Alþýðublaðið - 28.04.1968, Side 7

f

■ ■
' * ■ ■ ■'■ ' ■
Vestmannacyjahö íiv árið 1958.
28t,apríl. 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ J
Vestmannaeyjahö a áríð 1938.
Þorsteinn Viglundsson.
-Gottuleíðangrinum til Græn-
lands, þegar þeir sóttu sauð_
nautin. Þessa átti Jónathan vita
vörður í Stórhöfða, og þetta er
hermannabyssa úr seinni heims
styrjöldinni, en kemur.sa.mt við
sögu Vesfmannaeyja. Á stríðsár
unum gerðist það nefnilega að
þýzkar flugvélar urðu nokkuð
nærgöngular yið dragnótabátana,
og Binni í Gröf sem var góð
sky'ia á sínum yngri árum sagði
einu sinni við Bandaríkjamenn
ina hér að hann yrði að fá
byssu til að geta púðrað á Þjóð
verjana þegar þeir gerðust of
nærgöngulir. Og þá fékk hann
þessa byssu úr vopnabúri í
Beykjavik. Ekki held ég að
hann hafi nokkurn tíma .skotið
úr henni á þýzka flugvél. en
einu sinni sýndi hann hana,
er þýzk flugvél kom nálægt.
Þá hvarf hún, en hann skaut
ekki. En hann heldur því fram
enn að þctta hafi verið sama
daginn og Súðin varð fyrir á-
rás fyrir norðan, og að þetta
hafi verið sama flugvélin sem
árásina gerði.
— Hér eru líka myndir af
ýmsu fólki.
— Já, mig langar til að sýna
þér þessa hér. Þú kannast við
Bjarna Björnsson leikara. Þessi
mynd er eftir hann. Hún er af
„gamla Jóni í Gvendarhúsi",
sem margir kannast við úr
bragnum „Gamli Jón í Gvend
arhúsi gekk þar fyrstur inn.’1’
Bjarni var liér við leiklistar-
störf 1914-16, og þá málaði
hann Jón í Gvendarhúsi, og
þetta segja gamlir menn hér að
sé mjög líkt honum. Hann dó
1919. Og hann málaði líka
þessa mvnd af Sigga Fúsa,
sem kallaður var. Hann var orð-
inn svolífið kalkaður þegar ég
kom hingað. Einhvern tíma
sagði strákur eittfivað um
Tyrkjaránið við hann, en hann
sagði bara: ..Hvað heldurðu að
þú munir það. dreneur, ég sem
varla man eftir því“. Þá voru
liðin 300 ár frá T.vrkjaráninu,
en það gerði ekkert til.
Og svo iieldur Þorsteinn á-
fram að lýsa safninu, — kynna
gripina og segja sögu þeirra.
Hér verður þvi aðeins getið ör-
fárra.
— Hver gripur hefur sína
sögu, og um suma má flytja
heilan fyrirlestur, segir hann.
í sérstakri deild hefur hann
feiknarstórt safn á fiskum, lí-
kön sem búin eru til úr gifsi
og síðan klædd í roð fiskins.
Hér éru líka myndir, líkön og
hlutir í sambandi við sjósókn.
— Hér á ég ýmislegt til há
karlaveiða, segir Þorsteinn.
Þarna eru ífærur, og trompjárn
ið merkilega.
— Hvað var nú gert með
það?
— Það skal ég segja þér. Þó
að þeir væru búnir að taka
lifrina úr hákarlinum máttu
þeir aldrei sökkva skrokkunum
niður, því hákarlinn er svo
gráðugur í sína eigin bræður.
Þess vegna söfnuðu þeir ölluin
hákarlsskrokkunum undir Skip_
ið, stungu gat á hausinn með
tromþjárninu — drógu þar í
festi sem lá undir skipið. Allt
upp í þrjátíu skrokka gátu þeir
liaft þarna. áður en lauk. Þegar
þeir svo fóru í land losuðu
þeir um þetta. renndu skrokkun
um fram. af festinni og sökktu
beim. Það var trú manna að ef
heir sökku hákarlsskrokkum fyr
ir sunnan Súlnasker þá býddi
ekki að bera bað við að yeiða.
hákarl fyrr en austur undir.
Hraunum. Hann rynni á -lykt-
ina ...
Þetta er svo hákarladrepur,
með honum ristu þeir hákarl-
inn á kviðinn til að ná í lifrina.
Hér er hákarlaskutull sem þeir
settu í hákarlinn til þess að
tryggja sér að þeir misstu hann
ekki hvað sem á gengi, og hér
er svo hákarlssakka með taum
og sókn.
— Með hverju beittu þeir
sóknina?
— Þeir beittu selkjöti, blóð-
úldnu selkjöti og lirossagjöti og
vættu það í rommí til þess að
það bæri meiri lykt......
Og næst bendir Þorsteinn á
líkön af bátum, að Vestmanna-
eyjaskipi eins og þau voru, af
Færeyingunum sem smíðaðir
voru í Eyjum eftir aldamót, en
þá voru fengnir færeyskir meist
arar til að kenna smíði á fær-
eyskum bálum, og vekur at-
hygli á ýmsum tegundum neta
steina, og mismunandi gerðum
veiðarfæra sem of langt yrði
upp að telja.
— Og hér er ég með merki
legan hlut, heldur hann áfram,
lagnarlukt. Þetta er eins og lukt
Framhald á bls. 14.
Vestmannaeyjahöfn 'i-'- á árum.