Dagur - 12.09.1991, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Fimmtudagur 12. september 1991
Vinninaar í &
■■ mm mmm B f" vænlegast til vinnings
KR. 2.000.000
55497
AUKAVINNINGAR KR. 50. 000
55496 55498
KR. 250.000
17389 20844 24289
KR. 75.000
997 21437 23105 31272 42245 48653
4701 22357 26012 31597 42290 54583
18170 22799 29122 38637 46281
KR. 251
85 4840 9556 15608 20194 25311 36510 40552 46502 49120 52696 56302
1245 4848 10532 16345 20741 26552 36534 41322 46531 49808 53465 56342
1705 5857 11622 17276 21092 26643 37091 41767 46753 50247 53B42 56725
2152 5977 11953 17336 21220 27005 37300 43395 47242 50405 53862 57874
3481 6631 12526 17931 22031 32092 38435 44015 47957 51847 54004 59078
4191 7045 13035 18798 22413 32994 38604 44032 47992 52019 56063 59271
4593 7374 13315 19245 23068 34069 39802 45238 48659 52152 56082
«799 7878 14453 19375 23530 34205 40535 45255 48678 52574 56273
M. 12.000
3 4260 8617 12280 15841 20141 24180 29633 33935 38565 43041 «7907 51567 56102
66 4330 8646 12290 15939 20239 24206 29641 33945 38570 43154 47938 51579 56280
213 4352 8760 12339 16102 20258 24214 29652 34043 38640 43328 47941 51623 56297
231 4371 8805 12368 16203 20356 24217 29682 34058 38714 43366 48044 51791 56422
280 4505 8933 12414 16217 20392 24226 29719 34078 38891 43431 48095 51819 56481
293 4550 9032 12435 16256 20448 24308 29737 34083 38966 43483 48129 51945 56498
452 4628 9035 12479 16257 20484 24326 29771 34115 39193 43503 48161 51957 56564
477 4687 9119 12486 16267 20507 24401 29856 34121 39220 43561 48196 51972 56650
647 4825 9264 12531 16298 20513 24477 29B73 34226 39260 43579 48255 52006 56701
650 4957 9268 12571 16361 20529 24572 29886 34261 39412 43882 48262 52029 56727
661 5022 9298 12669 16477 20586 24576 29908 34473 39438 43901 48272 52118 56855
678 5139 9384 12678 16580 20588 24622 29971 34512 39579 44115 48278 52139 56986
714 5191 9430 12714 16596 20596 24685 30082 34531 39587 44158 48279 52161 57008
846 5272 9493 12775 16758 20607 24849 30084 34544 39629 44292 48333 52244 57085
655 5281 9527 12781 16782 20781 24855 30156 34888 39643 44423 48353 52312 57086
860 5322 9571 12786 16856 20886 24904 30178 34902 39689 44553 48386 52325 57120
875 5413 9561 12864 16857 20996 24908 30180 34915 39745 44649 48433 52361 57167
991 5432 9602 12915 16866 21094 24963 30372 3496B 39821 44654 48597 52364 57236
1061 5600 9616 12934 16893 21173 24997 30567 35230 39862 44976 48611 52371 57256
1080 5742 9731 12967 16907 21212 25004 30694 35340 39906 45043 48742 52675 57298
1147 5770 9739 13040 16923 21245 25448 30770 35347 39948 45045 48836 52751 57308
1210 6100 9770 13102 16927 21288 25587 30802 35349 39957 45051 48901 52796 57324
1214 6147 9783 13119 16992 21294 25594 30893 35377 40095 45063 48971 52822 57340
1243 6231 9859 13195 17000 21321 25811 30896 35421 40161 45215 48982 52833 57377
1297 6265 9884 13209 17005 21326 25907 30902 35459 40334 4527B 49156 52908 57435
1334 6341 9916 13216 17163 21433 25908 30913 35537 40383 45424 49158 52999 57668
1342 6451 9923 13235 17197 21463 26017 30924 35758 4041! 45493 49167 53028 57685
1390 6600 9926 13271 17235 21481 26055 30944 357B5 40666 45511 49168 53082 57705
1394 6643 10039 13276 17282 21632 26066 31012 35792 40672 45569 49210 53091 57732
1439 6655 10089 13328 17283 21640 26151 310B0 35816 40718 45655 49268 53097 57838
1460 6664 10100 13394 17400 21641 26175 31102 35878 40772 45715 49272 53113 57971
1464 6688 10103 13543 17416 21751 26186 31128 36077 40887 45722 49341 53151 58047
1691 6740 10127 13574 17470 21825 26225 31176 36090 40977 45743 49373 53165 58163
1699 6766 10144 13M3 17488 21888 26298 31303 36102 41005 45B96 49432 53221 58182
1716 6814 10147 13624 17701 21889 26411 31329 36124 41008 45913 49486 53240 58245
