Dagur - 05.02.1987, Qupperneq 10

10 - DAGUR - 5. febrúar 1987
__Sundlaug Húsavíkur:.
Hrönn Káradóttir:
„Dagurinn ónýtur ef ég kemst
ekki í sund á morgnanau
Hrönn Káradóttir mætir alltaf
í sundið klukkan sjö á morgn-
ana og er yfirleitt eina konan
sem mætir svo snemma á
hverjum degi en um hálf átta
bætast fleiri konur í hópinn.
„Það er fjörugt og skemmtilegt
hérna og mér finnst bara dagur-
inn ónýtur ef ég kemst ekki í
sund á morgnana.“
- Nú ert þú mjög athafnasöm,
þú stundar nám við iðnskólann,
auk þess ertu í vinnu og mjög
virk í félagsmálum, finnst þér
sundið gefa þér aukna orku?
„Já, það finnst mér. Þetta er
eina líkamsræktin sem ég stunda
að hestamennsku frátalinni, en
ég á þrjá hesta núna. Ég hef ekki
stundað leikfimi í mörg ár en hef
stundað sund í ein fjögur ár.
Maður hefur tíma til alls sem
maður hefur áhuga fyrir.“
- Fórstu oft í sund áður en þú
fórst að stunda þetta reglulega?
„Ég lærði að synda hjá Óskari
á Laugum þegar ég var 12 ára,
síðar fór ég í Húsmæðraskólann
á Laugum, þá hélt sundkennslan
áfram og ég tók heilmikið stig
sem hét fimmta stig í sundi. Ég
hef haft mjög gaman af að synda
og finnst það ágætis hreyfing fyrir
líkamann og sálina, ég syndi
aldrei minna en 200 metra og fer
í heita pottinn líka ef hann er
ekki of heitur fyrir mig.“
- Hreyfing fyrir sálina sagð-
irðu, eru fjörugar umræður og
góður félagsandi í heita pottin-
um?
„Þetta er yfirleitt sama fólkið
sem kemur og manni finnst eitt-
hvað vanta ef einn úr hópnum
mætir ekki, þetta eru góðir sund-
félagar."
- Hvernig finnst þér aðbúnað-
ur í sundlauginni?
„Mér finnst aðbúnaður mjög
góður og starfsfólkið indælt,
bæði það sem er á morgn-
ana og eins þeir sem vinna um
helgar. Það hefur aukist mjög
mikið á undanförnum árum að
fólk stundi sund og við þyrftum
auðvitað að fá stærri og meiri
aðstöðu þó þessi sé ágæt svo
langt sem hún nær.“ IM
Stefán Hilmarsson, bankastjóri Búnaðarbankans:
Hagkvæmast að
sameina einkabanka
Svo virðist sem Útvegsbanka-
málið sé nú að leysast, eða
a.m.k. komið í ákveðinn
farveg. Horfið hefur verið frá
því að sameina Búnaðarbanka
og Útvegsbanka, en í þess stað
er hugmyndin sú að ríkið leggi
fram verulegt fjármagn í
„nýjan“ Útvegsbanka, hluta-
félagsbanka með hlutdeild
fleiri aðila, t.d. Fiskveiða-
sjóðs. Eftir sem áður er vilji
fyrir því að endurskoða banka-
kerfið. Því er forvitnilegt að
sjá viðhorf Stefáns Hilmars-
sonar, bankastjóra Búnaðar-
bankans, sem birtust í Tíma-
num fyrir skömmu. Þau eru
enn í fullu gildi, þar sem
endurskoðun bankakcrfísins er
ennþá til umræðu. Hér á eftir
fara glefsur úr greininni þar
sem viðhorf bankastjórans
koma fram til ýmissa þátta
málsins, m.a. ríkisbanka og
hlutafélagsbanka. Rétt er að
geta þess að greinin með við-
horfum hans kom fram áður en
stjórnarflokkarnir komust að
samkomulagi.
„Það grundvallarsjónarmið lilýtur
að ráða, að Búnaðarbankinn haldi
velli sem jafnsterk og traust stofnun
og hún er nú. Það hlýtur að vera
embættisskylda okkar að verja bank-
ann áföllum, hvaðan sem að honum
er vegið, verja hagsmuni við-
skiptamanna hans, þannig að hlutur
þeirra, hvort sem er um innlán eða
útlán að ræða, verði ekki lakari en
áður. Þá hljótum við að leggja
þunga áherslu á, að hagsmuna starfs-
fólks bankans verði gætt til hins
ítrasta, atvinnu þess og atvinnuör-
ýggi þ.m.t. lífeyrisréttindi. Engin
rök eru til fyrir því, að réttur þess
fólks og sjóðir þess verði skertir
vegna skakkafalla, sem orðið hafa
annars staðar og eru þessum rétti
óviðkomandi bæði lagalega og sið-
ferðilega."
