Dagur - 17.03.1989, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Föstudagur 17. mars 1989
1
barna- og unglingavikan
r
Tómstundir unglinga
í sveitum
Oft áður hefur verið fjallað um
tómstundir unglinga á íslandi. En
þá hafa það verið fullorðnir sem
hafa fjallað um þær og einnig
hafa þær umfjallanir verið
bundnar við tómstundir bæjar-
krakka. En hver er munurinn á
tómstundum unglinga í bæjum og
sveitum. Ég held að munurinn sé
ekki svo mikill að minnsta kosti
ekki í minni sveit vegna þess
hversu stutt hún er frá Akureyri.
En hvernig verja unglingar í
sveitum tómstundum sínum?
Hafa unglingar í sveitum mikinn
tíma til tómstundaiðkana? Ég
held að unglingar í sveitum hafi
oftast ekki jafn mikinn frítíma og
jafnaldrar þeirra í bæjum. Helsti
tíminn til tómstundaiðkana hjá
sveitakrökkum er á kvöldin og
um helgar. Mismunandi er
hvernig unglingarnir verja þess-
um tíma, á veturna er helsti
möguleikinn að stunda einhvers
konar innanhússíþróttir eða skíði
en þá verður að sækja allar æfing-
ar inn á Akureyri og gera það
margir, einnig er hægt að stunda
hestamennsku þar sem hestar
eru. Tónlistarnám er hægt að
stunda eftir að Tónlistarskóli
Eyjafjarðar var stofnaður. Skól-
inn kemur til móts við nemendur
með þvf að halda opin hús annað
hvert föstudagskvöld og mætti
vera meira um þannig starfsemi.
Svo er það sem stærstur hluti
unglinga í sveitinni sem ég bý í
stundar, það eru bæjarferðir sem
eru algengastar á föstudags- og
laugardagskvöldum. Þá er oftast
farið í bíó og Dynheima og síðan
rölt um í bænum eins og tíðkast
meðal unglinga á þessum aldri.
Pá koma auðvitað upp öll „ungl-
ingavandamálin“ svo sem áfeng-
isdrykkja og reykingar. Þessi
vandamál eru eflaust eins algeng
meðal bæjarkrakka og sveita-
onnn Tlpo.
í sýningarsal Höldurs sf.
Tryggvabraut 10 • Akureyri
Bíll ársins í Þýskalandi, ásamt gullna-
stýrinu og fjölda annarra viðurkenninga
Wf..« m m Opið laugardag
oldursf. KT.d.i
sýningarsalur.
Tryggvabraut 10. Símar 21715, 27015 og 27385.
krakka svo lengi sem þeir búa
ekki langt frá bænum. Foreldrar
eru oftast fúsir til að aka ungl-
ingunum í bæinn og sækja síðan
aftur og gerir það unglingunum
mun auðveldara fyrir að koma
saman og skemmta sér.
Á sumrin tekur vinna mikinn
tíma frá ungiingum í sveitum,
heyskapur stendur þá yfir og
ýmis verk þarf að vinna en enn er
algengt að kvöldin séu laus og
eru þá oftast notuð til að stunda
einhvers konar íþróttir svo sem
frjálsar og fótbolta og þá eru
einnig bæjarferðir stundaðar.
Hestamennska er mjög algeng á
sumrin og einnig hverskyns úti-
vera.
Nú á dögum skipa sjónvarp,
tónlist, íþróttaiðkun og hvers-
kyns útivera mikinn sess í tóm-
stundum unglinga en ekki er allt-
af auðvelt fyrir unglinga utan
bæja að rækta þessi áhugamál á
veturna þó að möguleikarnir séu
betri á sumrin. í sveitinni þar sem
ég bý er ekkert íþróttahús og er
það miður en þó er þar knatt-
spyrnuvöllur og aðstaða til
iðkunar frjálsra íþrótta en það
dugar skammt á veturna þegar
allt er undir snjó. Það helsta sem
vantar er því aðstaða til íþrótta-
iðkana á veturna. Þó ástandið sé
ekki svo slæmt í minni sveit,
vegna þess hve stutt ég bý frá
Akureyri, þá er ástandið mun
verra í þeim sveitum sem ekki
eiga greiða leið að stöðum þar
sem hægt er að koma saman og
stunda íþróttir eða eitthvað ann-
að vegna fjarlægðar og oft lélegra
samgangna. Á þeim stöðum er
hreint og beint nauðsynlegt að
koma upp einhverskonar stað
eða félagsmiðstöð, hvort sem það
er utan skóla eða innan, til að
krakkar geti komið saman og átt
skemmtilegar stundir.
