Dagur - 08.05.1986, Page 4

4-DAGUR-8. maí 1986
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58,
AKUREYRI, SlMI 24222
ÁSKRIFT KR. 420 A MÁNUÐI LAUSASÖLUVERÐ 40 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GYLFI KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN: ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR,
BRAGI V. BERGMANN, GESTUR E. JÓNASSON,
GESTUR KRISTINSSON (Blönduósi),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (HÚSAVlK),
YNGVI KJARTANSSON, KRISTJÁN G. ARNGRlMSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON, MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165'
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Ueiðari.
Kjarnorkuslysið í Chemobyl
í Sovétríkjunum hefur vakið
ugg meðal þjóða heims.
Geislavirkt loft hefur lagst
yfir Norðurlöndin og Aust-
ur- og Vestur-Evrópu. Þótt
íslendingar eigi því láni að
fagna að búa fjarri slys-
staðnum hefur geislavirkni
borist til landsins, þó að
ekki sé um hættulegt magn
að ræða.
Þetta slys, sem raunar er
ekkert einsdæmi í heimin-
um, minnir okkur á það að
þó að mannskepnunni hafi
tekist að beisla kjarnork-
una, er langt frá að henni
hafi tekist að búa svo um
hnútana að ekki stafi hætta
af. Þetta á ekki aðeins við
um hina háskalegu stefnu
sem leitt hefur til kjarn-
orkuvígbúnaðarins, heldur
einnig þegar um friðsam-
lega notkun kjarnorkunnar
er að ræða. Ógnarafl kjarn-
Hollur er
fenginn
orkunnar er eins og óarga-
dýr. Þessa skaðræðis-
skepnu má loka inni og það
er hægt að siga henni á
óvinveittar þjóðir, en einnig
getur dýrið sloppið án þess
að gæslumennirnir ráði
nokkuð við afleiðingarnar.
Þjóðir Evrópu hafa lagt
bann við innflutningi mat-
væla frá Austantjaldsríkj-
unum, þar sem mest geisla-
virkni hefur mælst vegna
slyssins í Chernobyl. Óvíst
er hversu lengi þetta bann
varir, en þar sem geisla-
heima-
baggi
virkni er mest í næsta ná-
grenni slysstaðarins er
óvíst um matvælafram-
leiðslu í ókominni framtíð.
íslendingar hafa bannað
matvælainnflutning vegna
þessa slyss.
Kjarnorkuver til raforku-
framleiðslu eru víða í heim-
inum. Slys af þessu tagi
geta orðið hvar sem er, þótt
raunar sé talið að Sovét-
menn gangi skrefinu
styttra en vestrænar þjóðir í
því að hindra hættulegar
afleiðingar slíkra slysa. Það
er þó engin trygging gegn
því að t.d. V.-Evrópubúar
geti þurft að horfa upp á
ógn af þessu tagi innan eig-
in landamæra.
En hvað geta íslendingar
lært af þessu? í rauninni
ætti þetta slys ekki að þurfa
að kenna mönnum nein ný
sannindi. Það . getur hins
vegar orðið til þess að rifja
upp máltækið góða, sem
allt of oft virðist falla í
gleymsku í neysluþjóðfé-
lagi nútímans, nefnilega að
hollur er heimafenginn
baggi. Þetta slys og önnur
af sama toga ætti að geta
orðið til þess að íslendingar
leggi á ný höfuðáherslu á
það að vera ávallt sjálfum
sér nægir í matvælafram-
leiðslu. Þetta er augljóst
með tilliti til þess sem nú
hefur gerst og ávallt getur
endurtekið sig. Það er holl-
ast sem heima gefst.
Minning
Ý Hólmfríður Jónsdóttir
Hinn 27. apríl 1986 lést einn okk-
ar góðu félaga f Zontaklúbbi
Akureyrar, Hólmfríður Jóns-
dóttir, fyrrverandi menntaskóla-
kennari, Þórunnarstræti 85 hér í
bæ. Hún var jarðsungin frá
Akureyrarkirkju 2. maí sl. að
viðstöddu fjölmenni. Missir
klúbbsins er tilfinnanlegur og
skarð Hólmfríðar verður
vandfyllt.
Hólmfríður Margrét Jónsdótt-
ir, eins og hún hét fullu nafni,
fæddist á Akureyri 5. maí 1907.
Foreldrar hennar voru Jórunn
Sigurjónsdóttir (f. 10.04. 1878)
frá Dagverðartungu í Hörgárdal
og Jón Brynjólfsson (f. 17.05.
1865) skipstjóri frá ísafirði. Þeg-
ar Hólmfríður fæddist hafði móð-
ir hennar verið ekkja með 2 börn
í nokkur ár. Maður hennar Finn-
ur Björnsson skipstjóri hafði
drukknað er börn þeirra, Þórdís
f. 1901 og Óskar f. 1902 voru á
öðru og þriðja ári eða þar um bil.
Foreldrar Hólmfríðar gengu ekki
í hjónaband, svo að Jórunn stóð
uppi ein, nú með þrjú börn í stað
tveggja áður. Eftir nokkurra ára
dvöl á Akureyri flutti ekkjan
með börn sín upp í Mývatnssveit
og tók við ráðskonustöðu hjá Sig-
urði bónda Sigurjónssyni á
Geirastöðum, en hann hafði
misst konuna frá mörgum
börnum. Hólmfríður ólst því upp
í Mývatnssveit. Jórunn giftist síð-
ar Hermanni Sigurðssyni á
Geirastöðum og eignuðust þau
tvö börn, Brynhildi ljósmóður og
húsfreyju á Hofi í Arnarnes-
hreppi og Geirfinn bónda á Litlu-
brekku í sömu sveit.