1725 6852 10258 13652 17725 21900 26616 31368 36474 41030 45954 49523 53294 58266
1733 6904 10412 13739 17834 21912 26314 31385 36500 41073 45965 49529 53437 58317
1965 6982 10430 13760 17966 21932 26815 31474 36542 41142 46062 49538 53529 58365
1968 7048 10508 13773 17990 21955 26840 31574 36606 41177 46109 49610 53614 58381
2000 7068 10510 13789 18055 22007 27040 31673 36654 41196 46170 49643 53690 58397
2105 7090 10565 13820 18131 22096 27047 31707 36659 41199 46178 49651 53698 58432
2120 7120 10578 13871 18158 22099 27131 31813 36818 41271 46237 49653 53793 58473
2157 7344 10597 13982 18272 22242 27180 31814 36896 41316 46243 49667 53963 58505
2194 7364 10608 13993 18288 22367 271B6 31854 37024 41364 46270 49688 54010 58561
2276 7454 10676 14067 18323 22387 27189 31867 37036 41402 46330 49816 54139 58641
2331 7477 10857 14126 18461 22397 27199 31935 37037 41444 46353 50006 54196 58647
2369 7506 10905 14152 18482 22462 27358 32074 37075 41467 46362 50020 54277 58729
2374 7534 10908 14210 18489 22522 27394 32173 37187 41505 46397 50049 54304 58818
2495 7558 11007 14261 18495 22612 27488 32196 37257 41525 46403 50123 54320 58850
2526 7572 11096 14286 18522 22645 27632 32247 37268 41554 46429 50191 54367 58920
2734 7707 11118 14302 18525 22750 27763 32273 37313 41605 46459 50416 54432 58933
2837 7723 11171 14381 18554 22834 27801 32424 37421 41631 46480 50534 54433 58980
2874 7740 11186 14397 18570 22899 27879 32501 37441 41696 46568 50547 54588 59009
2883 7802 11205 14466 18592 22950 28030 32564 37466 41745 46609 50574 54633 59027
2912 7841 11209 14608 18739 23003 28050 32642 37512 41774 46622 50605 54650 59143
2996 7850 11259 14632 18757 23026 28104 32798 37533 41864 46650 50659 54694 59144
3030 7860 11262 14653 18764 23037 28133 32810 37592 41922 46851 50723 54732 59174
3074 7874 11279 14739 18782 23309 281B2 32818 37599 41995 46860 50819 54933 59204
3150 7957 11316 14750 18816 23319 28281 33003 37611 42022 46968 50845 54983 59394
3199 7962 11629 14775 18953 23357 28296 33010 37620 42122 46978 50954 55022 59453
3331 8013 11772 14904 18964 23384 28568 33012 37724 42153 47239 51002 55177 59469
3367 8039 11830 14975 18980 23418 28572 33073 37732 42183 47305 51174 55236 59485
3401 8082 12009 15061 19002 23420 28875 33076 37773 42184 47334 51224 55266 59497
3489 8270 12030 15077 19087 23437 28934 33135 37790 42219 47403 51346 55346 59615
3536 8288 12071 15118 19099 23577 29065 33162 37804 42259 47453 51348 55358 59626
3558 8307 12101 15130 19107 23635 29106 33209 37913 42346 47462 51349 55489 59666
3579 8317 12127 15217 19147 23705 29139 33259 37975 42448 47497 51397 55495 59719
3589 8443 12130 15229 19355 23873 29176 33343 38014 42475 47738 51421 55578 59722
3610 8463 12160 15445 19764 23884 29182 33495 38059 42533 47782 51426 55608 59764
4065 8481 12197 15496 19851 23948 29261 33507 38101 42559 47793 51458 55778 59814
4120 8517 12200 15498 19882 23981 29386 33636 38377 42657 47857 51500 55784 59816
4144 8525 12259 15677 19912 24124 29405 33727 38513 42743 47871 51513 55856 59890
4193 8548 12270 15805 19961 24134 29408 33831 38515 43037 47872 51564 55944 59933
Safti Karenar Blixen
að Rungstedlund
Á ferð minni frá Kaupmanna-
höfn til Helsingör í boði Ferða-
málaráðs Danmerkur og Flug-
leiða hf. var komið við í
Rungstedlund. Nafnið Rung-
stedlund kom kunnuglega fyrir
sjónir vegna þess að hinn
heimsþekkti rithöfundur Karen
Blixen var þar fædd. Það verð-
ur að segjast sem er að ekki
voru mér ritverk hennar kunn
utan þess að hún hafði skrifað
bókina „Den afrikanske
Farm“ sem verðlaunakvik-
myndin „Out of Africa“ var
gerð eftir. Þrátt fyrir að mér
væru ritverk Karenar Blixen
svo til ókunn þá þekkti ég hana
sem málara, enda liggur sú iðja
nær áhugasviði mínu. Strax er
gengið var heim að Rungsted-
lund var forvitni mín vakin.
