Dagur - 11.11.1983, Blaðsíða 9

FSA 110ÁRA
-segir
Baldur
Jónsson
formaður
læknaráðs
þegar nýja .álman verður fullbú-
in?
- Það batnar vitaskuld mjög
mikið en það verður samt sem
áður mjög þröngt um margar
deildir.
- Hvað með ástandið á þinni
deild, Barnadeildinni, nú?
- Deildin er of lítil. Það eru
aðeins 10 rúm og alls staðar mikil
þrengsli. Við notum baðherbergi
með gamla fólkinu á B-deildinni
og skol er ófullnægjandi. Þá er
leikherbergi alltof lítið. Reyndar
er þetta ekkert eiginlegt her-
bergi, heldur stigapallur og um-
gangur er því mikill. Það er því
víða pottur brotinn en það er
bara að vona að úr þessu rætist,
sagði Baldur Jónsson.
SSSiiíií:
Myndir: ESE.
uninni. Þetta er lifandi og
skemmtilegt starf sem mér þótti
gaman að inna af hendi.
- Hvernig er búið að hjúkrun-
arfræðingum og sjúkraliðum hér
á sjúkrahúsinu?
- Aðbúnaðurinn er líklega
alveg sæmilegur en við höfum
hins vegar verið óánægðar með
hve hægt hefur gengið að innrétta
nýja spítalann og hve viðhaldi
gamla hluta spítalans hefur verið
ábótavant. Ástæðan mun einfald-
lega vera sú að peningar til þess-
ara hluta eru ekki til og því hefur
sigið á ógæfuhliðina í þessum
efnum, sagði Ragnheiður Árna-
dóttir.
Halldór Baldursson ásamt nókkrum sjuklinga Bæklunardeildar.
Myndir: ESE.
„ Gerviliðsaðgerðir bjarga
engum maimsfítxun
— en þær geta gert líflð þess virði að lifa því“
Það vakti töluverða athygli á dögunum þegar fram kom í
sjónvarpsþætti að fram til þessa væri búið að setja nálega tvö
þúsund gervimjaðmarliði í íslendinga, auk annarra gerviliða-
aðgerða. Lætur nærri að þessi tala, tvö þúsund, svari til eins
prósents af íbúatölu landsins eins og hun er í dag og þegar til-
lit er tekið til látinna, þá er ekki fjarstæðukennt að ætla að
um hálft prósent þjóðarinnar gangi nú um með gervimjaðm-
arlið. Til skamms tíma fóru gerviliðaaðgerðirnar eingöngu
fram í Reykjavík en árið 1980 var tekin ákvörðun um að setja
á stofn bæklunardeild við Fjórðungssjúkrahúsið hér á Akur-
eyri. Deild þessi tók svo til starfa af fullum krafti í nóvember
í fyrra, þannig að starfsfólk Bæklunardeildarinnar og sjúkl-
ingar geta haldið upp á eins árs afmæli nú um helgina, á sama
tíma og bæjarbúar fagna 110 ára afmæli FSA. Blaðamaður
Dags ræddi á dögunum við Halldór Baldursson, yfirlækni
Bæklunardeildarinnar og var hann fyrst spurður að því hver
þörfin á slíkri deild væri og hvers vegna hefði verið ráðist í að
koma henni upp hér við sjúkrahúsið.
- Ástæðan fyrir stofnun deild-
arinnar var þörf á aukinni þjón-
ustu í bæklunarlækningum. Áður
þurftu sjúklingarnir að leita til
Reykjavíkur þar sem biðlistar
voru langir. Það var ekki óal-
gengt að fólk þyrfti að bíða allt
að tvö ár eftir því að komast í
aðgerð, eftir að ábyrgur skurð-
læknir hafði tekið ákvörðun þar
að lútandi. Þetta er mjög alvar-
legt mál ekki síst ef tillit er tekið
til þess að flestir þeirra sem gang-
ast undir slíkar gerviliðsaðgerðir
eru aldrað fólk. Það er slæmt ef
fólk þarf kannski að eyða síðustu
æviárum í rúminu vegna t.d. slits
í mjöðm. Þetta leiðir til margs
konar óhamingju. Margir hafa
stöðugar kvalir, svo ekki sé talað
um þá félagslegu eymd sem fylgir
því að geta ekki gengið neinar
teljandi vegalengdir. Fólk verður
fangar í íbúð sinni og einangrast
félagslega.
- Hvaða liði er hægt að skipta
um?
- Það er hægt að skipta um
mjög marga liði í líkamanum.
