Dagur - 21.11.1989, Page 14

U - BKÖÖft - Wft5tféKÍg»‘ýr: n&SmbÍíf 1989
Vinningstölur iaugardaginn
18. nóv. ’89
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5af 5 0 2.253.509.-
Z. 4af5^t# 5 78.350.-
3. 4af 5 114 5.927.-
4. 3af 5 3.498 450.-
Heildarvinningsupphæð þessa viku:
4.895.037.-
UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULÍNA 991002
Skemmtiklúbburinn
Líf og fjör
Góðir félagar!
Dansskemmtun verður í Allanum, Skipagötu 14, 4. hæð,
laugardaginn 25. nóvember nk.
frá kl. 22.00-03.00.
Húsið opnað kl. 21.30.
Við mætum öll vel og stundvíslega og verðum í stuði
með Hljómsveit Bigga Mar.
Gestur kvöldsins er Hjördís Geirsdóttir.
Sjáumst alveg eldhress
og munum eftir félagsskírteinunum.
Stjórnin.
Eitt samræmt aflamarkskerfi og
afnám sérreglna og vmdanþága
- Ræða Halldórs Ásgrímssonar, sjávarútvegsráðherra, á aðalfundi
Landssambands íslenskra útvegsmanna fimmtudaginn 16. nóv. sl.
Inngangur
Þegar Landssamband íslenskra
útvegsmanna var stofnað voru
blikur á lofti í Evrópu. Ófriður
var í aðsigi, sem átti algerlega
eftir að umbylta landaskipan í
Evrópu og valdahlutföllum í
heiminum. Þá ’oárust markaðs-
lönd okkar á banaspjótum og
vildu allt til vinna að andstæðing-
urinn fengi ekki aðgang að
íslenskum sjávarafurðum. Eftir
stríð hafa forn fjandríki tekið
upp náið samstarf - og mynda
brátt eina efnahagsheild - sem
kann að hafa mikil áhrif á mark-
aðsmál íslensks sjávarútvegs. Á
50 ára afmæli Landssambandsins
eru enn umbrot í Evrópu, þótt af
öðrum toga sé en árið 1939.
Skipting Evrópu í tvö ólík stjórn-
mála- og hagkerfi, sem var afleið-
ing síðari heimsstyrjaldar virðist
nú á enda. Á fáum árum gæti
þessi skipting í tvö lítt tengd hag-
svæði heyrt sögunni til, þótt
pólitísk umskipti yrðu ekki jafn
gagnger. Enginn getur sagt fyrir
með vissu hvaða áhrif þetta kann
að hafa á viðskipti Islendinga.
Þaö má því réttilega segja að
íslendingar sigli enn á ný hraðbyr
inn í nýjan tíma. Sýna þarf
áræðni en jafnframt varúð, svo
ekki fari illa. Framtíðin er óljós
og engin ástæða er til að dylja
þau vandasömu viðfangsefni sem
við eigum fyrir höndum. Auðvelt
er að láta sér fátt um finnast - en
farsælla er að líta óhikað á
úrlausnarefnin - og finna á þeim
lausn. Á nýjan leik er nauðsyn að
aðlagast breyttum aðstæðum.
Ekki er hægt að bíða lengi átekta
til að sjá hver framvindan verður.
Við fáum ef til vill litlu breytt um
gang mála í Evrópu - en verðum
að taka fullt tillit til breytinganna
- og bregðast við þeim til að nýta
þau tækifæri sem fært geta okkur
aukna möguleika til bættra lífs-
kjara.
Fiskveiðistjórnun
Almennt
Á þessu hausti er mótun fisk-
veiðistefnu enn á ný höfuð-
■ m -1
damixa
///
Nýja línan fra
damixa
///
Opið á laugardögum
frá kl. 09.00-12.00.
Byggingavömr
Lónsbakka, símar 21400 og 23960.