Allt umhverfið og húsin við
Strandvejen höfðu einkennileg
áhrif á mig og mig langaði að
fræðast um staðinn og rithöf-
undinn þekkta. í vor er leið
var Rungstedlund opnaður
sem safn til minningar um
Karen Blixen og í fylgd með
forstöðukonu safnsins, Mari-
anne Wirenfeldt Asmussen
fræddist ég um rithöfundinn og
Rungstedlund við Strandvejen.
Mörg þekkt nöfn tengjast
kránni í Rungsted
Rungstedlund sem í dag er
umgjörðin um safn Karenar Blix-
en á Ianga sögu. Fyrir rúmum 500
árum var staðurinn viðkomustað-
ur þeirra er leið áttu eftir strönd-
inni milli Kaupmannahafnar og
Flelsingör. Þar var gamla Rung-
stedkráin sem var kærkomin
áningarstaður fljótt upp úr 1429,
þegar ákveðið var að heimta toll
af sæfarendum er leið áttu um
Eyrarsund.
Árið 1613 voru byggingarnar
endurnýjaðar og Willum Carram
fékk konunglegt bréf um að yrkja
jörðina. Sem leigugjald varð
hann að reka krá á staðnum er
opin væri innlendum sem erlend-
um sæfarendum og þeim er ættu
leið um ströndina. Willum bar að
selja öl og mat á sanngjörnu
verði sem og fóður til hesta og
útvega húsaskjól til næturgisting-
ar ef með þurfti.
Fieiri þekkt nöfn tengjast
Rungsted og kránni sem ekki er
undarlegt þegar tekið er tillit til
staðsetningar staðarins. Árið
1680 kom Peder Griffenfeld til
Rungsted og var í hlekkjum í
kránni þar til hann var sóttur og
fluttur til Munkholm í Þránd-
heimsfirði þar sem hann afplán-
aði lífstíðardóm. Griffenfeld var
kanslari sem steypt var af stóli.
Á árunum fyrir 1690 var kráin
endurbyggð sem var leyfisgjald
þess að vertinn, Lauritz Eskild-
sen, fékk að brugga og brenna
vín á staðnum.
Fyrstu lýsingu sem til er af
kránni í Rungsted er að finna í
dagbókum Vrigny, sendiherra
Frakklands í Danmörku, en hann
segir: „Við vorum fjóra tíma frá
Kaupmannahöfn til Elsinore, en
dvöldum í einn klukkutíma á krá
á ströndu Eyrarsunds. Á þessum
stað eru aðeins örfáar byggingar
er tilheyra kránni. Hér er besta
krá héraðsins. Húsin eru ný og
umlykja stórt torg. Bakatil er
stór garður með fjölda ávaxta-
trjáa og blóma í öllum litum. í
fjarska er hæð og skógur sem
þekur 2/3 þess svæðis sem liggur
milli Kaupmannahafnar og Hels-
ingör. Fyrir tveimur árum hertók
Svíakóngur krána í Rungsted, er
her hans tók land hér stutt frá.“
Þessi kóngur var Karl XII Svía-
kóngur er tók land ásamt 10.000
hermönnum við Tibberup norður
af Humlebæk og dvaldi í Rung-
stedkrá í nokkrar vikur þar til
friður náðist með Svíum og Dön-
um í ágúst árið 1700.
í riti á latnesku lýsir leikrita-
höfundurinn frægi Ludvig Hol-
berg er hann var handtekinn af
Svíum miðja vegu milli Kaup-
mannahafnar og Helsingör og
yfirheyrður á krá. Þessi krá er
kráin í Rungsted.