í lokin vil ég minna á nauðsyn
þess að hver unglingur, hvort
sem hann býr í sveit eða bæ, geti
varið tómstundum sínum eins og
hann hefur áhuga á. Þess vegna
er mikilvægt að unglingar hafi
stað þar sem þeir geta komið
saman, stundað íþróttir eða gert
hvað sem er og haft gaman af.
Jón Helgi Pétursson
Möðruvöllum Hörgárdal
Höfundur er nemandi í 8. bekk Þelamerkur-
skóla.
Skóli
í þessari grein er ætlunin að fjalla
um samstarf Glerárskóla og fé-
lagsmiðstöðvarinnar sem staðsett
er í skólanum. Undirritaðir tóku
til starfa við fél. Gler. í október
1987 en höfðu áður unnið í fé-
lagsmiðstöðinni Bústöðum í
Reykjavík og eru því nokkuð
kunnugir félagsmiðstöðvunum
þar í borg.
Samstarf skólans og félagsmið-
stöðvarinnar hafði verið fremur
stirt en þó höfðu báðir aðilar
komið sér saman um sameiginleg
kaup á myndbandstæki og tækj-
um í diskótek. Þar sem húsnæðið
sem notað er á opnu húsi er einn-
ig notað sem kennslustofur þarf
að setja upp borðtennisborð,
myndbandstæki, billjardborð
o.þ.h. áður en allt byrjar og svo
þarf að ganga frá öllu saman í
lokin. Það hafði viljað brenna við
að ekki var gengið nægilega vel
frá og var það meðal annars
ástæðan fyrir stirðu sambandi
skólans og félagsmiðstöðvarinn-
ar.
Það er skoðun okkar að til þess
að svona samstarf gangi verði
vilji að vera fyrir hendi af beggja
hálfu. Nauðsynlegt er að hafa
einhverjar vinnureglur þ.e. ein-
hvers konar samning sem báðir
aðilar sætta sig við. Þetta getur
komið í veg fyrir alls konar mis-
skilning seinna. Einnig er ágætt
að hafa samstarfsfundi ef þurfa
þykir.
Starfsfólk
Stöðugildi við félagsmiðstöðvar
er ekki nema 'A úr fullri stöðu
sem eru rúmlega 13 stundir á
viku og til að byrja með skiptum
við þessu með okkur tveir. Við
störfum báðir sem kennarar við
skólann. Þetta gerir það að verk-
um að samskipti okkar við skóla-
yfirvöld eru mjög þægileg. Hægt
er að boða krakkana á fund með
stuttum fyrirvara og einnig eru
auglýsingar mjög einfalt mál. Það
að við störfum sem kennarar við
skólann kemur einnig í veg fyrir
misskilning sem stundum kom
upp þegar utanaðkomandi aðilar
sáu um félagsmiðstöðina.
Starfslistinn
Okkar fyrsta verk við félagsmið-
stöðina var að auglýsa eftir
krökkum á svokallaðan starfs-
lista. Starfslistinn samanstendur
af krökkum úr 7., 8. og 9. bekk
og er hlutverk hans að sjá um að
setja upp leiktæki, reka sjoppu,
spila í diskóteki og taka til eftir
kvöldið. Við fengum 30 krakka
til þessa starfa en komumst fljót-
lega að því að vinnan lenti mikið
á sömu einstaklingunum. Vetur-
inn eftir ákváðum við að fækka á
starfslistanum niður í 16. Við
gerðum nákvæma starfslýsingu
fyrir hvern og einn þannig að
hver og einn var með skýrt
afmarkað verksvið. Þessi tilhög-
un hefur reynst mjög vel.
Laun krakkanna eru tvær ferð-
ir sem farnar eru á vetrinum.
Önnur á einhvern stað á Norður-
landi og hefur Dalvík orðið fyrir
valinu tvö undanfarin ár en hin til
Reykjavíkur.
Starfslistinn ræður að mestu
leyti hvað um er að vera í félags-
miðstöðinni. Venjulega er kall-
aður saman fundur þar sem
ákveðið er hvað gera skal um vet-
urinn. Meðal þess sem hefur ver-
ið á dagskrá hjá okkur í vetur er:
Borðtennismót, danskeppni,
hljómsveitakeppni, bingó og
margt fleira. Nú í vetur héldu fé-
lagsmiðstöðin og skólinn sameig-
inlegt ball sem bar yfirskriftina
„Gleróvisjón". Þetta var hljóm-
sveitakeppni og öskudagsball og
mættu um 300 manns á staðinn
og skemmtu sér hið besta.
