Dagur - 20.02.1987, Síða 9

8 - DAGUR - 20. febrúar 1987
„Já, já, þetta var mjög gaman og heilmikið mál. Það
var lítill tími til æfinga. Hljómsveit Ingimars var ekki
á staðnum fyrr en kl. 18 á laugardaginn og þá var
maraþon að fara yfir lögin með Þorvaldi sem þá var
að koma í bæinn. Við höfðum ekki sungið sum lögin
í 15 ár, en það var alveg merkilegt hvað þetta gekk
vel, þetta var allt saman í undirmeðvitundinni. Við
vorum sjálf mest hissa á því, þetta gleymist ekki svo
glatt." Við erum komin í heimsókn til hjónanna
Helenu Eyjólfsdóttur og Finns Eydal og þau sögðu
hér í upphafi frá því hvernig var að standa á sviðinu
í Sjallanum um síðustu helgi og skemmta fólkinu á
Bylgjuballinu svokallaða. „Það var virkilegt stuð og
Þorvaldur var afskaplega kátur yfir þessu, það er
orðið svo langt síðan hann hefur skemmt í Sjallan-
um."
Pað eru að verða þrír áratugir
síðan þau Helena og Finnur
komu fyrst fram saman og á síð'-
asta ári var Finnur búinn að
starfa með hljómsveitum í 30 ár
samfellt, þó ekki hafi það verið
með sömu hljómsveitinni öll
árin. Þau Helena og Finnur eru
orðin afi og amma, eiga þriggja
ára dótturdóttur, en syngja enn
og spila vítt og breitt um landið.
Þau segja það ekkert einsdæmi
að fólk endist þetta lengi í þess-
um „bransa“ og geta nefnt ótal
dæmi um tónlistarmenn sem voru
að byrja á sama tíma og þau að
skemmta og eru enn að.
Sótti hana suður
Flestir halda eflaust að þau
Helena og Finnur séu bæði Akur-
eyringar, svo samgróin eru þau
bænum, rétt er það að Finnur er
Akureyringur en Helena er úr
Reykjavík. „Ég sótti hana
suður,“ segir Finnur. „Það var
þannig að okkur vantaði söng-
konu.
Ég og Ingimar bróðir vor-
um með kvartett sem við kölluð-
um Atlantic og við fengum leyfi
hjá forráðamönnum Alþýðuhúss-
ins til að ráða Helenu í mánuð að
sumri til, en það teygðist nú
eitthvað úr því. Á þessum árum
spilaði ég með Atlantic á sumrin
en Svavari Gests í gamla Sjálf-
stæðishúsinu í Reykjavík á vet-
urna.“
- Pekktust þið Helena þá?
„Við þekktumst ekki en ég
hafði heyrt Helenu syngja og
þótti hún góð. Það var þannig að
þegar ég var að spila með Svavari
vorum við einhverju sinni að
spila á árshátíð málarameistara
og þá var Helena fengin sem
skemmtiatriði og þá heyrði ég
fyrst í henni.“
Það var árið 1958 sem Helena
byrjaði að syngja með Atlantic í
gamla Alþýðuhúsinu og síðan má
segja að þau Finnur hafi verið
óaðskiljanleg, þau trúlofuðu sig
1959 og giftu sig 1961. „Ég var nú
reyndar búin að taka eftir Finni
áður en ég fór að syngja með Atl-
antic, það var árið 1956. Það var
á balli í Alþýðuhúsinu og ég bara
14 ára gömul. Ég kom hingað til
Akureyrar fyrst 11 ára gömul og
tók strax óskaplega miklu ást-
fóstri við staðinn. Ég kom svo
alltaf öðru hvoru hingað og var
þá alltaf með Eddu Þorsteins, við
fengum stundum að fara inn í
eldhúsið f Alþýðuhúsinu á kvöld-
in og kíktum þá oft fram. Þá sá
ég Finn spila, hann var þá 16
ára.“
Tók strax ástfóstri
við Akureyri
- Þú komst hingað fyrst 11 ára
gömul segirðu?
„Já, pabbi minn dó veturinn
áður og ég kom hingað til að
dvelja hjá föðurbróður mínum
og konu hans. Þau áttu 5 stráka
og það eru Kennedy bræður.
