Dagur - 25.02.1989, Blaðsíða 12

‘í'2 -’ÖAQÚ'ft fébHiÍáf'hð89
„Ég hef alltaf..
eignarhluta Smárans og höfðum tekið veruleg lán til að
fjármagna verkið. Auk þessu vorum við auðvitað skuld-
bundnir þeim aðilum sem höfðu keypt 60% hússins. Það
hjálpaðist allt að, verðtryggingin malaði inn á skuldir okk-
ar í bankanum og reksturskostnaður við okkar eignarhluta
hlóðst á jafnt og þétt, á sama tíma og húsnæði fór að lækka
í verði vegna minnkandi eftirspurnar, fyrir utan að vera
hálf-óseljanlegt. Það stefndi hreinlega í að dæmið yrði ekki
uppgeranlegt. Við tókum því þá ákvörðun að vandlega
skoðuðu máli að hætta rekstri Smárans því við vildum ekki
standa frammi fyrir að lenda í stóru gjaldþroti. Þetta var,
tel ég, hárrétt ákvörðun. Við keyrðum reksturinn smám
saman niður upp úr 1982/3 til að forða sjálfum okkur og
öðrum aðilum úti í bæ frá því að tapa stórum upphæðum.
Endalok Smára hf.
Síðasta verk Smárans var Alþýðuhúsið við Skipagötu. Við
notuðum það verkefni að hluta til að hafa eitthvað umleikis
meðan við værum að ná endunum saman í rekstrinum og
draga úr honum. Það má segja að þetta hafi tekist en við
þökkuðum líka fyrir að sleppa úr skútunni með pokann í
höndunum og ekkert annað. Það er auðvitað sárt fyrir mig
að minnast þess hvernig þetta fór. Smárinn var að verða 20
ára gamall þegar við urðum að hætta. Við vorum búnir að
leggja okkur alla í þetta fyrirtæki, bæði sál og krafta. En á
þessum tíma voru fyrirtæki að hrynja út um allt land vegna
stórfelldra erfiðleika og það verð ég að segja að mér finnst
byggingaverktakar á Akureyri sem enn starfa í bænum
hafa haldið sér á floti af miklum dugnaði og ósérhlífni, það
hlýtur að hafa verið þungur róður á stundum.“
Malar- og steypustöðin hf.
- Smárinn var ásamt nokkrum öðrum verktökum eigandi
að Malar- og steypustöðinni hf. Var tilgangur ykkar með
eignarhaldi á steypustöð að reyna að byggja ódýrar og
lækka íbúðarverð?
„Þegar við byrjuðum uppbygginguna á fjölbýlishúsunum
upp úr 1970 var ekki nema ein steypustöð í bænum. Malar-
og steypustöðin hf. sem starfrækt hafði verið í nokkur ár
var eiginlega hætt allri starfsemi og hafði gengið erfðilega.
Ýmsir aðiiar sem áttu það fyrirtæki, múrarameistarar á
Akureyri og Magnús Oddsson á Glerá, stofnuðu stöðina
upphaflega kringum malarnámurnar í Glerárlandi.
Þegar einokun er á steypusölu er maður alltaf hræddur
við að verðið verði of hátt. Við ákváðum því að reyna að
rétta þetta fyrirtæki við og ná með því meira jafnvægi á
verðlagningu á steinsteypu. Við töldum að þetta gæti tekist
þegar við lögðum að stað, m.a. vegna þess að eigendurnir
höfðu öruggan markað fyrir steypuna þar sem þeir voru
sjálfir verktakar. Því miður gekk dæmið ekki upp en við
rákum steypustöðina í sjö ár.
Það má segja að meirihlutinn af því sem við áttum undir
lokin í Malar- og steypustöðinni hf. var eign sem við höfð-
um byggt upp sjálfir. Við urðum að kaupa notuð tæki frá
Þýskalandi, steypubílá, ámoksturstæki o.fl. Þetta gerðum
við vegna þess að við vildum byggja þetta sem mest upp
með eigin fé og vildum ekki taka of mikil lán í því sam-
bandi. En þetta var mjög þungur rekstur, bílarnir og tækin
voru mjög viðhaldsfrek og það er meira en að segja það að
halda svona stöð gangandi. Þá var um mikla óheppni að
ræða, þarna urðu slys og ekki var margt jákvætt með okkur
í þessum rekstri. Þetta lognaðist útaf en hugmyndin um
steypustöðvar í eigu verktaka á Akureyri er ennþá í fullu
gildi. Steypustöð Aðalgeirs Finnssonar er dæmi um þetta
og hann hefur að vissu leyti tekið við hlutverkinu.
