Dagur - 16.03.1991, Qupperneq 4

carmína
4 - DAGUR - Laugardagur 16. mars 1991
Jón Hlöðver Áskelsson í Carmínuviðtali:
Mér þótti sérstakt að sitja
undir rauðiun Lenínfána
Jón Hlöðver Áskelsson er af
Mýrarættinni sem er vel þekkt
fyrir mikla tónlistarástríðu.
Tónlistin hefur enda sett mark
sitt á líf Jóns Hlöðvers. Hann
fór inn í Menntaskólann á sín-
um tíma syngjandi og syngur
enn og spilar, tuttugu og sex
árum síðar.
Gagnfræðaskólaklíkan
Hann bankaði á dyr MA haustið
1961 ásamt klíkunni úr Gagn-
fræðaskólanum. í henni voru
meðal annarra Páll Skúlason.
heimspekingur, Birgir Guð-
mundsson, verkfræðingur og
Axel Gíslason, forstjóri. Klík-
unni þótti nýi vinnustaðurinn
framandi og um margt furðuleg-
ur. Busunum var komið fyrir þar
sem nú heitir „Svörtuloft“ og þar
fylgdust þeir með athæfi eldri
bekkinga með efablandinni virð-
ingu. Sem nýliðum sæmir hafði
Jón Hlöðver og klíkan hægt um
sig framan af, en það átti eftir að
breytast. Félagslífið tók klíkuna
föstum tökum, en tónlistargyðjan
var þó hvað ágengust við Jón
Hlöðver. Jón Hlöðver segir að
töluvert hafi borið á pólitískri
umræðu í skólanum á þessum
árum, þótt hún hafi átt eftir að
aukast verulega síðar. „Ég var á
vinstri vængnum og var á tímabili
í sellu, sem stúderaði marxisma.
Ég var gerður brottrækur úr
henni vegna þess að ég studdi
ekki réttan mann til áhrifa í rit-
stjórn Munins.
Málfundirnir voru hápólitískir
og þar skiptust menn í tvær harð-
ar fylkingar, vinstri og hægri. Ég
man meðal annarra eftir Rögn-
valdi Hannessyni, einum harð-
asta kommúnistanum, sem síðar
fór út fyrir landsteinana og varð
upp úr því rakið íhald og geysi-
legur peningamaður. Einnig
minnist ég þess að Vernharður
Linnet var hér einn vetur og það
vakti nokkra furðu að hann var á
kafi í vinstri pólitíkinni og hlust-
aði auk þess á amerískan djass.
Þetta þótti fara heldur illa saman
í þá daga. Mér þótti sérstakt að
sitja undir rauðum Lenínfána í
herbergi Vernharðs og hlusta á
amerískan djass.“
Snemma beygist krókurinn
Jón Hlöðver var einn þriggja
fastra píanóleikara á Söngsal.
Hann kom víðar við sögu í tón-
listinni á skólaárunum. Meðal
annars stofnaði hann kvartett
ásamt þeim Jóhannesi Vigfús-
syni, Hauki Heiðari Ingólfssyni
og Valtý Sigurðssyni, sem m.a.
kom fram í revíu sem Haraldur
heitinn Sigurðsson, leikari, setti
upp í skólanum. „Við fórum
einnig með þessa revíu til Siglu-
fjarðar og sú ferð er mér
ógleymanleg, ekki síst vegna þess
að við lentum í hafís og vitlausu
norðanveðri. Petta veður hafði
áhrif á aðsóknina á Siglufirði, en
við skemmtum okkur konung-
iega.“
Veturinn 1962/1963 sóttu
menntskælingar frá Vesteraas í
Svíþjóð MA-inga heim. „Þetta
var afskaplega eftirminnileg
heimsókn, því að þeir stóðu okk-
ur framar á flestum sviðum.
Meðal annars komu þeir með
fína big-band hljómsveit og
héldu tónleika í Samkomuhús-
inu. Strákarnir í þeirra hópi voru
miklu meira upp á kvenhöndina
en við og greinilega reyndari á
því sviði.“
ráðin. Ekkert annað en frekara
tónlistarnám kom til greina að
loknu stúdentsprófi. Leiðin lá til
Reykjavíkur þar sent hann sat á
skólabekk um tveggja ára skeið.
Að því búnu var skyggnst út fyrir
landsteinana og staldrað við önn-
ur tvö ár í Salzburg í Austurríki.
Hannover var þriðji viðkomu-
staður Jóns. Með honum voru í
för lífsförunauturinn Sæbjörg
Jónsdóttir. sem útskrifaðist frá
MA vorið 1969, og Sigurbjörg,
eista barn þeirra hjóna.
Ævintýraferð til Svíþjóðar
„Okkur var boðið að endurgjalda
þessa heimsókn og það varð úr
vorið 1964.
Félagslífið í fimmta bekk snér-
ist því að stærstum hluta um að
undirbúa Svíþjóðarferðina. Við
fengum samþykki skólayfirvalda
fyrir því að selja pylsur, kók og
Vallash í löngufrímínútunum. A
þessu græddum við heilmikla
peninga. Sömuleiðis náðum við
saman umtalsverðum fjármunum
með útgáfu auglýsingablaðs.
Við stóðum í löngum samn-
Hefur reynt ýmislegt
„Okkar fyrsta hjúskaparár vor-
um við úti í Hannover en að því
búnu fluttum við aftur heim til
Akureyrar og ég stofnaði for-
skóladeild við Tónlistarskólann.
Ég byggði kennslu mína á aðferð
Carls Orff, sem ég hafði lært úti í
Salzburg.