Þetta sumar passaði ég þann
yngsta, Eyjólf. Ég var sem sagt í
vist. Það var merkilegt hvað mér
leið strax óskaplega vel hérna.
Ég hafði alltaf verið óttalega hor-
uð og það gekk illa að fá mig til
að borða, en þetta sumar á Akur-
eyri hreinlega hljóp ég í spik. Það
sýnir best hvað mér leið vel. 16
ára kom ég síðan hingað til að
syngja með Atlantic og upp úr
því varð trúlofun. Við vorum síð-
an alltaf hér á sumrin að spila en
í Reykjavík á veturna. Þannig
gekk það í 4 ár. Eftir að við gift-
um okkur settumst við alveg að í
Reykjavík og bjuggum þar í 5 ár.
1966 fluttum við svo norður og
höfum búið hér síðan “
Hljómsveit Ingimars Eydal
þarf ekki að kynna fyrir fólki, en
hún var stofnuð árið 1963 eða um
leið og Sjálfstæðishúsið var
opnað. Þegar þau Finnur og
Helena fluttu norður gengu þau
til liðs við Ingimar og félaga,
Finnur strax 1966 en Helena
1967. „Fyrsta veturinn sem
Finnur var með Ingimar í Sjallan-
um var ég að spila á Hótel KEA
með annarri hljómsveit," segir
Helena. „Það var hljómsveit Páls
Helgasonar. Þá var Erla Stefáns
að syngja með Ingimar, hún hætti
síðan til að sinna barnauppeldi,
þá vantaði söngkonu og það þótti
nærtækast að grípa mig og við
vorum síðan með Ingimar til
1976 er hljómsveitin hætti eftir að
Ingimar lenti í bílslysi.“
Einn sjónvarpsþátt á vorin
og annan á haustin
Þegar Finnur byrjar að spila með
Hljómsveit Ingimars eru þeir Vil-
hjálmur Vilhjálmsson og Þor-
valdur Halldórsson að syngja
með hljómsveitinni, auk Erlu.
„Síðan hætta Vilhjálmur og Erla,
Helena kemur í staðinn og
hljómsveitin var lengst af skipuð
okkur, Ingimar, Þorvaldi, Hjalta
Hjaltasyni og Friðriki Bjarna-
syni. Við erum nýbúin að eignast
sjónvarpsþátt á myndbandi sem
var gerður 1968 og það er alveg
dásamlegt að horfa á hann,“ segir
Finnur. „Við gerðum marga
sjónvarpsþætti á þessum árum,
en því miður á Sjónvarpið þá ekki
lengur. Þeir voru svo fátækir að
það var tekið yfir filmurnar aftur
og aftur og nú naga þeir sig í
Enn að spila og
hafa gaman af
handarbökin. Á þessum árum
gerðum við alltaf einn sjónvarps-
þátt á vorin og annan á haustin
og gáfum út plötu um leið. Það
var alltaf mjög mikið að gera hjá
okkur.
Hljómsveitin varð mjög
vinsæl, lögin okkar voru leikin í
útvarpinu og við fórum vítt og
breitt um landið. Þetta var
óskaplega gaman. Við fórum allt-
af suður og héldum böll í Stapan-
um og þegar við komum suður og
sáum röðina sem beið eftir að
kaupa miða lá við að maður
skammaðist sín. Mér er líka
mjög minnisstætt þegar við spil-
uðum í Valaskjálf á Egilsstöðum.
Það voru um 1200 manns í húsinu
og eftir ball var búið að eyði-
leggja mjög mikið, en við gátum
ekki tekið ábyrgð á því hvernig
fólkið hegðaði sér.“
Spiluðu öll kvöld nema
miðvikudagskvöld
- Þetta hefur verið ykkar aðal-
starf?