Ég vil hafa samkeppni á sem flestum sviðum. Ef menn
telja sig þurfa vernd í atvinnustarfsemi þá sýna þeir enga
getu, þeir eru hreinlega settir inn í ákveðið umhverfi sem
þeir síðan skapa rekstrargrundvöll fyrir. Mér finnst að
menn eigi að þola heiðarlega samkeppni og sitja við sama
borð varðandi skatta, lánafyrirgreiðslu og slíkt. Heiðarleg
samkeppni er af hinu góða.“
Félagsmálastörf
- Að lokum, Tryggvi, hefur þú ekki átt nein áhugamál fyr-
ir utan vinnuna um dagana?
„Jú, ég hef starfað töluvert að félagsmálum. Ég var t.d.
formaður Skákfélags Akureyrar um 2-3 ára skeið. Þá starf-
aði ég mikið að félagsmálum rafvirkja á sínum tíma, var
formaður Rafvirkjameistarafélags Akureyrar um nokkurra
ára skeið, sat í stjórn Landssambands íslenskra rafvirkja-
meistara, L.Í.R., í tíu ár, þar af sem formaður sambands-
ins í sex ár. Það þótti dálítið sér á parti að formaðurinn
skyldi vera utan af landi. Ég starfaði líka í þó nokkur ár
innan JC og var eitt árið 2. varalandsforseti hreyfingarinn-
ar. Ég blandaði mér líka töluvert í bæjarmáíapólitíkina á
Akureyri og sat í mörgum nefndum bæjarins fyrir
Sjálfstæðisflokkinn; en mest starfaði ég í skipulagsnefnd og
atvinnumálanefnd. Eitt kjörtímabil var ég varabæjarfull-
trúi. Ég ákvað að leggja öll félagsmál á hilluna þegar ég
keypti Norðurfell 1986 og helga mig eingöngu atvinnu-
rekstrinum. Það veitir ekki af því, menn í atvinnurekstri
þurfa að halda vöku sinni allan sólarhringinn. Undantekn-
ing er að ég syng með Karlakórnum Geysi enda alltaf haft
mikið yndi af söng.
Bannað að nefna hagnað
- grundvallarforsendu atvinnuveganna
Það er alveg ljóst að við búum í dag við ástand á sviði efna-
hagsmála sem er ólíkt öllu sem ég hef áður kynnst. Það var
alltaf viðvarandi atvinnuleysi á Akureyri frá áramótum
fram í mars - apríl þegar ég var strákur. Þetta skapaðist
aðallega af fábreyttri atvinnustarfsemi. Seinna hvarf þetta
árstíðabundna atvinnuleysi og þekktist ekki. Nú sýnast
mér vera mjög alvarlegar blikur á lofti. Ríkisstjórnir
margra undanfarinna ára liafa misst vöku sína gagnvart
atvinnulífinu í landinu og undirstöðuatvinnuvegirnir
standa á brauðfótum. Ef sú staða kemur aftur upp að menn
fara að meta peninga meira en sæmilega vel rekið atvinnu-
fyrirtæki hlýtur að fara illa. Þá skapast aðstaða fyrir fjölda
manns að sitja heima hjá sér við að spila á skuldabréf og
víxla og lifað góðu lífi af því meðan vextir eru 18 til 20%
umfram verðbólgu. Stjórnvöld aðhafast ekki neitt við
þessu, hvorki nú né áður. Það er skoðun mín að ríkis-
stjórnir sem ekki geta haldið verðbólgunni innan við 10%
á ári eigi ekki að sitja lengur. Grundvöllur þess að þjóðin
geti lifað sómasamlegu lífi í landinu er að jafnvægi sé í pen-
inga- og atvinnumálum. Við náum engu jafnvægi með
æðandi verðbólgu og stjórnlausan fjármagnsmarkað.
Atvinnureksturinn í landinu býr við alltof dýrt lánsfé og
mikla skattpíningu. Það hefur verið bannorð að ræða um
hagnað eða gróða í atvinnurekstri gegnum árin en það er
nú samt undirstaða þess að atvinnurekstur geti starfað að
fyrirtækin hagnist. Ef atvinnurekendur í grundvallargrein-
um á landsbyggðinni eru með neikvæða eiginfjárstöðu upp
á tugi eða hundruði milljóna króna og geta ekki rekið fyrir-
tækin lengur þýðir það ekkert annað en að íbúarnir flosna
upp og flykkjast allir á Suðurnesin, til Reykjavíkur eða úr
landi. Ef við getum ekki komið undirstöðugreinunum yfir
núllpunktinn er ekki glæsilegt ástand framundan, því versl-
un og þjónusta byggir auðvitað á velgengni útflutnings-
greinanna."
