Dagur - 16.04.1982, Side 6

síðan var ekið á annan veitingastað . .
„Fyrst fengum við grænt te . . .
svo komu fleiri og fleiri réttir . . .
„Reyni að líta á
„Ég er í rauninni alls ekki til-
búinn að svara þeirri spurn-
ingu hvernig maður ég er. Það
væri nær að einhverjir aðrir
gerðu það. Sannleikurinn er
sá að ég hef aldrei farið út í þá
sálma að kryfja persónuna
Hjört Eiríksson á þann hátt að
ég geti svarað þessari spurn-
ingu. Ég vil því skjóta mér
undan því að svara henni“.
- Þannig svaraði Hjörtur Eir-
íksson, framkvæmdastjóri
Iðnaðardeildar Sambandsins,
fyrstu spurningunni sem við
beindum til hans. Við báðum
hann um viðtal um eitthvað
allt annað en erfíðleika í iðn-
rekstri í landinu.
- Þú hefur orð á þér fyrir það
að vera gamansamur maður sem
á létt með að sjá spaugilegu hlið-
ina á tilverunni.
„Það er nú ekki alveg rétt, því
ég tel sjálfan mig ekki gaman-
saman að eðlisfari. Ég reyni hins
vegar að líta að björtu hliðarnar,
sem ég tel nauðsynlegt í amstri
og annríki dagsins. Stundum
reyni ég að brynja mig gegn erf-
iðleikunum með svolitlum
gálgahúmor, en að öðru leyti er
ég ekki mjög spaugsamur
maður."
- Hvar ert þú fæddur og
uppalinn?
„Ég er fæddur og uppalinn í
Reykjavík, átti heima rétt fyrir
utan bæinn eins og hann var þá.
Faðir minn byggði bæ og nefndi
hann Laugardal og það nafn
festist síðan á umhverfið. Þar er
ég alinn upp í vissri sveita-
mennsku ef maður getur sagt
svo. Þarna voru kýr og á tímabili
var það sérgrein föður míns að
ala upp fugla. Hann hafði
hænsni, endur, gæsir og kalkúna
og það eru margar skemmtilegar
endurminningar tengdar
sambýlinu við þessar skepnur.
Ég má til með að segja eina
sögu því til staðfestingar. Við
áttum hvíta kú sem var dálítið
forvitin og með nefið niður í öll-
um hlutum. Við áttum einnig
gæsahjón, sem voru nýbúin að
unga út er sagan gerðist. Stegg-
urinn var ansi hvass og átti til að
vera mjög skapvondur. Eitt sinn
var kýrin hvíta að ráfa um inn í
fuglagarðinum og rak þá höfuð-
ið inn í hús sem þessi gæsahjón
höfðu fyrir sig. Þar inni lá gæsa-
mamma á ungunum en gæsa-
pabbi sem þarna var á vappi rétt
hjá sá þetta tilsýndar og hljóp
— SpjaUað við Hjört Eiríksson forstjóra Iðnaðard
með miklum látum að kúnni.
Beit hánn síðan í halann á henni
en hún tók sprett um allt túnið
og steggurinn hélt sem fastast.
Gæsahjón þessi urðu ekki fyrir
frekari áreitni hvítu kýrinnar".
- Hjörtur er sonur hjónanna
Eiríks Hjartarsonar og Valgerö-
ar Ármann Hjartarsonar. Móðir
hans var fædd og uppalin í
Bandaríkjunum, þar sem Eirík-
ur kynntist henni. - Þau byggðu
af mildum myndarskap bæinn
Laugardal og hófu þar garðrækt
og trjárækt. Sú ræktun var fyrsti
vísirinn að hinum stórfenglega
grasa- og trjágarði sem prýðir
Laugardalinn í dag og er einhver
fegursti reitur höfuðborgarinn-
ar.
„Jú, það er rétt, húsið var
mjög stórt, enda fjölskyldan
stór. Við vorum átta systkinin,
ég á sjö systur og er yngstur. Það
er nú aldeilis búið að tala um það
um dagana að ég hafi verið alinn
upp í miklu eftirlæti og þess
háttar, eini sonurinn og þar að
auki yngstur. Þetta var mjög
stórt heimili og þarna voru einn-
ig margir gestkomandi. Faðir
minn og Helgi Tómasson yfir-
læknir á Kleppi voru góðkunn-
ingjar. Á þriðja áratugnum voru
oft nokkrir vistmenn af Kleppi
heima hjá okkur. Þeim var út-
veguð vinna og þeir borðuðu
heima. Ég man eftir því að mér
var strítt töluvert vegna þess að
það væru svo margir „vitleysing-
ar“ heima hjá mér. Mér var
sannast sagna ekki sama um
þetta. Stundum var mér heldur
ekki alveg sama um að setjast til
borðs með vistmönnunum af
Kleppi, en það hvarf þegar í ljós
kom að ég þurfti ekki að hafa
neinar áhyggjur af þessu fólki,
það kom aldrei nokkur hlutur
fyrir“.