„Já, þetta var okkar vinna, við
gerðum ekkert annað,“ sagði
Helena. „Á þessum árum var
Sjallinn opinn öll kvöld nema
miðvikudagskvöld. Við spiluðum
til hálf tólf á mánudags-, þriðju-
dags- og fimmtudagskvöldum og
það var yfirleitt fullt. Yfir sumar-
ið var alltaf mjög margt. Það var
ekki alltaf troðfullt en alveg
grundvöllur til að hafa opið. Það
er alveg furðulegt hvað þetta hef-
ur breyst mikið, núna er bara
opið um helgar, föstudag og laug-
ardag og ætli það endi ekki með
því að það verður bara opið eitt
kvöld. Okkur finnst þetta vera
afturför. Fólkið mætti miklu fyrr
og ballið var búið fyrr. Núna
dregst fólk ekki út fyrr en eftir
miðnætti og ballið er til 3 og þá
vill fólk helst halda áfram.“ Finn-
ur segir að það hafi verið farið að
minnka áður en Ingimar lenti í
slysinu og hljómsveitin hætti. „Þá
var opið fimmtudag, föstudag,
laugardag og sunnudag. Tveimur
árum seinna fórum við svo aftur
að spila í Sjallanum með okkar
hljómsveit, spiluðum þar í 3 ár og
þá var hætt að hafa opið á
fimmtudagskvöldum. “
- Hvemig tóku börnin þessu?
„Það er nú það, ætli þau hafi
nokkuð verið spurð,“ segir
Helena. „Það var gott að eiga
góða tengdamömmu sem alltaf
passaði. Við vorum heima á dag-
inn og amman kom síðan á
kvöldin og þetta gekk alltaf mjög
vel. Jú, jú, okkur langaði oft til
að sitja heima hjá bömunum á
kvöldin. Við vorum öfugsnúin
við alla aðra, þegar við áttum frí
voru aðrir að vinna og öfugt. En
þetta komst upp í vana eins og öll
vinna gerir. Núna seinni árin höf-
um við verið að spila með annarri
vinnu. Við erum enn með okkar
hljómsveit og núna er þetta engin
kvöð á okkur, frekar eins og tóm-
stundaiðkun og gefur af sér smá
pening. Spilamennskan er nú
orðin svo ólík öllu öðm sem við
gerum að þetta er ennþá alveg
óskaplega gaman.“
20. febrúar 1987 - DAGUR - 9
Þessi hljómsveit spilaði í Alþýðu-
húsinu árið 1960. Á myndinni eru
frá vinstri: Gunnar Reynir Sveins-
son, Öm Ármannsson, Sveinn Óli
Jónsson, Helena Eyjólfsdóttir,
Ijinrnir Eydal og Ingimar Eydal.
Helena og Finnur nýtrúlofuð að
skemmta í Alþýðuhúsinu.
Helena og Finnur að skemmta í
Storkklúbbnum árið 1960.
„Guðrún spilaði undir og ég
söng. Hún sagði mér nákvæm-
lega hvernig ég átti að standa og
halda höndunum. Ég sé þetta
alveg fyrir mér. Mamma saumaði
sérstakan kjól sem ég var í, ég
var með gleraugu og hélt hönd-
unum samviskusamlega eins og
mér var sagt og söng Svanasöng á
heiði og það allt.
11 ára gömul söng ég svo jóla-
sálma inn á plötu. Tage
Ammendrup gaf þá plötu út og
nokkrum árum seinna langaði
hann að endurútgefa þessa jóla-
sálma og bæta við tveimur sálm-
um sem ég söng þá til viðbótar.
Nei, ég lærði ekki meira í söng.
Ég átti að hvíla mig í nokkur ár
meðan röddin var að breytast og
halda síðan áfram að læra, en
það varð aldrei því þá var ég far-
in að syngja dægurlög. Ég þurfti
ekkert að velja, þetta þróaðist
bara svona og það var ekkert lagt
hart að mér að fara í nám. En allt
sem ég lærði í söngnum sem barn
hefur nýst mér mjög vel.
Fyrsta danshljómsveitin sem
ég söng með var hljómsveit José
Riba sem spilaði í Tjarnarkaffi.
