Dagur - 01.03.1988, Blaðsíða 4

4! - DAGUR - 1i Wiárs 1-96ff
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 660 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 60 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 465 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉSPÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERT TRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
FRfMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Hósavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþrótlir),
STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASI'MI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Þörf er átaks í
mengunarmálum
Vaxandi mengun láðs, lagar og lofts er vandamál
sem víða hefur verið til umræðu. Ljóst er að úrbæt-
ur eru yfirleitt afar dýrar og fram til þessa hafa
stjórnendur bæjar- og sveitarfélaga ekki sýnt því
mikinn áhuga að hefja t.d. framkvæmdir við hreins-
un á skolpi svo dæmi sé tekið. Yfirleitt hafa stjórn-
málamenn meiri áhuga á framkvæmdum sem hægt
er að sjá og þreifa á. Þannig eru malbikaðar götur
yfirleitt vinsælar og eru líklegri til að hala inn ný
atkvæði en stöð sem hreinsar skolp.
Það kom t.d. fram í athugun sem heilbrigðisfull-
trúinn á Akureyri lét gera að sjávarmengun við
Höepfnersbryggju er umtalsverð - ekki síst í ljósi
þess að bæjarbúar fara gjarnan á sjóskíði eða
seglbretti á Pollinum. Eða hafa áhugamenn um
busl í Pollinum hugleitt þá staðreynd að þeir eru
þar að baða sig innan um og saman við kólígerla.
Þar sem fólk baðar sig í sjó eru hættumörkin yfir-
leitt dregin við 1000 kólígerla í hverjum 100 ml. Eitt
af þeim sýnum sem tekið var síðastliðið sumar
sýndi 10.000 kólígerla. Að sögn heilbrigðisfulltrúa
á Akureyri er hægt að draga verulega úr mengun á
þessu svæði með rotþró eða lítilli hreinsistöð.
Þjóð sem byggir tilveru sína á matvælafram-
leiðslu á að sjálfsögðu að vera leiðandi í umhverf-
isvernd - þar með talið hreinsun á skolpi og sorp-
eyðingu. Fram til þessa höfum við talið okkur búa í
landi sem laust er við mengun en svo er ekki. Kæru-
leysi er ríkjandi gagnvart umræddum atriðum þó
svo að ástand mála hafi batnað nokkuð á umliðnum
árum. Gífurlegur fjöldi máva við byggð ból er m.a.
merki um að betur má huga að sorpeyðingu og
annað dæmi eru fjörur landsins. Allt of víða eru þær
þaktar ýmiss konar drasli sem óprýðir landið svo
ekki sé meira sagt.
Þó svo dæmi hafi verið tekið frá Akureyri um
mengun sjávar er ekki þar með sagt að höfuðstaður
Norðurlands sé sá versti í þessum efnum. En Akur-
eyringar ættu hiklaust að stefna að því bærinn
þeirra verði til fyrirmyndar á sviði sorpeyðingar og
skolphreinsunar. Þannig ættu bæjaryfirvöld að láta
gera ákveðna verkáætlun sem miðar að því að
Eyjafjörður mengist ekki af völdum Akureyringa.
Sú þjóðtrú að lengi taki sjórinn við er órökrétt og
eins gott að menn hætti að hugsa á þann veg.
Ef við íslendingar ætlum að vera leiðandi í mat-
vælaframleiðslu er ljóst að við verðum að gera átak
í hreinsun lands og sjávar. Áður en langt um líður
munu þær þjóðir er kaupa fisk frá íslandi gera þá
eðlilegu kröfu að landið sé eins og það er auglýst,
þ.e., ómengað og loftið tært. Við skulum minnast
þess að um 70% af útflutningi okkar eru fiskafurðir
og fátt bendir til að það muni breytast í náinni
framtíð. Það tekur langan tíma og mikla fjármuni að
búa svo um hnúta að mengun frá íbúum landsins
sé í lágmarki. Af þeirri ástæðu þurfa stjórnendur
bæjar- og sveitarfélaga, og ekki síst Alþingi, að
móta framtíðarstefnu í umræddum málaflokki. ÁÞ.