Þrátt fyrir erfið lífskjör gekk
Hólmfríður menntaveginn eins
og sagt var í þá daga. Var fyrst í
Alþýðuskólanum Laugum í
Reykjadal 1925-1927. Lauk
kennaraprófi 1929 og gagnfræða-
prófi frá MA 1930. Settist síðan í
Menntaskólann í Reykjavík og
tók stúdentspróf 1933. Meðan
Hólmfríður stundaði nám í MR
bjó hún hjá Þórdísi systur sinni
sem gift var og búsett í Reykja-
vík. Að loknu stúdentsprófi lá
leiðin til Noregs. Þar las Hólm-
fríður norsku, þýsku og ensku og
varð cand.mag í þeim þremur
tungumálum 1948. Þau ár sem
Hólmfríður var í Noregi vann
hún fyrir sér með kennslu og til
að auðvelda sér leið að náms-
stofnunum tók hún norskt kenn-
arapróf frá Det Pedagogiske
Seminar í Osló.
12. ágúst 1938 giftist Hólmfríð-
ur norskum manni, Harald Jó-
hannes Sæhle póstafgreiðslu-
manni í Osló. Þau skildu 1941.
Hún giftist í annað sinn 19. júlí
1952 Bandaríkjamanni John Ril-
ey McDowell frá Ohio. Að sögn
kunnugra var John Riley
McDowell glæsilegur maður og
prúðmenni hið mesta. Þau Hólm-
fríður slitu samvistum. Bæði
hjónabönd Hólmfríðar voru
barnlaus.
Að loknu háskólanámi kom
'K------------------------------
Hólmfríður heim til íslands. Hún
kenndi við Gagnfræðaskólann á
ísafirði og Kvennaskóla ísafjarð-
ar frá 1948-1959. 1951-1952 fékk
hún leyfi frá kennslu til endur-
menntunar í ensku við ríkishá-
skólann í Ohio í Bandaríkjunum.
Hafði fengið til þess styrk frá Ful-
brightstofnuninni.
Til Akureyrar kom Hólmfríð-
ur 1959. Kenndi við Gagnfræða-
skóla Akureyrar frá 1959-1961
en flutti sig þá um set og byrjaði
kennslu við MA. Hólmfríður
kenndi við Menntaskólann á
Akureyri frá 1961 til 1974 og var
prófdómari við sama skóla á
hverju vori til 1985. Aðal-
kennslugrein hennar var enska,
en hún kenndi einnig dönsku og
þýsku. Eftir að Hólmfríður hætti
kennslu við MA kenndi hún
nokkur ár við Námsflokka Akur-
eyrar og kenndi einnig ensku í
einkatímum allt fram á síðasta
ár. Hólmfríður var góður kenn-
ari. Þeir nemendur hennar sem
við þekkjum eru sammála um, að
hún hafi verið skemmtilegur
kennari og haft lag á að vekja
áhuga þeirra og metnað.
Hólmfríður fór ekki leynt með
stjórnmálaskoðanir sínar. Hún
fylgdi Framsóknarflokknum af
lífi og sál og vann þeim flokki allt
er hún mátti. Var um tíma í
stjórn Menningarsjóðs KEA.
Hólmfríður varð félagi í
Zontaklúbbi Akureyrar 1959.
Þar gegndi hún ýmsum trúnaðar-
störfum. Var ritari í 2 ár og for-
maður 1962-1963. Frá samveru-
stundum okkar í klúbbnum eig-
um við margar ánægjulegar
minningar. Hólmfríður var gáfuð
kona og skemmtileg og þeirra
hæfileika hennar nutum við oft í
ríkum mæli. Hún var hrókur alls
fagnaðar á samkomum okkar og í
ferðalögum. Hún hélt skemmti-
legustu tækifærisræðurnar og hún
gaf tóninn þegar við sungum
eitthvað, hvort sem það voru
sálmar eða ættjarðarljóð á hátíð-
legum stundum eða léttari lög á
ferðalögum. Einnig átti hún til að
kasta fram hnyttnum óundirbún-
um stökum við ýmiss tækifæri.
Frá ótal samverustundum eigum
við minningar sem lýsa Hóímfríði
sérstaklega. Eitt sinn ræddum við
væntanlega útför einnar Zonta-
systur og hvern þátt við gætum
átt í þeirri athöfn. Meðal annars
veltum við því fyrir okkur hvern-
ig krans við ættum að leggja á
leiðið. Þá segir Hólmfríður: Þeg-
ar ég kveð þá þarf ég engan
krans. Hafið þið heldur veislu.
Við sögðum eins og satt var og
komið hefur á daginn, að við yrð-
um sennilega ekki í veisluskapi
fyrst eftir látið hennar, svo að
hún mundi áreiðanlega sitja uppi
með kransinn.
Við gætum rakið fleiri
minningar en látum kyrrt liggja -
og nú er leiðir skilur að sinni,
þökkum við Hólmfríði skemmti-
lega samfylgd og óskum henni
góðrar ferðar inn í ókunn lönd
æðra tilverustigs.
Blessuð sé minning hennar.
Zontasystur
í Zontaklúbbi Akureyrar.
TÓNLISTARKROSSGÁTAN NO:51
TÓNLISTARKROSSGÁTAN NO: 51
Lausnir sendist til: Ríkisútvarpsins RÁS 2
Efstaleiti 1
108 Reykjavík
Merkt Tónlistarkrossgátan