Ég ætlaði bara að syngja með
honum þangað til ég færi norður
að syngja með Atlantic. Hann
var alltaf að segja við mig að fara
Heillaður af
Benny Goodman
En hvenær skyldi tónlistaráhug-
inn hafa kviknað hjá þeim
Helenu og Finni eða er þetta
þeim í blóð borið. Við gefum
Finni fyrst orðið. „Minn tónlist-
aráhugi byrjaði fyrir alvöru er ég
heyrði í Benny Goodman í
útvarpinu. Ég var þá 11 ára og ég
gleymi því aldrei. Ég var þá
staddur með foreldrum mínum í
Mývatnssveit. Við stoppuðum í
Reynihlíð og þá heyrði ég í
Benny. Ég vissi ekki hvað þetta
var, en þetta heillaði mig svo að
ég hringdi í útvarpið og fékk upp-
lýsingar um hver þetta hefði ver-
ið og síðan hef ég ekki verið sam-
ur maður. Þetta byrjaði sem sagt
með jazzáhuga. En ég var byrj-
aður að læra á píanó, byrjaði á
því 8 ára.
Það var nú eiginlega tilviljun
að ég fór að læra á klarinett. Ég
var eitt sinn að gramsa uppi á
háalofti hjá afa gamla, Ingimar
Eydal og fann þar eldgamalt
hljóðfæri. Ég var ákveðinn í því
að á þetta hljóðfæri skyldi ég
læra, þetta var klarinett og ég
lærði á hann. Ég lærði fyrst hér á
Akureyri í 4 vetur hjá José Riba.
Síðan fór ég í Tónlistarskólann í
Reykjavík og var þar í 4 vetur.
Þar lærði ég hjá Gunnari Egils-
syni og Agli Jónssyni."
Sumarið sem Finnur var 13 ára
gamall spilaði hann fyrst með
hljómsveit. Það sumar spilaði
hann á hverju laugardagskvöldi í
Brúarlundi í Vaglaskógi. „í þess-
ari hljómsveit spiluðu ég, Ingi-
mar, Óli danski og Hannes Ara-
son, hún hét nú ekki neitt. Þetta
var braggi, það var alltaf troðfullt
og mikið fyllirí. Ég man eftir því
að það kom fyrir að eftir ball var
ekki ein einasta rúða heil í bragg-
anum. Síðan spilaði ég ekkert á
dansleikjum fyrr en ég var 16 ára
Hljómsveit Ingimars Eydal eins og hún var skipuð í mörg ár í kringum 1970. Á myndinni eru frá vinstri: Finnur Ey-
dal, Hjalti Hjaltason, Ingimar Eydal, Helena Eyjólfsdóttir, Friðrik Bjarnason og Þorvaldur Halldórsson.
og síðan hefur ekki orðið hlé á
spilamennskunni."
1956 fóru þeir Ingimar og
Finnur báðir til Reykjavíkur að
spila á Hótel Borg. „Það þótti
alveg óskaplega fínt. Þetta var
fínasti staðurinn á landinu og
þetta þótti svo mikil upphefð að
fá að spila þar að það lá við að
það væri tekið ofan fyrir okkur
úti á götu. Þarna vorum við báðir
í skóla og fjármögnuðum námið
með spilamennskunni."
Fékk áhuga á dægurlögum
„Þegar ég var barn lærði ég söng
í 2 vetur hjá Guðrúnu Pálsdótt-
ur,“ segir Helena. „Ætli ég hafi
ekki verið 10 og 11 ára. Ég var
víst alltaf syngjandi svo móðir
mín fór með mig til Sigurðar
Birkis, hann prófaði mig og kom
mér til Guðrúnar. Hún var söng-
kennari í Melaskólanum og alveg
óskaplega fín og rík kona. Hún
tók ekki nemendur í einkatíma
en hún gerði undantekningu með
mig og ég fór til hennar í tíma
tvisvar í viku. Mér fannst það
óskaplega gaman því ég hafði
aldrei komið inn á svona fínt
heimili áður. Seinni veturinn fór
ég að syngja á skemmtunum,“
segir Helena. „Hún átti nefnilega
að verða óperusöngkona," segir
Finnur þá, en Helena hlær bara.
ekki norður. Hann kenndi mér
að spila á alls konar hristihljóð-
færi, kenndi mér spænska texta
og var mér óskaplega góður en
norður fór ég. Það þurfti meira
en spænska texta til að halda mér
fyrir sunnan. Veturinn eftir var
Finnur með Svavari Gests en ég
fór að syngja með hljómsveit
Gunnars Ormslev í Framsóknar-
húsinu sem seinna varð Stork-
klúbburinn og loks Glaumbær.