Lokaverkefni Leikfélags Akureyrar kynnt:
Sólarferð Guðmundar Steinssonar
- gamansamt verk en undirtónninn alvarlegur
Hlín Agnarsdóttir leikstjóri (t.h.) fer hér yfir handritið að Sólarferð ásamt Önnu Einarsdóttur og Theodór Júlíus-
Syni. Mynd: TLV
Síðasta verkefni Leikfélags
Akureyrar á þessu leikári er
Sólarferð eftir Guðmund
Steinsson. Hann skrifaði þetta
verk árið 1976 og var það sýnt
við miklar vinsældir í Þjóð-
leikhúsinu, alls 48 sýningar fyr-
ir fullu húsi. Fyrsti samlestur
Leikféiagsins á verkinu var á
mánudaginn 20. febrúar.
Af þessu tilefni var efnt til
blaðamannafundar í Samkomu-
húsinu og sátu þar fyrir svörum
aðstandendur Sólarferðar og
leikarar ásamt Valgerði H.
Bjarnadóttur, formanni leikhús-
ráðs.
Leikstjóri er Hlín Agnarsdóttir
og er þetta í fyrsta sinn sem hún
starfar hjá Leikfélagi Akureyrar,
en undanfarin 15 ár hefur hún
verið viðloðandi leiklist á höfuð-
borgarsvæðinu. Hún sagði að
Sólarferð hefði staðist tímans
tönn og hún hefði aðeins gert
smávægilegar breytingar á verk-
inu með leyfi höfundar. Þess má
og geta að þetta mun vera í fyrsta
sinn sem verk eftir Guðmund
Steinsson er sýnt hjá Leikfélagi
Akureyrar og er sannarlega tími
til kominn. Hann er einn af
fremstu leikritahöfundum okkar
og nægir að nefna Stundarfrið í
því sambandi.
Gylfi Gíslason og Freyja
Gylfadóttir sjá um leikmynd og
búninga. Gylfi hefur áður unnið
fyrir Leikfélag Akureyrar. Ingvar
Björnsson er ljósameistari, en
leikarar í verkinu eru átta talsins.
40 ára leikafmæli
Sigurveigar
Sigurveig Jónsdóttir leikur Elínu.
Hún kemur nú aftur norður eftir
nokkurt hlé en Sigurveig heldur
upp á 40 ára leikafmæli sitt á
þessu ári. Anna Einarsdóttir
(Nína) og Ingólfur Björn Sig-
urðsson (Manolo) koma nú aftur
til starfa með Leikfélagi Akur-
eyrar en þau tóku bæði þátt í
Fiðlaranum.
Aðrir leikarar eru Theodór
Júlíusson (Stefán), Þráinn Karls-
son (Jón), Sunna Borg (Stella),
Marinó Þorsteinsson (Pétur) og
Margrét Pétursdóttir (Rut).
Hlín Agnarsdóttir leikstjóri
sagði að Sólarferð væri trúverðug
lýsing á því hvernig sólarlanda-
ferð gengur fyrir sig hjá íslend-
ingum. Fylgst er með nokkrum
íslendingum í tveggja vikna fríi á
Costa del Sol á Spáni og lenda
þeir í ýmsum ævintýrum. Þetta er
gamansamt verk, þó ekki farsi,
en undirtónninn alvarlegur.
Frumsýning á Sólarferð er
áætluð föstudaginn 7. apríl og þá
verða allir leikararnir væntanlega
orðnir sólbrúnir og sællegir, sér-
staklega þó Ingólfur því hann á
að leika Spánverjann Manolo. ís-
landshvítir Spánverjar eru varla
mjög trúverðugir.
Leikurunum leist greinilega vel
á þetta verkefni. Þeir voru að
blaða í sólarlandabæklingum frá
ferðaskrifstofum og þeir verða
ábyggilega komnir í gott form
þegar Sólarferð verður frumsýnd
með hækkandi sól.
Það má því segja að leikárið
endi á sama hátt og það byrjaði,
eða með íslensku verki. Leikárið
hjá Leikfélagi Akureyrar hófst
með leikritinu Skjaldbakan
kemst þangað líka, eftir Árna
Ibsen. Þá tók Emil í Kattholti,
eftir Astrid Lindgren, við og enn
er verið að sýna þetta vinsæla
barna- og fjölskylduleikrit.
Nýverið var síðan verkið Hver er
hræddur við Virginíu Woolf? eft-
ir Edward Albee frumsýnt og
Sólarferð Guðmundar Steinsson-
ar rekur síðan endahnútinn á
leikárið, en ekki má gleyma gesta-
sýningunum Nörd og sýningu
íslenska dansflokksins. Þá sýndi
Leikfélagið Skjaldbökuna á litla
sviði Þjóðleikhússins þannig að
leikárið hefur verið býsna við-
burðaríkt. SS