Dagur - 10.08.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGAFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 120 Á MÁNUÐI - LAUSASÓLUVERÐ 15 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN: EIRlKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJÁNSSON,
ÓLAFUR JÓHANNSSON (SAUÐÁRKRÓKI) OG
ÞORKELL BJÖRNSSON (HÚSAVlK)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Aldrei aftur Hirosima
38 ár eru liðin síðan einn hryllilegasti atburður
mannkynssögunnar gerðist, kjarnorkuárásir
á tvær japanskar stórborgir, sem á svipstundu
drápu 100.000 manns í hvorri borg og limlestu
fleiri. Afmælisdagur Hirosimasprengingarinn-
ar var nánar tiltekið 6. ágúst og var hans
minnst víða um heim þ.á.m. og ekki síst í
Japan, landi fórnardýranna og einnig í Banda-
ríkjunum, þar sem þeim ráðum var ráðið, sem
leiddu til hinna skelfilegu tíðinda í Japan.
Einnig hér á landi var atburðarins minnst
með friðargöngu frá Keflavík til Reykjavíkur
og táknrænum aðgerðum við sendiráð kjarn-
orkuveldanna hér. Svo er að skilja að þátttaka
í þessari göngu hafi verið meiri en í slíkum
göngum áður, enda var boðskapur hennar nú
einkum almenn hvatning til friðar og afvopn-
unar í stíl við slíka baráttu erlendis, en ekki
fyrst og fremst hið alkunna ákall ísland úr
Nató, herinn burt, sem margir telja ekki sigur-
stranglegt til árangurs eins og málum er kom-
ið í vígbúnaðarkapphlaupinu í dag.
Ekki er að undra þótt mannkynið sé hrætt og
kvíðafullt undir ógnun kjarnorkuvígbúnaðar-
ins. Það voru aðeins tvær sprengjur, sem
murkuðu lífið úr álíka stórum hópi manna og
við íslendingar erum. Nú eiga kjarnorkuveldin
1.500.000 — fimmtán hundruð þúsund — slíkar
sprengjur eða jafngildi þeirra af öðrum gerð-
um og stærðum. Þessar sprengjur eru nú
geymdar víða um heim, á þurrlendi jarðar og í
djúpum heimshafanna, þ.á.m. og ekki hvað
síst í Norður-Atlantshafi í kringum Fjallkon-
una okkar góðu og fögru.
Hvað er svo við þessum ósköpum að gera? Er
yfirleitt nokkuð hægt að gera annað en að
fórna höndum og biðja guð að varðveita sig?
Jú, eitthvað er alltaf hægt að gera í öllum
vandamálum og sagt er af kunnugum að guð
sé fúsari til að hjálpa þeim, sem eitthvað reyna
sjálfir til að berja í brestina.
Sem einstaklingar geta allir tekið þátt í að-
gerðum, sem hvetja stórveldin til samninga
og afvopnunar. Slíkt hefur borið árangur. Þá
lexíu kenndi t.d. almenningur í Bandaríkjun-
um heiminum, þegar hann þrýsti svo duglega
á ráðamenn sína að þeir urðu nauðugir viljugir
að láta af hinum brjálæðislega stríðsrekstri í
Víetnam, þótt fleira kæmi þar til.
Sem ríki getur ísland líka látið til sín taka eitt
sér eða í samvinnu við önnur Norðurlönd.
Fram hafa komið tillögur um, að íslensk stjórn-
völd beittu sér fyrir ráðstefnu um okkar mestu
og nálægustu ógnun, kjarnorkuvígbúnaðinn
á Norður-Atlantshafi. Því miður eru víst ekki
miklar líkur til að því máli verði hreyft að sinni,
meðan utanríkismál okkar eru í höndum þeirra
sem fastast trúa á Nató og forsjá Bandaríkja-
hers um „varnir" íslands.
Hins vegar eru enn í alvarlegri umræðu
skandinavískar hugmyndir um kjarnorkulaus
Norðurlönd og þá væntanlega líka einhverjar
kjarnorkutilslakanir Rússamegin línunnar. Oss
brestur vissulega skilning á hugsanlegu gildi
slíkra ráðstafana, en mikilsmetnir stjórnmála-
menn meðal bræðraþjóða okkar taka hug-
myndirnar alvarlega og hví skyldum við ekki
gera það líka?
HEÞ.
Gúmmívinnslan hf. sett á laggirnar:
„Aðaláherslan
lögðá
gúmm íbobbinga“
— jafnvel með útflutning í huga
„Þetta verður tvíþætt starf-
semi. Annar þátturinn er
kaldsólning á vörubílahjól-
börðum r ég miða þetta
a.m.k. fyrst um sinn við vöru-
bílahjólbarða, og hinn þáttur-
inn er svo endurvinnsla á
gúmmíi. Ég vona að ég Iosi
Eyjafjarðarsvæðið við stóran
mengunarvald með þessu -
alla ónýta gúmmíhjólbarða,
en ég reikna með að á þessu
svæði sé hent um 500 tonnum
af þeim á ári,“ sagði Þórarinn
Kristjánsson, er Dagur ræddi
við hann á dögunum, en hann
hyggst nú koma á fót allný-
stárlegri starfsemi.