„Sú hugmynd hefur komið fram,
að athuga þurfi þann möguleika, að
Útvegsbankanum verði breytt í
hlutafélag með aðild ríkissjóðs,
Landsbanka, Búnaðarbanka og
e.t.v. fleiri banka og annarra aðila.
Enda þótt ég telji hlutafélagsformið
hafa flesta ókosti umfram ríkis-
bankaformið, þá gæti þessi leið
a.m.k. orðið til þess að skapa nauð-
synlegt svigrúm og tíma til að vinna
að framtíðarlausn í höndum aðila,
sem gerst þekkja og byggja mundu
á hlutlægum, rökstuddum niðurstöð-
um rannsókna og upplýsinga. Slíkur
hlutafélagsbanki hefði vissa kosti
ríkisbanka. E.t.v. er þessi lausn
æskileg nú af pólitískum ástæðum." 1
Yfirtaka einfaldari
og ódýrari
„Ég held, að menn séu.farnir að
láta hugtök rugla sig. Samruni banka
verður með ýmsum hætti. Allir vita,
að slíkt er daglegt brauð erlendis,
einkum þegar veikir bankar samein-
ast sterkari bönkum. Metnaður og
tilfinningasjónarmið ráða þá ekki
ferðinni, heldur viðskiptalegir hags-
munir. Það hlýtur að vera hverjum
manni ljóst, ef fara ætti samrunaleið-
ina Búnaðarbanka og Útvegsbanka,
þar sem annar bankinn er meira en
helmingi stærri en hinn, hvað innlán
varðar, annar sterkur og traustur, en
hinn veikur, þá er eðlilegt að fara þá
leið, að minni og veikari einingin
færist yfir í hina. Sú leið væri yfirleitt
farin annars staðar, án þess að
mönnum þætti sér misboðið, enda er
hún fljótvirkari, einfaldari og marg-
falt ódýrari, sem hlýtur að vega
þungt í því máli, sem við þurfum að
ieysa.
Auk þess verður komist hjá milli-
bilsástandi, tímabundinni óvissu og
hugsanlegum deilumálum, sem gætu
orðið örlagarík fyrir viðskiptavild og
hagsmuni bankans og viðskipta-
manna hans. Að mínum dómi hnfga
engin skynsamleg rök að því, að
svokölluð sameining í nýjum banka
sé sú leið, sem leysi vandann. Hún
skapar aftur á móti ný og flókin
vandamál."
„Starfsmannavandinn verður
mestur, ef „sameining" á sér stað
með nýjum banka, minni ef um
samruna eða tilflutning eins yfir í
aðra eða annan er að ræða og lítill
eða enginn, ef Útvegsbanka yrði
breytt í hlutafélag, eins og ég gat um
áður. Starfsmannamálið er við-
kvæmasta atriðið, þar sem mannlegi
þátturinn kemur til skjalanna, at-
vinnuöryggi, siðferðilegur réttur,
starfsaldur, metnaður og sjáifsvirð-
ing einstakra starfsmanna. Slík mál
hafa jafnan verið erfiðust í reynd, og
ég sit ekki inni með einföld úrræði í
því efni og finnst, að stjórnmála-
menn geri sér ekki grein fyrir því,
hversu stór þessi vandi er og erfiður.
Það er hins vegar Ijóst, að verði
bönkunum tveim slegið saman með
einhverjum hætti, er óhjákvæmilegt
að fækka starfsfólki í hærri sem lægri
stöðum mjög verulega, ella yrði
rekstur vonlaus."
Ríkisbankagrýlan byggð
á vanþekkingu eða
pólitískri þrákelkni
„Hlutafélagsbanki getur aldrei
orðið jafnsterkur og traustur og
ríkisbanki í okkar litla þjóðfélagi.
Enginn pólitískur átrúnaður getur
breytt þeim sannindum. Miklum
áróðri og skrumi hefur verið haldið
að fólki um ágæti einkabanka um-
fram ríkisbanka, og hafa m.a. ófarir
Útvegsbankans verið færðar fram til
sannindamerkis um þetta. Styrkleiki
og traust Landsbanka og Búnaðar-
banka hefur hins vegar ekki verið
nefnt til sönnunar hinu gagnstæða.