- Leið Hjartar lá í Verslunar-
skólann og þaðan lauk hann
prófi 1947, en þá hélt hann til
Bretlands, þar sem hann stund-
aði nám í iðnrekstri við Poly-
technic í London.
„Ég var í skóla sem var fyrst
og fremst ætlaður fyrrverandi
hermönnum til að undirbúa þá
undir dagleg störf að stríðinu
nýloknu. Þarna var ég í tvö ár og
námið var í mjög samþjöppuðu
formi. Að því lok-nu starfaði ég í
tæplega eitt ár hjá Loftleiðum í
London og hafði bæði gagn og
gaman af. Þetta var afskaplega
skemmtilegur tími, enda var ég
ungur og áhyggjulaus."
- Einhverjum góðum sögum
hlýtur þú að geta skotið að okk-
ur frá Englandsdvölinni, ekki
svo?
„Evrópa var að opnast al-
menningi eftir stríðið, ekki síst
íslendingum, sem margir hverjir
þekktu lítið annað en íslenska
sveitamenningu. Þetta voru
fyrstu árin sem flogið var reglu-
lega til útlanda að heiman. Mitt
starf var aðallega fólgið í því að
annast íslenska ferðamenn og
veita þeim þá þjónustu sem þeir
þurftu á að halda, ásamt því að
annast afgreiðslu flugvélanna.
Ég þvældist talsvert um með
íslendinga á þessum tíma, fór
oft með þá til Parísar, en stór
hluti þessa fólks kunni ekkert
annað tungumál en sitt eigið og
þess vegna þurfti oft að hugsa
um það eins og börn.
Mér dettur í hug einn kaup-
maður úr Reykjavík sem hafði
mjög mikið sjálfstraust, svo
mikið að hann vildi alls ekki að
ég aðstoðaði hann við að ganga
frá hlutunum. Hinsvegar kunni
hann lítið meira í ensku en að
segja „yes“ og „no“. Svo var það
eitt sinn að é’g var með þessum
manni og fjölskyldu hans í inn-
kaupaleiðangri. Hann vildi
endilega reyna að tala við af-
greiðslustúlkuna sjálfur, en það
gekk ekki betur en svo að hún
skildi ekkert af því sem hann var
að segja. Hún spurði hann þá á
þýsku hvort hann talaði það mál
og maðurinn svaraði um hæl:
„certainly". Þá fór afgreiðslu-
stúlkan að tala við hann á þýsku,
en hann rak upp stór augu og
skildi að sjálfsögðu ekki orð.
Lauk þessu þannig að hann
sagði: „Heyrðu Hjörtur, ég held
þú verðir að taka við og annast
þetta.“ - Ég hafði gaman af
þessu því löngunin var svo mikil
hjá manninum að standa sig
sjálfur, og það gerði hann reynd-
ar oft er hann var einn, hann
hafði kjark til þess að reyna að
standa sig þótt svona tækist til í
þetta skipti.
Margt fleira gerðist auðvitað
skemmtilegt. Ég var annað slag-
ið upp í Hull og Grimsby í sam-
bandi við fyrirgreiðslu við
sjómenn, sem sigldu mikið á
þessar borgir. Ég minnist þess
að ég var eitt sinn beðinn um að
reyna að hafa upp á ótal
pökkum, sem tveir sjómenn
höfðu keypt í Hull, en týnt á
„pöbbum“, sem þeir höfðu farið
á eftir verslunarferðina. Stutt
var í það að skipið ætti að halda
frá Hull og mönnunum þótti af-
skaplega slæmt að tapa öllu og
koma ekki með neinar gjafir
heim.
Ég þeyttist um borgina og ég
held að mér hafi tekist að hafa
upp á flestum pökkunum. Þeir
voru til staðar þar sem sjómenn-
irnir höfðu skilið þá eftir, það
vantaði ekki heiðarleikann hjá
Bretunum. Pakkana fann ég á
„pöbbunum" víðsvegar um
borgina og það var mikil ánægja
þegar ég kom með þetta um
borð.