„ Við keyptum fjós og hlöðu af
Búnaðarsambandinu upp á
Rangárvöllum og nú er verið að
vinna í því að gera húsnæðið
klárt fyrir þessa starfsemi."
Þórarinn reiknar með því að
hann geti hafist handa við sóln-
inguna í október, og endur-
vinnslan á að komast á stuttu
síðar.
- Hvað er það svo sem þú
hyggst framleiða úr þessum
gúmmíafgöngum?
„Samstarfsaðilar okkar í Sví-
þjóð sem eru í þessu, framleiða
aðallega gólfdúka úr affallinu,
en við horfum aðallega fram á að
framleiða gúmmíbobbinga fyrir
sjávarútveginn. Nú er verið að
prófa slíka bobbinga fyrir okkur
hér í togurunum, og þeir virðast
lofa nokkuð góðu. Ég lét steypa
þessa bobbinga fyrir mig í
Svíþjóð."
Samstarfsaðilarnir í Svíþjóð
hafa að sögn Þórarins einkaleyfi
á þessari framleiðsluaðferð, og
kemur fulltrúi þess fyrirtækis
hingað um mánaðamótin til að
ganga frá lokasamningi og sköða
aðstöðuna á Rangárvöllum.
Hann sagðist vera opinn fyrir
öllum möguleikum varðandi
endurvinnsluna. „Það er ótal
margt sem hægt er að framleiða
annað úr þessu, en ég byrja
a.m.k. á bobbinunum. Svo verð-
ur framtíðin að leiða í Ijós
hverju maður getur annað - en
fyrst við framleiðum þetta á ann-
að borð og þetta reynist vel, þá
myndum við stíla á að framleiða
fyrir allt landið og jafnvel með
útflutning í huga.
Sænska fyrirtækið hefur boð-
ist til að sölufæra vöru okkar þar
í landi, en ég held að önnur lönd
komi frekar til greina í því sam-
bandi,t.d. NoregurogÉngland.
Svíar eru ekki það duglegir við
útgerð þar sem ég þekki til.
Nú er verið að setja upp verk-
smiðjur víðs vegar í heiminum
á vegum þessa sænska fyrirtæk-
is, og við höfum möguleika á
því að sölufæra hver fyrir annan
þegar þar að kemur. Það er
óneitanlega hagkvæmara að
framleiða eina tegund vöru í
hverju landi og flytja hana síðan
á milli.“
Stofnkostnaður að þessu
fyrirtæki, hlutafélaginu
Gúmmívinnslan hf., er sex mill-
jónir. Þórarinn sagðist fullur
bjartsýni á að ef þeir næðu fjár-
magni til að koma þessu af stað
skilaði það sér aftur. „Það er
mjög neyðarlegt fyrir okkur á
landsbyggðinni að öll vörubif-
reiðadekk eru send suður til
kaldsólningar. Því finnst mér
eðlilegt eins og ástandið er í
atvinnumálunum í dag að það
sé gert hér.“
- Hvað heldurðu að fyrirtæk-
ið muni veita mörgum atvinnu?
„Það er ómögulegt að segja
um það. Ég reiknaði með fjór-
um til fimm, en nú þegar er ég
kominn með fimm manns á
launaskrá. Ef vel gengur í
endurvinnslunni gæti farið svo
að allt að fimmtán manns fengju
hér vinnu. Ef maður lendir þá
ekki í því að loka eftir tvo til
þrjá mánuði - ef peningarnir
verða ekki búnir.“
Þórarinn benti á að aðeins
fjögurra mánaða reynsla væri
komin á bobbingana hér í togur-
unum, en þeir væru engu að
síður ákveðnir að hefja fram-
leiðslu eins fljótt og hægt yrði.
„Raunverulega þyrfti að fást
svona tveggja ára reynsla á þessa
hluti, en það er annað hvort að
duga eða drepast fyrir okkur. Ef
þetta gengur ekki, þá er margt
annað sem hægt er að gera. T.d.
ýmsar undirstöður undir um-
ferðarmerki, sem ég hef reyndar
flutt lítillega inn, og Reykja-
víkurborg hefur keypt. Einnig
gúmmímottur í bíla og aurhlíf-
ar. Jafnvel væri hægt að fara út í
gólfdúka.“
- Eitthvað sérstakt að
lokum?
„Já, ég vil benda fólki á að það
borgar sig að fara út í endur-
vinnslu á öðru sorpi en gúmmíi.
Troll og nælonnet er til dæmis
upplagt að endurvinna og ég hef
fullan hug á að fara út í það líka.
Ég held að opinberir aðilar,
og einstaklingar einnig, séu
farnir að hafa áhuga á endur-
vinnslu af ýmsu tagi. Þeir eru
farnir að sjá að þetta er nauðsyn-
legt.“
Þórarinn Kristjánsson með gúmmíundirstöðu fyrir umferðarmerki. Þetta
stykki flutti hann inn frá Svíþjóð en vei gæti farið að hann hæfl framleiðslu á
því síðar. Ljósmynd: KGA.
4 - ÐAGUR' - 1Ö: agúét 1983