Formlegur opnunartími er á
mánudagskvöldum frá kl. 20 til
22.30. Formlegur segjum við
vegna þess að raunverulega er
félagsmiðstöðin opin á daglegum
starfstíma skólans.
Kostir
Það er kannski svolítið erfitt að
ætla sér að meta það kerfi sem
maður starfar í sjálfur en við ætl-
um að reyna.
- Krakkarnir hafa meiri ábyrgð
þannig að þau líta á þetta sem
sína félagsmiðstöð.
Rökstuðningur: Þetta hefur
haft í för með sér að umgengni
unglinganna við húsnæði skólans
hefur stórbatnað. Einnig er
krökkunum mjög umhugað um
fjárhag félagsmiðstöðvarinnar.
Sem dæmi má nefna að forstöðu-
maður keypti 10 borðtennisspaða
og þótti starfslistanum það hið
mesta bruðl. Þó skal tekið fram
að spaðarnir voru á mjög hag-
stæðu verði!
Hvað er tíl ráða?
Góðir lesendur!
í þessari grein ætlum við að
fjalla lítillega um tómstundir
unglinga á aldrinum 13-15 ára hér
á Akureyri.
Félagslíf hér er að ýmsu leyti
mjög gott þó að margt megi
bæta. Félagsmiðstöðvarnar hafa
að ýmsu leyti unnið lofsvert starf
t.d. eru námskeið sem haldin eru
alveg til fyrirmyndar þó að ekki
sé hægt að segja það samam um
Dynheimaböllin sem eru fremur
tilbreytingarlaus til lengdar sér-
staklega fyrir þá sem eldri eru.
En því miður er ekki um fleiri
staði að ræða fyrir þennan aldurs-
hóp og ekki skánar það er við
verðum 16-17 ára. Og sú stefna
sem Dynheimar tóku nýlega að
hleypa engum inn fyrir sínar dyr
sem „hefur fengið sér í glas“,
kemur engan veginn í veg fyrir
drykkjuskap unglinga. Þetta
veldur einungis því að ungling-
arnir halda fleiri heimapartý og
hópast í miðbæinn, því að ein-
hvers staðar verða vondir að
vera. Getur þessi þróun leitt til
frekari óláta og leysir engan
vanda, heldur lokar aðeins á
hann. En hann er jafnmikið til
staðar fyrir því.
Auðvitað er það fáránlegt að
heilbrigðir unglingar geti ekki
fundið sér neitt skemmtilegra að
gera en að drekka frá sér ráð og
rænu á föstudagskvöldum.
En hvað er til ráða? T.d. er vel
hægt að koma á sambærilegri
fræðslu um áfengi eins og nú þeg-
ar er um alnæmi og reykingar.
Þessi fræðsla hefur að okkar mati
töluverð áhrif. Því að þá vita
unglingarnir í það minnsta hverju
þeir fórna eða hvaða áhættur
fylgja. Þessari fræðslu yrði að
koma á strax í 6.-7. bekk áður en
þeir byrja að drekka.
Auðvitað er það vonlaust að
útrýma alveg drykkjuskap ungl-
inga en það er örugglega hægt að
minnka hann til muna.
Svo eru margir sem telja að
unglingar sem fá sér í glas í góðra
vina hópi séu allir frá einhverjum
„vandræðaheimilum". En er það
ekki fulleinföld lausn að skella
allri skuldinni á heimilin? Þó að
auðvitað þekkist það líka.
En snúum okkur nú að
jákvæðari hliðum unglinga, því
að þær eru til, þó að sumir eigi
erfitt með að finna þær.
Nú á dögum leggja margir
unglingar hart að sér við nám,
íþróttir og fleira. Enda er það
mikilvægara nú en oft áður að
afla sér góðrar menntunar til að
fá einhverja atvinnu í framtíð-
inni. Jafnvel góð menntun er
ekki lengur nein trygging fyrir
atvinnu. Svo að framtíðarhorfur
eru vægast sagt óöruggar. En
koma tímar koma ráð!
Eitt er það sem hægt er að gera
til að undirbúa okkur betur og
það er að kynna fyrir okkur hin
margvíslegustu störf sem til eru
en fæstir þekkja.
Margir unglingar eru á fullu í
allskonar íþróttum og öðrum
tímafrekum tómstundum, auk