Veitingamennirnir fóru á
hausinn hver eftir annan
Eftir því sem árin liðu varð erfið-
ara og erfiðara að greiða leigu af
kránni í Rungsted. Árið 1703
lenti kráin á uppboði og var sleg-
in krúnunni. Enn var kráin leigð
út með misjöfnum árangri og
drottningarnar höfðu miklar
áhyggjur af rekstrinum. Veit-
ingamennirnir fóru á hausinn
hver eftir annan enda var leigan
mjög há. Árið 1763 keypti yfir-
bryti drottningar, Ole Jacobsen,
Rungstedkrá, en hann hafði tek-
ið við rekstrinum árið áður.
Rekstur Ole Jacobsen gekk
ekki sem best. Hann náði aðeins
að reka staðinn í örfá ár. Engu að
síður er Jacobsen getið í listasögu
Danmerkur en hann var veitinga-
maður í Rungstedkrá er Jóannes
Ewal dvaldi þar niðurbrotinn af
gigt og drykkjuskap. Jóhannes
dvaldi við sjóinn frá vorinu 1773
til haustsins 1775. í Rungsted
samdi skáldið mörg sín fegustu
kvæði svo sem „Rungsteds
Lyksaligheder“. Þegar hann
nokkrum árum seinna skrifaði
leikritið „Fiskimennirnir“, en þar
er að finna þjóðsöng Dana, þá er
um endurminningar frá Rungsted
að ræða. Árið 1779 gafst Ole
Jacobsen upp á veitingarekstri í
Rungsted, enda var nú komin ný
leið til sögunnar frá Kaupmanna-
höfn til Helsingör um Hilleröd og
viðskiptavinum fækkaði stórum.
Þeir veitingamenn er reyndu
rekstur á eftir Ole fóru einnig á
hausinn en bjuggu þó í kránni allt
til ársins 1803, en þá var kráar-
rekstri hætt.
Rungstedlund í eigu
Dinesen fjölskyldunnar
Christjan Sörensen, liðsforingi,
varð nú eigandi að Rungsted og
lét byggja nýja krá er var norðar
með ströndinni. Gömlu húsin
skyldu nú þjóna landbúnaðinum
og staðurinn fékk nafnið Rung-
stedlund.
Er Aron David eignaðist
Rungstedlund var jörðin samein-
uð jörðunum Rungstedgaard,
Sömandshvile og Folehavegaard.
David var á þessum tíma ríkasti
maður héraðsins og átti raunar
mestan hluta lands á svæðinu frá
Rungsted til Vedbæk. Sjálfur bjó
hann að Rungstedlund í hart nær
50 ár og setti sterkan svip á
staðinn.
Er David lést árið 1868 erfði
stjúpsonur hans, Harald David,
jarðirnar. Kona nýja húsbóndans
að Rungstedlund var hin óham-
ingjusama Caroline sem var ást-
mey Georg Brandes.
Arið 1879 keyptu Alvilde og
Wilhelm Dinesen jarðirnar
fjórar, en þau voru börn
Á. W. Dinesen óðalseiganda frá
Katholm. Wilhelm Dinesen, fað-
ir Karenar Blixen, hafði þjónað
sem liðsforingi bæði í danska og
franska hernum, en nú settist
hann að í Rungstedlund. Er þetta
var, var Wilhelm 34 ára og
ókvæntur. Áform hans voru að
flytja til Folehavegaard þegar að
því kæmi að hann festi ráð sitt.
Tveimur árum síðar gékk hann
að eiga Ingeborg Westenholz frá
herrasetrinu Matrup. Ingeborg
var þá 25 ára. Hjónin ákváðu að
flytja sig ekki um set heldur búa
að Rungstedlund þar sem útsýnið
er hvað best út yfir Eyrarsund.
Að Rungstedlund eignuðust þau
hjón dæturnar Inger, Karen, Ell-
en og synina Thomas og Anders.
Ásamt því að taka þátt í
pólitík án árangurs skrifaði
Wilhelm Dinesen margar bækur í
Rungstedlund. Wilhelm var
framsýnn athafnamaður. Um
1880 stakk hann upp á að byggja
höfn í Rungsted, því hann sá fyr-
ir að umferð myndi stóraukast
meðfram ströndinni með tilkomu
járnbrautarlestarinnar frá Kaup-
mannahöfn til Helsingör og jafn-
framt að landareign hans myndi
stórhækka í verði. Wilhelm lifði
ekki framkvæmdirnar, hann
fyrirfór sér árið 1895, aðeins 49
ára, og lét ekkjunni eftir að ala
upp börnin.
Þremur árum síðar kom annað
högg. Suðurendi Rungstedlund
brann til kaldra kola. Vinnumað-
ur og skepnur brunnu inni. Þessi
hluti húsanna að Rungstedlund
var aldrei endurreistur. Meðan
unnið var að hreinsa til og laga