Veturinn þar á eftir söng ég með
Birni R. Einarssyni á Hótel
Borg. Sumarið þar á eftir vorum
við fyrir norðan, giftum okkur,
fórum suður um haustið og geng-
um bæði til liðs við Svavar
Gests.“
Spiluðu fyrir kóngafólk
á Spáni
Helena og Finnur hafa spilað víð-
ar en á íslandi. „Við fórum
nokkrar ferðir til útlanda að spila
þegar við vorum í Hljómsveit
Ingimars. Við fórum fyrst til
Kaupmannahafnar, einu sinni til
Stokkhólms, þá til Luxemburgar
og tvisvar til Spánar að spila á
klúbb sem Los Valdimosa átti,“
sagði Helena. „Það var nú létt
spilamennska á Spáni, spiluðum
kannski ekki nema hálftíma á
kvöldi. Þetta var fri fyrir okkur í
leiðinni og við höfðum börnin
með,“ sagði Finnur. „Þetta var
mjög fjölbreytt, eitt kvöldið voru
kannski bara Þjóðverjar og það
næsta bara Islendingar. Eitt
kvöld er okkur mjög minnisstætt,
þá var bara kóngafólk. Það var
mjög gaman að því. Við spiluðum
bara fyrir fjóra gesti, þegar þeir
voru komnir inn var klúbbnum
lokað. Þetta voru Carlos, Spán-
arkonungur, Soffía kona hans,
Konstantín Grikklandskonungur
og Anna María Danaprinsessa.
Þau eru mikið vinafólk Los Vald-
imosa. Við vorum boðin að borð-
inu til þeirra og það er sérstak-
lega gaman að segja frá því. Það
kom okkur á óvart hvað þetta var
óskaplega myndarlegt og elsku-
legt fólk. Ingimar vildi endilega
að við tækjum eitthvert danskt
lag fyrir Önnu Maríu og eina lag-
ið á prógramminu var „Det var
en skikkelig bondemann,“ og við
spiluðum það.“
Finnur og Helena eru nú í fullu
starfi með spilamennskunni.
Finnur kennir við Tónlistarskól-
ann og Helena vinnur í Sjúkra-
samlaginu. Þau spila ekki um
hverja helgi og segjast ekki kæra
| sig um það, það væri allt of mikið
með fullri vinnu. „Við spilum oft
2 helgar og eigum svo þriðju
helgina frí. Nei, nei, við hefðum
aldrei trúað því þegar við byrjuð-
um að við yrðum svona lengi í
þessu og við erum ekkert að
hætta. Það sem skiptir svo miklu
máli er að vera í góðum félags-
skap. Ef við værum í hljómsveit
þar sem hver höndin er upp á
móti annarri þá vildum við
eflaust hætta. En að hitta góða
félaga eftir erilsaman vinnudag er
bara hvíld,“ eru þau hjónin sam-
mála um.
Þau Helena og Finnur hafa frá
mörgu að segja en hér verðum
við að láta staðar numið, við
skoðum að lokum saman sjón-
varpsþættina sem fyrr var sagt
frá, annar er frá 1968 en hinn frá
1973 og sá yngri er tekinn á dans-
leik í Sjallanum. Þau segja gömlu
Sjallastemmninguna ekki vera
lengur til, því miður og það sé
erfitt að lýsa henni en hún er sem
sagt til á myndbandi og vel varð-
veitt hjá þeim Helenu og Finni.
Ég spyr þau að lokum hvort fólk
fái aldrei leið á að fara upp á svið
og spila sömu lögin aftur og
aftur. „Jú, jú, maður fær oft leið
á lögunum, en það skiptir ekki
öllu máli ef maður finnur að þau
falla í kramið. Við verðum alltaf
að hafa það í huga að það að
spila í hljómsveit er algjört þjón-
ustuhlutverk, við erum fyrst og
fremst að þjóna fólkinu en ekki
að skemmta okkur sjálfum. Þeir
sem hafa það ekki í huga detta
fljótt út úr „bransanum“.“ -HJS