Dagur - 27.01.1990, Blaðsíða 2

2 - DAGUR - Laugardagur 27. janúar 1990
hamingjusamir. Karlinn fylgist
með fréttum, les blöðin, sér um
bílinn, dráp á skordýrum og
viðhald á ljósaperum, svo og
ýmislegt fleira sem honum er
tamt. Hann unir við sitt, konan
við sitt, verkaskiptingin er á
hreinu og togstreita því óþörf.
Ég hélt satt að segja að þessi
sjónarmið væru löngu úrelt, en
ég gat ekki skilið orð konunnar
í áðurnefndum lífsgæðaþætti á
annan veg en þann að ef hjón
viðhalda eðlislægum mismun
kynjanna þá verða þau ham-
ingjusamari en ella. Petta er
ekkert sem ég er að búa til og
því engin ástæða til að ráðast á
mig fyrir annarlegar skoðanir.
Það kom fram, minnir mig,
aö þessi hjón geta öðlast andleg
og siðferðileg gæði. Þau eru
ekki í veraldlega streðinu,
togstreitunni og ánauð peninga-
hyggjunnar. Hjón sem vinna á
hinn bóginn bæði úti og það
mikið eru líkleg til að raska öllu
jafnvægi. Hefðbundin kynhlut-
verk riðlast, andleg og siðferði-
leg gæði gleymast, allt miðast
við það að krækja í meiri og
meiri peninga til að geta keypt
spánýtt leðursófasett og fánýtan
munað.
Ég læt hér staðar numið. Það
kom mér satt að segja mjög á
óvart að heyra slíkar skoðanir
frá konu, skoðanir sem byggðar
voru á rannsóknum, skoðanir
sem við ættum kannski að hug-
leiða nánar með tilliti til lífs-
gæða og hamingjunnar.
Hallfreður
• •
Orgumleiðason:
Lífsgœði og lukku-
legt hjónaband
Góðan daginn, lesendur á eyj-
unni grænu svo og á meginland-
inu. Allt er vænt sem vel er
grænt, segja framsóknarmenn
og klappa sér á kviðinn, en þar
sem Hallfreður er gjörsamlega
ópólitískt afl í hringiðu þjóðlífs-
ins þar sem öldurnar rísa og
brotna með gríðarlegum eyði-
leggingarmætti og gjörninga-
veður eru daglegt brauð, þar
sem andleg orka er í hrópandi
mótsögn við náttúruöflin og
andstæða viskunnar ræður
ríkjum, þar sem hamingjan er
fólgin í 8 millimetra steypu-
styrktarjárnum og 16 millimetra
pornógrafískum myndum, þá
tel ég rétt að sniðganga stjórn-
málin og vinda mér í úrvinnslu á
nýjustu upplýsingum um lífs-
gæði og farsæl hjónabönd.
umræðunum. Ég hef ávallt haft
mætur á samborgara mínum
Páli Skúlasyni, þótt ég hafi
aldrei skilið hann, og hann brást
ekki frekar en fyrri daginn. Jón
Björnsson er líka íhugull og
grandvar maður. Sálfræðingur-
inn var á hinn bóginn dálítið
útundan sér og útundan. Kven-
maður var og í þessum fríða
flokki til að viðhalda settum
hlutföllum og reglum um jafn-
rétti kynjanna, þ.e. ein á móti
fjórum.
Þrátt fyrir þessi viðurkenndu
hlutföll verð ég að segja að orð
konunnar náðu sterkari tökum
á mér en fjálglegar vangaveltur
karlanna. Hún kom nefnilega
fram með sjálfan vísdóm vís-
dómsins, stóra sannleikann,
gullnu regluna sem hefur
gleymst í gírugri jafnkvenréttis-
baráttunni. Hún skýrði frá við-
tölum sínum við hjón og lagði á
borðið niðurstöður sem eru lyk-
illinn að farsælu hjónabandi. Og
þær niðurstöður berstrípa
nútímakenningar og brjóta nið-
ur múra sem hlaðnir hafa verið
á undanförnum árum.
Ef ég hef skilið konuna rétt
þá voru traustustu og farsælustu
hjónaböndin þau þar sem hefð-
bundið kynhlutverk var í háveg-
um haft. Hún sagði þetta
ábyggilega. Hamingjan í hjóna-
bandinu er þannig fólgin í því
að eiginkonan sé sem mest
heima og sinni skyldum sínum,
vinni í mesta lagi hálfan daginn
utan heimilis. Karlinn vinnur
sína venjulegu 40-50 tíma á
viku. Lögð var áhersla á hefð-
bundið kynhlutverkið innan
veggja heimilisins sem grund-
völl að hamingjuríku hjóna-
bandi. Ef konan unir sátt við
húsmóðurstörfin, þessi gömlu
góðu sem felast í matargerð,
uppvaski, gólfþvotti, bleiuskipt-
um og svona mætti lengi telja,
og plagar ekki eiginmanninn
með þeim, þá eru báðir aðilar
Þetta var nokkuð langur og
snúinn inngangur en nú er kom-
ið að málefni dagsins. Fyrir
skömmu var í Sjónvarpinu all-
bærilegur þáttur sem Arthúr
Björgvin stýrði og þenkjandi
gestir lögðu orð í belg. Lífs-
íi, gæðakapphlaupið var mest til
! umræðu. mál sem hægt er að
ræða frá ýmsum sjónarhornum,
t.d. kristilegu, kapítalísku,
marxísku, rómantísku, raun-
sæju, sálrænu og jafnvel kvenna-
pólitísku sjónarhorni. Gott mál.