UHHI
viðfangsefni þinga og funda hags-
munasamtaka í sjávarútvegi.
Umfjöllun um þessi mál verður
án efa meðal mikilvægustu mála-
flokka aðalfundarins. Núverandi
aðferð við fiskveiðistjórnun var
tekin upp árið 1984 við mjög erf-
iðar aðstæður. Síðan hafa þríveg-
is verið sett lög um stjórn fisk-
veiða, þannig að nú er tekist á við
mótun fiskveiðistefnu í fimmta
skipti á sex ára tímabili. Þetta er
auðvitað óviðunandi. Brýnt er að
jafnt hagsmunaaðilum í sjávar-
útvegi sem stjórnvöldum gefist
meira ráðrúm til að beina kröftum
sínum að öðrum mikilvægum við-
fangsefnum. Stefnuna verður að
móta til lengri tíma í senn, þann-
ig að þeir sem við sjávarútveg
vinna, hafi betri forsendur til að
byggja á við ákvarðanir sínar.
Enda þótt ýmis atriði hafi
breyst í fiskveiðistjórnunarregl-
um frá 1984, búum við í stórum
dráttum enn við það skipulag,
sem þá var ákveðið að reyna til
eins árs. Ekki er á því nokkur
vafi, að sú ákvörðun hefur verið
íslenskum sjávarútvegi til far-
sældar. Hins vegar hefði án efa
mátt ná enn meiri hagkvæmni
með fiskveiðistjórnuninni en
raunin hefur orðið. Þegar horft
er til baka yfir þessi ár kemur
sífellt betur í ljós að menn hafa
viljað forðast um of að horfast í
augu við þá staðreynd, að tak-
marka hefur þurft heildaraflann
og sú takmörkun hlýtur að koma
niður á veiðiheimildum hvers og
eins. Menn hafa ávallt viljað
meira svigrúm til sóknar og veiða
en mögulegt var innan ramma
þess heildarafla, sem ráðlegt var
að draga á land. Af þessum sök-
um hafa hinir ólíku hagsmunaað-
ilar og alþingismenn jafnan þrýst
á um ýmsar breytingar á þeim til-
lögum, sem til umræðu hafa verið
hverju sinni um stjórn fiskveiða.
Til að koma til móts við þessar
kröfur um svigrúm og athafna-
frelsi hefur í hvert sinn sem fisk-
veiðistefna hefur komið til
ákvörðunar þurft að grípa til
málamiðlana.
Dæmi um slíkar tilslakanir eru
fjölmörg. Sóknarmarksskipu-
lagið sjálft var á sínum tíma inn-
leitt sem slík málamiðlun. Fjöl-
mörg einstök atriði innan sóknar-
marksins hafa síðan verið ákveð-
in rýmri en efni stóðu til af sömu
ástæðu. Má þar síðast nefna að
grálúðuhámark sóknarmarkstog-
ara var á þessu ári hækkað veru-
lega frá upphaflegum tillögum.
Álag í kvóta vegna útflutnings á
óunnum fiski hefur vegna slíks
þrýstings verið lækkað úr 25% í
15%. Reglur um veiðar smábáta
hafa af sömu ástæðum veitt mun
meira svigrúm en skynsamlegt
var eða samrýmanlegt markmið-
um hámarksafla á hverjum tíma
og svo mætti lengi telja. Allar
þessar tilslakanir hafa orðið til
þess að markmiðum með fisk-
veiðistjórnuninni hefur ekki ver-
ið náð til fulls. Aukið svigrúm á
ýmsum sviðum hefur orðið til
þess að kostir aflamarkskerfis
sem tækis til að auka hagkvæmni
við fiskveiðar hafa ekki nýst til
fulls og einnig valdið því að afli
hefur farið umfram sett heildar-
aflamörk. Það er hafið yfir allan
vafa að of langt hefur verið geng-
ið í þessum málamiðlunum á
undanförnum árum.