Ég kom heim til íslands um
áramótin 1949-1950 og var þá
búinn að ráða mig í starf hjá
Haraldi heitnum Árnasyni,
kaupmanni í Reykjavík. Örlög-
in tóku hinsvegar í taumana.
Haraldur sem var samferða mér
heim í flugvélinni dó á leiðinni
og það varð ekkert úr því starfi
sem hann hafði haft í huga fyrir
mig. Ég sótti um og fékk starf
hjá Iðnaðardeild Sambandsins
og þar hef ég verið síðan.
Harry heitinn Frederiksen var
þá framkvæmdarstjóri Iðnaðar-
deildar en ég var þar sendisveinn
og fulltrúi og allt þar á milli en
við vorum ekki nema tveir á
skrifstofunni. Ég annaðist
skráningu á framleiðslu og sölu,
bréfaskriftir og fleira, en aðal-
starfið var þó sennilega fyrir-
greiðsla fyrir verksmiðjuna hér
fyrir norðan, snúningar og snatt.
Til Akureyrar kom ég svo í mars
1952, þannig að liðin eru 30 ár
frá.því ég kom hingað.
Hér var ég í tæp tvö ár, en þá
fór ég til náms í Þýskalandi og
var þar í tæp þrjú ár við tækni-
skólann í Aachen. Það var mjög
sérstakur tími, mikil harka í
Þýskalandi á þessum tíma, enda
Þjóðverjar að vinna sig upp eftir
stríðið. Aachen hafði 7 sinnum
gengið á milli Bandamanna og
Þjóðverja í stríðinu og var meira
og minna í rúst. Þó er svo merki-
legt að þrátt fyrir allar skemmd-
irnar, stóðu svo til óskaddaðar
einhverjar fallegustu byggingar
sem til eru í Þýskalandi, eins og
Karla Magnúsar kirkjan sem var
byggð á 9. öld og nokkrar eld-
gamlar byggingar í kring um
hana. Og það sem meira er,
þessi kirkja stendur upp á hæð,
þannig að maður skyldi ætla að
hún hefði fljótlega verið skotin f
rúst. Það var barist um hvert hús
í borginni og ég held að Banda-
menn hljóti að hafa haft fyrir-
mæli um að hlífa þessum bygg-
ingum.
Þjóðverjar eru alveg gífurlega
duglegt fólk og kröfurnar sem
gerðar voru til manns þarna
voru mjög miklar. Fyrsta árið
varð maður því að leggja dag við
nótt til þess að komast áfram og
ég held að það hefði aldrei tekist
ef ég hefði ekki búið í herbergi
með Þjóðverja, sem var einstak-
lega duglegur og samviskusamur
og við lásum saman fyrsta árið.
Það bjargaði mér frá falli.
- Nú ferð þú í þetta nám eftir
að þú hófst störf hjá Iðnaðar-
deild Sambandsins, og þá vænt-
anlega í þeim tilgangi að afla þér
meiri menntunar til að nota þar?
„Jú það var ætlunin, og ég
lærði þarna ullarvinnslu frá byrj-
un til enda. Á þeim tíma sem ég
hafði unnið hjá Iðnaðardeild-
inni á Akureyri hafði ég starfað
við öll stig vinnslunnar hjá Gefj-
unni. Byrjaði í ullarmatinu, síð-
an í ullarþvottinn, kembingu,
spuna o.s.frv. Ég var meira að
segja í tauviðgerðum í hálfan
mánuð með kvennfólkinu og
þótti mörgum spaugilegt, enda
mun það hafa verið í fyrsta skipti
sem karlmaður vann þau störf.
Þetta var afskaplega nauðsyn-
legt, enda forsenda þess að ég
kæmist í skólann að ég hefði
tveggja ára reynslutíma við alla
þessa verkþætti. Eftir námið

FIMM NATTA VORFEF
Beint þotuflug frá Akureyri (með viðkomu í fríhöfninni)
Brottför: 27. apríl kl. 09.00 - Heimkoma: 2. maí kl. 24.00
Gisting: Clifton Ford Hotel, afbragðsstaðsetning, öll herbei
baði og litasjónvarpi - Fararstjóri: Pétur Jósefsson. Verö k
Möguleikar á skoðunarferöum. knattspyrnuleikjum, söngleikjum, leikhusmi
FA-kjör:
Eftirstöðvar á 3
DAGUR -16. apríl 1982