En lengi vel bólaði ekkert á
öðru en gömlum klisjum, stað-
reyndum sem allir vita en nenna
ekki að hafa í heiðri. Þar á ég
við þá lítt umdeildu skoðun að
hamingjan sé frekar fólgin í
friði og ást heldur en geislaspil-
ara og gullslegnu sófaborði.
Jórtrandi tyggigúmmí og sötr-
andi appelsínusafa (nýir og
betri siðir!) sat ég (ath. lá ekki)
í sófanunt og fylgdist með
Það gengur ýmislegt á í samskiptum hjóna og skiptast á skin og skúrir. Uppskrift að farsælu hjónabandi er því vel
þegin, en hún felur í sér að hefðbundið kynhlutverk sé virt.
Sumt fólk fer ekki eftir tilmælum læknisins um að æfa bakstyrkjandi æfingar
og því fer sem fer.
Hefurðu einhvern tímann farið
til læknis vegna bakverks og hann
ráðlagt þér að gera einhverjar
æfingar til að styrkja bakið? Ef
svo er þá hefurðu sennilega
kynnst því hve erfitt það er að
æfa einn og án hvatningar frá
öðrum. Sumu fólki finnst veru-
lega erfitt að gera einhverjar
æfingar ef það er enginn sem það
æfir með eða rekur það áfram við
æfingarnar. Þetta þekkja allir
þeir sem taka sig til einn daginn
og kaupa einhver æfingatæki,
handlóð, teygjur eða mittis-
trimmara og gera svo lítið annað
en að horfa á tækin eða stinga
þeim inn í skáp eftir fyrstu vik-
una.
Þetta á sér ósköp eðlilegar
orsakir. Þegar fólk þarf að fara
að gera eitthvað eins og það að
fara að æfa í fyrsta skipti á
ævinni, þá er það mun auðveld-
ara ef það fær einhvern með sér
til halds og trausts og leiðbeining-
ar.
í sumum tilfellum bakveiki
mæla læknar með æfingum en í
könnun sein gerð var á því hve
margir færu eftir ráðleggingum
læknisins var útkoman sú að þeir
sem fóru þangað sem vanir þjá.lf-
arar höfðu stöðugt eftirlit með
þeim æfðu vel og mikið en í þeim
tilfellum þar sem baksjúklingarn-
ir ætluðu að æfa upp á eigin spýt-
ur án eftirlits eða hvatningar þá
mættu þeir sjaldnar og náðu ekki
eins góðum árangri. í könnuninni
voru tveir hópar. Annar hópur-
inn hafði leiðheinanda sem hafði
stöðugt eftirlit með þeim en fólk-
ið í hinum hópnum var algerlega
sjálfstætt. Það var ekki nóg með
að þeir sem höfðu þjálfara næðu
mun meiri árangri í alla staði
heldur mættu þeir mun betur. Af
96 æfingatímum þá mættu þeir í
91 að meðaltali. Hinn hópurinn
mætti hins vegar ekki í nema 32
af 96 tímum. Þessi könnun birtist
í blaðinu Journal of Occupation-
al Medicine (júní 1989).
Þessar niðurstöður eiga vafa-
laust ekki bara við sjúklinga sem
þurfa að æfa heldur líka mig og
þig. Ef hvatninguna og félags-
skapinn vantar þá eiga margir
mun erfiðara með að æfa sér til
heilsubótar. Þá skiptir litlu hvaða
æfingar eða íþróttagrein það er.
Þess vegna er það skoðun grein-
arhöfunda að það sé einungis á
fárra færi að æfa heima hjá sér án
hvatningar. Oft vill fara svo að
þeir sem kaupa sér æfingatæki
enda á því að horfa upp á þau
rykfalla og verða engum til
gagns. Það væri gaman að gera
könnun á því hve rnargir eiga ein-
hvers konar æfingatæki heima
hjá sér og nota þau. Sumt fólk fer
ekki eftir leiðbeiningum læknis-
ins um að æfa vegna þess að það
heldur að æfingarnar muni auka
verkina og sársaukann. Raunin
er hins vegar önnur þegar fólk fer
eftir því sem þjálfarinn segir.
Vandinn er oftast sá að taka
fyrsta skrefið og byrja að gera
eitthvað heilsusamlegt fyrir lík-
amann. í fjölda tilfella stafa bak-
verkir af hreyfingarleysi og skorti
á þjálfun fyrir bakið. Fólk sem
vinnur einhæfa vinnu kannast við
það. Um leið og vöðvarnir í bak-
inu eru notaðir á fjölhæfan hátt
þá minnkar hættan á að bakið
stífni upp og verði til leiðinda.
Heilsupósturinn
Umsjón: Siguröur Gestsson og Einar Guðmann