
er meiningin að þeir rétti úr
bakinu, líka andlega, gleymi
víxlum og afborgunum af palis-
andermublum, bankarnir eru
hvort eð er lokaðir og á meðan
svo er þýðir ekki að liggja and
vaka þeirra vegna. Það er mein
ingin að þeir losni upp úr þeim
farvegi sem þeir hafa verið í
alla vikuna, kannski margar
vikur. Það er meiningin að
þeir andi rólega, gefi sér tíma
til að vera til, gefi sér tíma til
að taka eftir þeirri furðulegu
staðreynd að vera til, gefi sér
’’ /
tíma til að fylla lungun í blæn
um og horfa á sólarlagið, gefi
sér tíma til að vera svolítið
nýir menn, frjálsir menn.
Úr því ég minnist á sólarlag
ið dettur mér í hug Tehús Á-
gústmánans, sjónleikur sem
sýndur var hér fyrir eitthvað
rúmum áratug. Hann gerðist a
japönsku eynn; Okinawa. Og
þar var það bezta skemmtun
manna að tylla sér niður um það
bil er sól var að set.iast, drekka
te og virða fyrir sér sólarlagið.
Þeir töluðu lítið — enda í raun
inni fátt að segja, því Það er
búið að segja svo mikið í ver
öldinni siðan mannskepnan fór
að tala, og þess vegna góð til-
breytni að þeg.ia — þeir bara
drukku te og horfðu á sólarlag
ið. Nokkru eftir að ég sá þenn
an sjónleik kynntist ég amer-
iskum blaðamannj sem hafði
verið á Okinawa og komið í
slík þorp sem leikurinn lýsir.
Og hann sagði mér að þetta
væri alls ekki tilbúningur.
Svona væri þetta þama í þorp-
unum.
Mætti ekki slík einföld
skemmtan við og við koma inn
í líf manna á Vesturlöndum?
Við getum látið eins og óðir
menn alla virka daga fyrir því,
kvalið okkur með áhyggjum,
æst okkar þöndu taugar upp
úr öllu valdi og belgt okkur
yfirleitt udp á hvem þann máta
sem okkur þykir við eiga til
Þess að geta talizt menn með
mönnum, En á sunnudögum og
öðrum fridögum er ekki svo
vjtlaust að vera bara manneskja
sem leyfir sér að vera hún
sjálf.
Bréfa—
KASSINN
í páskaleyfinu
ERU hinir mörgu leyfisdagar
ársins að verða þjóðfélagsböl?
Höfum við efni á að veita okk-
ur þann dýra munað, sem
felst í of mörgum frídögum?
Eða eru þeir kannski alls ekki
of margir — heldur hið gagn-
stæða?
★
ÞESSAR og þvílíkar spurn.
ingar vakna gjarnan á jólum
og páskum — tveim aðalhátið
um kristinnar kirkju — með
sínum mörgu leyfisdögum. Og
svörin við þessum spurning-
um verða eflaust fróðleg, —
en munu þó að líkindum skipt
ast í tvö horn: afdráttarlaus ját
un eða neitun!
★
ÞVÍ er ekki að neita að margr
• ir Ieyfisdagar kosta þjóðarbúið
mikið vinnutap og þar með f jár
munajtap — en jafnframt fá
þeir cinstaklingar er daglcga
er þjakað með of Iangri og
strangri vinnu — kærkomið
smyrsl á sárin. Og hvers virði
er Iöng og vinnusöm ævi, ef
aldrei gefst tóm til að líta upp
úr einhæfu strití hversdags-
leikans?
*
NEI, sannleikurinn er sá, hér
á landi langra vinnudaga og
mikillar aukavinnu, að frídag-
arnir, jól og páskar, hreinlega
halda við heilsu fjölmargra
manna og kvenna, — fólks sem
aldrei gefur sér til Þess tíma
hversdagslega að líta upp úr
önn og amstri dagsins. Og heil-
næm hvíld verður seint metin
til f jár — heilsa manna er öllu
öðru dýrmætara!
★
UÁTUM því eftir okkur að
varpa öndinni Iéttar þessa frí-
daga sem nú fara í hönd —
þeir verða hvort eð er fljótar
horfnir en maður hleypur fyrir
horn. Köstum hversdagsmæð-
inni, eignumst hátíðlega stund
með vinum eða ættmennum, ök
um okkur tíl ánægju um fagrar
sveitir eða skundum óde/gir á
fjöll og firnindi! Það er tími,
sem ekki er til ónýtis eytt!
STARKAÐUR.
li