Algengast er að skipt sé um
mjaðmarliði en hnéliðsaðgerðir
eru einnig tiltölulega algengar.
Við höfum t.d. hér á Akureyri,
síðan deildin fór í gang, skipt um
45 mjaðmarliði og 12 hnéliði.
Það er einnig hægt að skipta um
aðra liði s.s. fingurliði, olnboga-
liði, axlarliði og ökklaliði en það
hefur enn sem komið er ekki ver-
ið gert hér á Akureyri.
- Hvernig duga þessir gervilið-
ir? Er gefinn upp einhver tiltek-
inn endingartími?
- Mjaðmarliðirnir sem settir
eru í fólk núna, eru yfirleitt skál
úr nokkuð seigu plasti sem er sett
í liðskálina í mjaðmarbeininu og
á móti er kúla úr ryðfríu stáli sem
er föst við skaft sem gengur niður
í lærbeinið. Þessum hlutum er
haldið föstum í beininu með
plastsementi sem harðnar og fyll-
ir upp í holrúmið á milli gerviliðs-
hlutar og beinsins. Endingin á
þessum hlutum er óviss en margir
gerviliðir, sem settir voru í fyrir
15-20 árum eru enn í góðu lagi.
Það sem líklegast er til þess að
takmarka endinguna er festingin
við beinið en sjálfur gerviliðurinn
bilar sjaldnar. Oftast er það svo
að þessar gerviliðsaðgerðir duga
32 á mánuði og u.þ.b. 40% þeirra
er vegna nýrra slysa. Hin 60% til-
heyra því sem við getum stýrt,
þ.e.a.s. sjúklingar sem bíða að-
gerðar.
- Er langur biðlisti?
- Áður en móttaka sjúklinga
hófst hér á deildinni voru á milli
100 og 200 manns á biðlista.
Þetta voru sjúklingar sem við
vorum búnir að skoða og ákveða
aðgerðir á en þessi biðlisti er
heldur lengri núna.
- Hvað þurfa þeir sem eru aft-
astir á listanum að bíða lengi eftir
að komast í aðgerð?
- Miðað við óbreytt ástand þá
ætti enginn af þeim sem er á bið-
listanum nú að vera þar að vori.
- Eru þessar mjaðmarliðsað-
gerðir miklar aðgerðir?
- Já, þetta eru stórar aðgerðir.
Við reynum að taka sjúklingana
inn á spítalann nokkrum dögum
fyrir aðgerð en síðar eru þeir
drifnir á fætur strax daginn eftir
að aðgerðin hefur verið
framkvæmd. Það er mikilsvert að
komast á ról sem fyrst en þess
má líka geta að öll aðstaða til
endurhæfingar hér á F.S.A. er
fyrir neðan allar hellur. Endur-
hæfingin fer fram á göngum og í
stigum sjúkrahússins, sem er út
af fyrir sig ágætt en það breytir
því ekki að þetta er óviðunandi
ástand.
- Hvernig er annars búið að
deildinni?
- Mörgu er ábótavant. Deildin
er of lítil, aðeins 13 rúm og það
vantar baðherbergi og geymslu-
rými. Sjúklingar þurfa að fara inn
á aðra deild til þess að komast á
baðherbergi og það er auðvitað
langt frá því að vera boðlegt.
Hvað tækjabúnað varðar hins
vegar þá er ástandið mjög þokka-
legt. Við höfum ekki fengið öll
þau tæki sem við vildum gjaman
fá, en ég held að þar rætist eitt-
hvað úr í framtíðinni, sagði Hall-
dór Baldursson.
hreyfingar verði svipaðar og áður
eða betri, styrkleiki svipaður eða
betri og sársauki lítill eða enginn.
- Hvað getið þið tekið við
mörgum sjúklingum hér á Bækl-
unardeildinni?
- Meðalinnlagnafjöldi hér er
viðkomandi það sem þeir eiga
ólifað.
- Og gera þeim þá lífið bæri-
legra?
- Gerviliðsaðgerðir bjarga
ekki mannslífum og þær eru tæp-
ast til að lengja lífið en þær geta
gert lífið þess virði að lifa því.
- Hvernig eru hreyfingar með
gerviliðum?
- Yfirleitt góðar. Fólk getur
verið orðið stirt í vöðvum af lang-
varandi hreyfingarleysi en vöðv-
arnir komast fljótlega í gang
aftur eftir gerviliðsaðgerð og al-
gengasti árangurinn er sá að

11. nóvember 1983 - DAGUR - 9