Árið 1974 ákvað Jakob
Tryggvason að láta af starfi
skólastjóra. Ég sótti um og fékk
starfið. Því gegndi ég til ársins
1982 þegar ég flutti mig um set
suður til Reykjavíkur. Þar tók ég
að mér starf námstjóra tónlistar-
skólanna við menntamálaráðu-
neytið og gegndi því um tveggja
ára skeið. Þetta var mjög lær-
dómsríkur tími. Ég kynntist
fjölda fólks víða um land og mað-
ur kom að vissu leyti ánægðari
norður aftur.
Síðan má segja að þetta hafi
gengið upp og niður. Árið 1985
fékk ég fyrsta áfallið, sem trúlega
var rótin að því meini sem síðar
kom í ljós, og var frá vinnu hálf-
an vetur. Þetta kom fram sem
taugaerfiðleikar. Ég var talinn
hafa ofkeyrt mig og var ráðlagt
að taka mér frí frá vinnu.
Sumarið 1988 fór ég að finna til
í baki og var skorinn upp um
haustið. Vorið 1989 var ég enn
ekki orðinn góður og þá greindist
þetta höfuðmein mitt.“
Jón Hlöðver segir erfitt að
segja til um framtíðina í ljósi
þeirra veikinda sent hann eigi við
að stríða. „Ég veit hvað ég get
gert í dag, en ég veit ekki hvað ég
get gert til viðbótar. Ég skrifa
tónlist og hef töluvert mikið að
gera í sambandi við Kamnter-
hljómsveit Akureyrar. Reyndar
vinn ég nú að verkefni fyrir
Akureyrarbæ, sem tengist
Kammerhljómsveitinni og fram-
tíðarfyrirkomulagi tónlistar-
kennslu í bænum.
Hins vegar eru ýmsir hlutir
sem ég get afskrifað. Sem dæmi
var ég mikil fjallageit og teymdi
þýska ferðamenn upp um fjöll og
firnindi.
Eins geri ég ekki ráð fyrir að ég
eigi eftir að ná umtalsverðum
árangri á hljóðfæri. En þetta er
kannski fyrst og fremst spurning
um að halda áfram, þrjóskast og
þráast við,“ sagði Jón Hlöðver
Áskeisson. óþh
an að veruleika vorið 1964.
Norðmennirnir höfðu ýmsan
varning til sölu um borð í flugvél-
inni á leiðinni til Svíþjóðar og
þeim til mikillar furðu kláraðist
hann allur áður en þeir vissu af.
Á leiðinni heim höfðu þeir vaðið
fyrir neðan sig og birgðu sig vel
upjx
Uti í Vesterás fluttum við
fjölbreytta dagskrá. Þar á meðal
sungum við í kvartettinum og ég
held bara að við höfum vakið
töluverða athygli og kannski
endurheimt svolítið af því sjálfs-
trausti sem við höfðum tapað
Jón Hlöðver hefur átt við vcikindi að stríða á undanförnum árum. „Ég veit
hvað ég get gert í dag, en ég veit ekki hvað ég get gert tii viðbótar,“ segir
hann og bætir við: „En þetta er kannski fyrst og fremst spurning um að halda
áfram, þrjóskast og þráast við.“ Mynd: óþh
„MA-kvartettinn hinn síðari“: Frá vinstri Jón Hlöver Áskelsson, Haukur Heiðar Ingólfsson, Jóhannes Vigfússon
og Valtýr Sigurðsson.
ingaviðræðum við ýmsa aðila um
leiguflug fyrir hópinn og fengum
að lokum hagstæðasta tilboðið
frá Noregi. Draumurinn varð síð-
þegar við fengum menntskæling-
ana frá Vesterás í heimsókn til
Akureyrar.
Meðal annars sungum við í
svæðisútvarpi í Vesterás og í
tengslum við þá uppákomu var
ég drifinn f viðtal á sænsku. Það
segir þó lítið um sænskukunnáttu
mína, því að viðtalið var vel
undirbúið og ég fékk aðstoð við
hvað ég ætti að segja og hvernig
ég ætti að bera orðin fram. Ég
býst við að Svíarnir hafi verið
steinhissa á því hversu ótrúlegunt
árangri ég hefði náð í sænskunni
á þremur dögum.
Veðrið þarna úti var með þeim
eindæmum að hægt var að halda
garðpartý dag hvern. Þeim hafði
maður aldrei kynnst áður, að
vísu séð myndir af Matthíasi
Jochumssyni og fjölskyldu að
drekka kaffi við Sigurhæðir.
Mér er líka minnisstætt úr
ferðinni að þarna borðaði ég í
fyrsta skipti franskar kartöflur og
meira að segja með plastgaffli,
sem ég hafði heldur aldrei áður
séð.“
Áfram tónlistarveginn
En aftur heim til Akureyrar.
Finnur Birgisson, núverandi
arkitekt, dregur upp mynd af
Jóni Hlöðver spilandi á píanó í
Carmínu 1965. Ekki að ástæðu-
lausu. Auk þess að spila sér og
öðrum til gamans í MA sótti
hann píanótíma í Tónlistar-
skólanum á Akureyri. Tónlistin
átti hans hug allan. Hún kom
einnig við sögu í vísukorni sem
Pálmi Frímannson orti um Jón
Hlöðver og birtist í Carmínu.
Vísan hljóðar svo:
Allvel leikur svinnur sveinn,
söngvinn er hans rómur,
þó að heyrist einn og einn
ekki réttur hljómur.
Framtíð Jóns Hlöðvers var
Finnur Birgisson, arkitekt á Akureyri, dró upp þessa myndi af Jóni Hlöð
■ Carmínu 1965.