Hér á landi hafa einkabankar orðið
fyrir alvarlegum áföllum sbr. ís-
landsbanka og Alþýðubanka, og erl-
endis eru bankahrun algeng, og er
þar í öllum tilfellum um einkabanka
Stefán Hilmarsson bankastjóri Bún-
aðarbankans.
að ræða. Áföll eins og Útvegsbank-
inn hefur orðið fyrir eiga sér stað,
hvert sem rekstrarform banka kann
að vera.
öllum getur mistekist, meira að
segja ríkisbönkum. Hafa menn hug-
leitt, hvernig farið hefði, ef Útvegs-
bankinn væri ekki ríkisbanki. Hann
hélt þó velli við illan leik einungis
vegna þess, að innstæðueigendur
voru þrálátlega minntir á, að enginn
hætta væri á ferðum vegna ríkis-
ábyrgðarinnar. Ríkisbankagrýlan er
annaðhvort byggð á vanþekkingu
eða pólitískri þákelkni. Starfshættir
hlutafélagsbanka og ríkisbanka eru
hinir sömu í grundvallaratriðum.
Ríkisbanki hefur engin meiri tengsl
við ríkissjóð en éinkabanki, hann
skilarekki hagnaði sínum í ri'kissjóð,
eins og aðrar ríkisstofnanir, hvort
sem er Þjóðleikhús eða Áfeng-
isverslun, heldur greiðir skatta og
skyldur eins og einkabanki eða önn-
ur fyrirtæki. Ríkisbankar eru í sam-
keppni jafnt sín á milli og við aðra.
Munurinn í starfsháttum er e.t.v.
mestur, þegar kemur að útlánum,
þar sem ríkisbankarnir lána til allra
atvinnugreina þar sem t.d. Iðnaðar-
banki og Verslunarbanki lána nán-
ast ekkert til sjávarútvegs og land-
búnaðar.
Hlutafélagsbankarnir
tilheyra pólitískum öflum
Andstætt því, sem haldið er fram
af sumum, eru ríkisbankarnir hinir
ópólitísku bankar á fslandi, þar sem
hlutafélagsbankarnir tilheyra í reynd
ákveðnum pólitískum öflum. Þetta
er staðreynd, hvað sem menn vilja
vera láta. Ríkisbankarnir aftur á
móti búa við bankaráð, sem kosin
eru af Alþingi, og eiga flestir eða
allir flokkar þar fulltrúa.
Reynsla mín í 25 ár er góð af þessu
fyrirkomulagi, í því felst öryggi og
styrkur og viss leiðsögn um óháða,
ópólitíska, en málefnalega stjórn
bankans. Ríkisábyrgð er, að mínum
dómi nauðsynleg stórum banka í
litlu þjóðfélagi bæði vegna trausts í
innlendum viðskiptum og þó sér í
lagi í öllum erlendum viðskiptum.
Erlendir lánardrottnar krefjast yfir-
leitt ábyrgðar ríkissjóðs eða ríkis-
banka, ella telja þeir áhættu yfirleitt
það mikia, að lán verða dýrari, og
ekki væri sú þróun hagstæð í okkar
landi, eins og sakir standa.
Hlutafélag kann að vera traust og
mikils metið innanlands, þótt erl-
endir aðilar stórþjóða sjái í þeim
litla tryggingu. Yrði um nýjan einka-
banka að ræða, gæti hann aidrei
keppt við Landsbankann um kjör í
erlendum viðskiptum."
„Persónulega er ég þeirrar
skoðunar, að Útvegsbankinn eigi að
starfa áfram í einhverri mynd
a.m.k. um sinn og vinna beri að því
skipulæega og af krafti, að einka-
bankarnir sameinist. Ég held, að
iítilli ef nokkurri viðleitni hafi verið
beitt til að ná fram slíkri samein-
ingu, sem augljóslega væri það hag-
kvæmasta og skynsamlegasta í
cndurskipulagningu bankakerfis-
ins.“
Banki er það sem
starfsfólk og viðskiptavinir
vilja láta hann vera
„Við ákvarðanir, sem varða stöðu
banka, verður að fara mcð varúð og
að vandlega yfirveguðu ráði. sam-
ráð þarf að vera við starfsfólk, sem
sjálft á stóran hlut að máli og gerst
þekkir til viðhorfa viðskiptamann-
anna. Það er óskhyggja að beita
samlagningaraðferðinni um við-
skiptamagn banka við sameiningu.
Og þegar upp er staðið, þá er
banki ekkert nema það, sem við-
skiptamenn hans og starfsfólk vilja
eða geta látið hann vera. Ríkisvald,
stjórnmálamenn og laganna bókstaf-
ir fá engu ráðið í þeim efnum.“