Dagur - 30.07.1988, Blaðsíða 4

Dagur - 30.07.1988, Blaðsíða 4
4 — DAGUR — 30: júlí 1988 sögubrot ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222 ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI LAUSASÖLUVERÐ 70 KR. GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR. RITSTJÓRAR: ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.) BRAGI V. BERGMANN BLAÐAMENN: ANDRÉS PÉTURSSON (Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavlk), ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960), EGILL BRAGASON, FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070), INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585), JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN JÓSTEINSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (Iþróttir), STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR, LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON, TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165 FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON PRENTUN: DAGSPRENT HF. Gangstéttir vilja gleymast Undanfarin ár hefur mikil áhersla verið lögð á að snyrta og prýða Akureyri. Trjáplöntur hafa verið gróðursettar í þúsunda tah og innan fárra ára munu þær setja mikinn svip á bæinn. Smám saman er Glerárhverfi að taka á sig mynd og íbúar þegar farnir að huga mjög að görðum og útliti húsa sinna. Um hverja helgi sumarsins má sjá íbúa í umræddu hverfi vinna baki brotnu við gróðursetningu, máln- ingu og hellulögn svo eitthvað sé nefnt. Það fer hins vegar mjög í taugarnar á íbúum á Akureyri að ráðamenn bæjarins láta gangstéttir og gangstíga sitja á hakanum. Að sjálfsögðu óprýða malarstígarnir umhverfið auk þess sem sú hætta vofir yfir að gangandi vegfarendur arki eftir götunni í stað þess að nota gangstéttir. Trassaskap bæjaryfirvalda má vafalaust skýra með skorti á peningum. Þeir eru af skornum skammti, segja þeir sem til þekkja. En íbúar í þeim hverfum þar sem frágengnar gangstéttir eru sjald- séðar eiga erfitt með að sætta sig við að bíða svo árum skiptir. Frágengin gangstétt er öryggisatriði um leið og hún gerir það að verkum að fólk getur gengið endanlega frá lóð og þ.h. Uppbyggingu hverfis er ekki lokið fyrr en „smámál" á borð við þetta er úr sögunni. í sumar hefur nokkuð verið unnið að lagfæringum og snyrtingu umhverfis iðnfyrirtæki á Akureyri. En því miður verður að segja hverja sögu eins og hún er: Eigendur og ráðamenn í alltof mörgum fyrir- tækjum á Akureyri virðast ekki hafa nokkurn áhuga á að ganga þannig frá næsta umhverfi fyrirtækj- anna að sómi sé að. Því síður virðast þeir hafa upp- götvað að málning er tiltölulega einföld lausn ef hús líta illa út. Og nú þarf veiðileyfl! Allt frá því að nýja brúin yfir Eyjafjarðará var tekin í notkun hafa Akureyringar, og þá einkum börn og unglingar, rennt fyrir silung af brúnni eða í næsta nágrenni hennar. Margir krakkar hafa öðlast áhuga á veiðiskap eftir að hafa staðið með stöng á þessum slóðum. Ekki hefur verið um stórfelldan veiðiskap að ræða - síður en svo. En eitthvað virðist þetta hafa farið fyrir brjóstið á stjórn Veiðifélags Eyja- fjarðarár og nú er búið að banna veiðar á þessum slóðum - nema viðkomandi hafi keypt sér veiðileyfi. Dagur leyfir sér að efast um að stjórnin hafi gert rétt. Með gjaldtökunni er búið að útiloka marga af ungu veiðimönnunum sem síðar hefðu gerst enn áhugasamari og veitt í sjálfri ánni — og greitt fyrir það. Hægt er að ganga of langt í skipulagningu og peningaleit. ÁÞ. I Leynast skrímsli á Norðurlandi? - Nokkrar skrímslasögur rifjaðar upp íslenskar þjóðsögur eru hluti af menningu vorri og synd ef þær ætla að verða gleymskunni að bráð. í þessu Sögubroti ætl- um við að líta á Þjóðsögur Olafs Davíðssonar og finna nokkrar sögur af atburðum sem eiga að hafa átt sér stað á Norðurlandi. Skotar eiga sög- una af Loch-Ness skrímslinu og eru enn að leita að því, en Norðlendingar eiga líka sín skrímsli. Skrímslið í Grímsey „Einn dag að vori til var mjög gott veður í Grímsey og glaða sólskin, og fóru því mörg börn upp á eyjuna til þess að leika sér. Þau komu þar að, er dýr eitt lá, mjög stórt, með ákaflega langan hala. Það lá á hliðinni og sleikti allt, sem það náði til með tung- unni, en börnin komu ekki svo nærri því, að það næði með tung- unni til þeirra. Þegar þau komu heim, höfðu þau gleymt þessu að mestu. Þó minntust þau á það seint um kvöldið, en þá var orðið svo dimmt, að ekki tjáði að grennslast frekar eftir dýrinu. Um morguninn var farið þangað, er börnin höfðu séð skrímslið; var það horfið, en svart bæli sást, þar sem dýrið hafði legið, sviðið ofan í rót. Það fylgdi sögunni, að skrímslið hefði ekki getað hreyft sig, meðan sólskin var.