Útvegsmannafélag Norðurlands 70 ára:
„Eigendur skipa yfir 18 tonn
þó eigi sjeu kaupmenn"
- Stiklað á stóru í sögu félagsins
og spjallað við formann þess Sverri Leósson
„Það kom mér mjög á óvart að félagið væri orðið svo gamalt“ segir Sverrir
Leósson formaður Utvegsmannafélags Norðurlands.
Útvegsmannafélag Nordur-
lands er 70 ára í dag. Félagið
var stofnað 1. mars 1918 en hét
þá að vísu Útgerðarmannafé-
lag Akureyrar. Árið 1963 var
nafninu breytt og félagið kallað
Útgerðarmannafélag Eyja-
fjarðar og síöan Útvegsmanna-
félag Norðurlands frá árinu
1970. Núverandi formaður
félagsins er Sverrir Leósson
útgerðarmaður á Akureyri og
hefur hann gegnt því starfí frá
árinu 1980.
„Það var nú eiginlega fyrir
algjöra tilviljun að ég komst að
þessu með afmælið þegar ég var
að glugga í gamlar gjörðabækur
félagsins," sagði Sverrir þegar
hann var inntur eftir undirbún-
ingi afmælishalds.
I elstu gjörðabókinni, sem nær
þó aðeins aftur til ársins 1927 var
vitnað til frétta í Akureyrar-
blöðunum íslendingi og Norður-
landi, þar sem sagt er frá stofnun
félagsins. í frétt Norðurlands
segir: „Útgerðarmannafélag
Akureyrar er nýlega stofnað hér í
bænum til þess að efla á alla lund
sjávarútgerð hér nyrðra, sérstak-
lega þá, sem rekin er með þil-
skipum og stærri skipum, og enn-
fremur er markmið félagsins að
koma samræmi í útgerðina meðal
stærri útgerðarmanna. Stjórn
félagsins skipa: Jóhann H. Hav-
steen formaður, Hallgrímur
Davíðsson ritari og Rögnvaldur
Snorrason gjaldkeri."
„Það kom mér mjög á óvart að
félagið væri orðið svo gamalt. Ég
hafði bara ekki gert mér grein
fyrir því að liðin væru sjötíu ár
frá því slíkt félag var stofnað hér
norðanlands.
Ekki hafa ennþá fundist neinar
heimildir um starfsemi félagsins
frá árinu 1918 til ársins 1927 en
frá þeim tíma er elsta gjörðabók-
in sem til er. í henni eru lög
félagsins skráð og telur Sverrir
það benda til þess að starfsemi
félagsins hafi ekki verið mikil
fyrstu árin.
Á fundi í Útgerðarmannafélagi
Akureyrar árið 1960 var fyrst
rætt um sameiningu við önnur
félög sem þá höfðu verið stofnuð
á Ölafsfirði, Siglufirði og á
Dalvík. Af þessari sameiningu
varð svo 1963, því 12. október
það ár var Útvegsmannafélag
Eyjafjarðar stofnað. Fyrstu árin
var Valtýr Þorsteinsson á Akur-
eyri formaður félagsins, eða til
ársins 1968 þegar Bjarni Jóhann-
esson tók við. Næsti formaður
var Stefán Guðmundsson sem
síðar varð alþingismaður og
Sverrir tók svo við af honum.
Fljótlega eftir að þetta félag
var stofnað fóru menn á svæðun-
um austan og vestan fjarðarins að
sýna áhuga á starfsemi sem þess-
ari. Á aðalfundi Útvegsmanna-
félags Eyjafjarðar 1974 var svo
tekin ákvörðun um að breyta
nafninu í „Útvegsmannafélag
Norðurlands," þannig að Akur-
eyrarfélagið hafði þar frum-
kvæði.
í fyrstu lögum félagsins segir
að aðalverkefni félagsins sé „að
koma á hagkvæmri samvinnu
meðal útgerðarmanna og vernda
hag útvegsins og sjómannastétt-
arinnar.“
í 3. grein laganna segir síðan
að félagar í félaginu geti orðið:
„a. Kaupmenn sem reka
útgerð.
b. Eigendur skipa yfir 18 tonn
þó eigi sjeu kaupmenn.
c. Ef um sameignarskip er að
ræða, getur framkvæmdastjóri og
„...til að efla á alla lund sjávarútgerð hér nyrðra...“