Nú liggja frammi til umræðu
drög að ótímabundnum lögum
um stjórn fiskveiða. í þessum
drögum eru settar fram einfaldar
meginreglur. Þar er gert ráð fyrir
Fyrri hluti
einu samræmdu aflamarkskerfi
og afnámi sérreglna og undan-
þága, þ. á m. reglna um sóknar-
mark, veiðar smábáta og línu-
veiðar. Vonandi berum við gæfu
til að samþykkja frumvarp af
þessu tagi, án þess að grípa þurfi
til víðtækra málamiðlana vegna
krafna einstakra aðila eða hags-
munahópa, með þeim afleiðing-
um að við missum sjónar á meg-
inmarkmiðum fiskveiðistjórnun-
ar. Samtök aðila í sjávarútvegi
jafnt sem alþingismenn verða að
hafa víðsýni til að taka hagsmuni
heildarinnar fram yfir sérhags-
muni einstakra hópa eða ein-
stakra aðila og standa því gegn
kröfum sem ekki fá samrýmst
þjóðarhag.
Afnám sóknarmarks
Sá möguleiki sem hefur falist í
sóknarmarkinu til að auka afla
skips á kostnað annarra skipa í
flotanum hefur án efa verið ein
meginástæða þess að ýmsir
útvegsmenn hafa á undanförnum
árum séð sér hag í því að fjár-
festa í sem stærstum og afkasta-
mestum skipum. Sóknarmarks-
skipin gátu fram til 1988 aukið
aflamark sitt á kostnað þeirra
skipa sem aflamark völdu. Enn
þann dag í dag veldur val á sókn-
armarki því, að aflaheimildir fær-
ast til frambúðar milli skipa inn-
an flokksins. Þessi tilflutningur
hefur valdið nokkurri óánægju
vegna þess að sumir telja að mis-
vægi hafi gætt milli landshluta
varðandi ávinning sóknarmarks-
skipa. Nokkuð almenn samstaða
virðist vera meðal manna um að
óhjákvæmilegt sé að leggja sókn-
armarkið niður við endurskoðun
fiskveiðistjórnunarlaganna. Við
afnám þess hlýtur að koma til
endurúthlutunar á þeim afla sem
sóknarmarksskipin í heild hafa
veitt umfram aflamarksheimildir
sínar. Lætur nærri að um sé að
ræða 25 þúsund þorskígildistonn
árlega. Við endurúthlutun á þess-
um afla koma tvær leiðir til greina.
Annars vegar er hægt að dreifa
honum á allan flotann með sama
hætti og myndi gerast ef heildar-
afli væri aukinn. Frá sjónarmiði
þeirra sem jafnan hafa valið afla-
mark væri slík dreifing án efa
sanngjörnust. Hins vegar kemur
til álita að nota þetta svigrúm til
að auka aflamark þeirra aðila
sem fyrst og fremst hafa treyst á
sóknarmarkið og missa því mesta
aflamöguleika við afnám þess.
Þannig væri best komið til móts
við sjónarmið þeirra sem staðið
hafa í fjárfestingum á undanförn-
um misserum í von um aukinn
afla. Ég hef á undanförnum árum
notað hvert tækifæri til að vara
útvegsmenn og lánastofnanir við
óhóflegum fjárfestingum en
finnst að í þeim efnum hafi ég oft
talað fyrir daufum eyrum. Stund-
um virðist jafnvel að þeir sem
lengst ganga í fjárfestingum
treysti því að kvótakerfið verði
brotið niður. Við endurúthlutun
þessara aflaheimilda er engin
sanngirni í því að líta eingöngu til
hagsmuna þeirra, sem þrátt fyrir
ítrekaðar aðvaranir hafa fjárfest,
í trú á aukinn afla. Ég tel því að
í þessum efnum verði að fara bil
beggja, eins og svo oft áður.
Framsal aflaheimilda
í frumvarpsdrögunum er gert ráð
i