“ (Eftir sögn Óla Björnssonar frá Syðsta- bæ í Hrísey 1901). Áttfætta skrímslið „Eitt sinn reið maður fram í æðarvarp einhvers staðar í Húna- vatnssýslu, en ekki er sögumanni mínum ljóst, hvar það var. Hann reið brúnum hesti góðum. Þegar hann var á leiðinni til lands aftur, tók sá brúni að ókyrrast í vatn- inu, og vissi maðurinn ekki, hverju það sætti, þangað til hann sá ferlíki eitt koma upp úr sjónum. Hann hafði með sér hlaðna byssu og skaut á skrímsl- ið, en því brá mjög lítið við, og sá maðurinn ekki aðrar afleiðingar af skotinu en að skrímslið leit við. Maðurinn flýtti sér nú til lands og hleypti slíkt sem af tók, en skrímslið elti hann. Samt komst maðurinn til bæja, en skrímslið hvarf aftur í sjóinn. Hann hafði virt skrímslið svo vel fyrir sér, að hann gat dregið upp mynd af því, þegar hann kom heim til sín. Það var gráleitt að lit og áttfætt, og virtist manninum hornkennd trjóna standa fram úr því.“ (Eftir sögu Gísla Guð- mundssonar frá Hofstöðum í Skagafirði 1901). Haganesskrímslið „Jón á Höfða á Skagaströnd í Skagafirði var einu sinni heimilis- maður í Haganesi í Fljótum. Hann átti unnustu á Mói og sótti hana heim við og við. Eitt kvöld fór hann að hitta unnustu sína sem oftar í ágætisveðri. Mikla- vatn er milli Mós og Haganess, og lá það á ísi, en Jón var afbragðs skautamaður, og fór hann því á skautum. Hann hitti nú unnustu sína og hélt svo heini- leiðis aftur, en þegar hann kom að ós þeim, er rennur til sjávar vestan til við Haganes, kom að honum skrímsli eitt mikið, og var Jón þá að binda upp á sig skaut- ana. Jón hljóp nú heimleiðis á skautunum sem mest hann mátti, en skrímslið elti hann, og dró heldur saman. Jón þóttist sjá, að hann mundi ekki geta haft undan skrímslinu heim að Haganesi, svo að hann tók krók á sig og hljóp fram allt vatn, og skrímslið á eftir, þangað til hann kom að koti einu. Þar hljóp Jón alla leið heim á hlað á skautunum, en skrímslið hvarf aftur, þegar það heyrði hundgá frá bænum. Svo hafði Jón lagt að sér, að hann lá þrjár vikur eftir hlaupin." (Eftir sögn Gísla Guðmundssonar frá Hofstöðuin í Skagafirði 1901). Skrímsli í Hrísey „Um 1840 var Gísli nokkur Brandsson, bróðir Jóns bónda Brandssonar á Yztabæ í Hrísey, á gangi niður við sjó í eynni að hyggja að nótalögnum. Hann sá skrímsli mikið ösla úr sjónum upp í fjöru, og var það á stærð við hest, en miklu gildara, eink- um fæturnir. Gísli sá að skrímslið stefndi að honum, og hélt undan, en skrímslið sótti á eftir og dró heldur saman, því að Gísli varð að vaða yfir tvo forvaða undir hendur. Snörl eða hringl heyrðist til skrímslisins. Gísli hljóp nú cins og fætur toguðu, og var skrímslið komið á túnið, þegar hann gat lokað bænum. Gísli lá um hríð eftir tilburð þenna, því að bæði hafði hann orðið mjög óttasleginn og svo hafði hann tekið hlaupin mjög nærri sér.“ (Eftir handriti Gísla Konráðsson- ar í hrs. Á.M. 276, 8vo). Fleiri skrímslasögur eru til frá Hrísey og Grímsey, einnig frá Fjörðum, Árskógsströnd, Hestaleigan Hófatak í Mývatnssveit: „Þetta eru nú allt algjörir byrj endur þannig að við förum bara stutt,“ sagði Sigurður Axel Benediktsson hjá hesta- leigunni Hófataki í Mývatns- sveit þegar Dagur kom við hjá honum á dögunum. Leiguna rekur Sigurður ásamt Jóni III- ugasyni og segir nóg að gera þessa dagana. Leigan var opn- uð þann fyrsta júní og lýkur í byrjun september. Fyrsti mán- uðurinn var rólegur en nú er ferðamannastraumurinn að ná hámarki og margir vilja kom- ast á bak. „Svo bremsarðu svona og beygir svona“ Hópurinn sem var að gera sig kláran í útreiðartúrinn innihélt Þjóðverja sem greinilega voru ekki vanir útreiðartúrum, hvað þá íslenska hestinum. „Já, svona bremsarðu," sagði Sigurður Axel sýnir einum Þjóðvcrjanna hvernig stýra skal hcsti. Hinum síðarnefnda þótti mikið til koma og virtist hinn spenntasti yfir öllu saman. Uuendingar eru um^0% viðskiptavina

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.