Dagur - 14.01.1992, Blaðsíða 14

14 - DAGUR - Þriöjudagur 14. janúar 1992
MlNNING
lögreglan, sem átti að reyna að
handtaka mig, en afi var
einhverskonar gæslumaður sem
fylgdist með mér og lét Ingunni
vita hvenær hún ætti að grípa
inní. Við skemmtum okkur kon-
unglega og hlógum mikið.
Oft sagði afi okkur sögur. Ein
var um það þegar hann hitti álfa-
drottninguna og dísirnar hennar
og þær slógust um að dansa við
hann því Deddi litli (eins og hann
var kallaður á yngri árum) var
svo myndarlegur. Við systurnar
hlustuðum á söguna hans af
athygli og héldum lengi vel að
hún væri sönn. Svona var afi
gamansamur.
Það er svo ótrúlegt að við eig-
um aldrei eftir að sjá afa sitjandi
í djúpa stólnum sínum í suður-
stofunni. Hann var alltaf svo
glaður og ræðinn og átti oft
eitthvað gott til að bjóða
krökkum. Eftir að litla systir mín
fæddist var hún augasteinninn
hans afa. Hún sat oft í fangi hans
og hann söng fyrir hana. Afi var
svo mikill söngmaður.
Eftir að heilsan fór að gefa sig
var afi samt áfram ótrúlega hress.
Rétt fyrir jólin var hann mikið
veikur en náði sér það mikið að
hann gat verið hjá okkur heima á
Lómatjörn um áramótin. Núna
finnst mér að það hafi verið mik-
ils virði bæði fyrir hann og okkur.
En dagarnir heima voru ekki
margir því að 4. janúar fór hann
aftur á sjúkrahúsið. Daginn eftir
heimsóttum við hann á leið okkar
suður og var hann þá mjög hress
og ánægður með sjálfan sig og
sagðist fara á Kristnes daginn
eftir. Af því að afi var svo frísk-
legur sagði ég við hann þegar ég
kvaddi: „Góða skemmtun á
Kristnesi". Það var það síðasta
sem ég sagði við afa. Daginn eftir
fór hann ekki á Kristnes heldur
aðra ferð. Ég veit að þar hefur
verið tekið vel á móti honum.
Ég þakka afa fyrir samveruna.
Anna Valdís.
Nú er afi á Lómatjörn dáinn. Það
er gott að vita til þess að afi hélt
andlegri heilsu alveg fram á síð-
ustu stundu.
Þótt að líkaminn hafi á margan
hátt verið farinn að gefa sig, þá
virtist hugurinn alltaf vera jafn
heilbrigður og ákveðinn í að
yfirstíga veikindin.
Já, það verður tómlegt að sjá
afa ekki lengur í gula stólnum
sínum, blístrandi eða raulandi
lagbút.
Afi vildi alltaf fylgjast með og
var maður vart kominn með fót-
inn inn fyrir þröskuldinn þegar
hann fór að spyrja frétta. Þá
rigndi líka oft yfir mann spurn-
ingum úr íslensku, landafræði,
ensku og fleiru, sem reyndust oft
þrautinni þyngri. Fannst afa við
menntafólkið mega vera betur að
okkur í ýmsu, og var það örugg-
lega rétt hjá honum. Honum
tókst alla vega margoft að reka
mig á gat, þó að mér tækist það
aldrei með hann.
Afi vildi alltaf taka þátt í öllu
sem var að gerast í kringum
hann. Við vorum yfirleitt varla
byrjuð að hirða af túnunum, þeg-
ar græna Ladan sást bruna á milli
bagganna, svo rétt á eftir skaust
hvíti kollurinn í hlöðugatið og
spurði um gang mála. Svona var
afi atveg fram á síðstu stundu,
hann lifði sig inn í og tók þátt í
sveitastörfunum með okkur. Ég
held að afi hafi átt alveg jafn
mikla samleið ijieð unga fólkinu
og þeim sem eldri eru. Það var
allavega alveg sama hverjir komu
til hans, alltaf fann hann eitthvað
til að ræða og gat komið manni til
að hlæja með sínum sérstaka
hlátri.
í gegnum árin sem ég hef verið
með afa á Lómatjörn, þá hef ég
aldrei séð hann geðvondan, reið-
an eða í fýlu, hann kynntist því
líklega aldrei hvað fýla er. Mér
fannst hann alltaf vera í góðu
skapi og hreint ótrúlega lífsglað-
ur.
Afi var einstakur, og það verð-
ur mikið sem vantar á Lómatjörn
núna þegar að hann er farinn. Ég
þakka fyrir þann tíma sem ég
fékk að vera með honum og
kynnast honum.
Þótt ég eigi erfitt með að átta
mig á hvað tekur við eftir þetta
líf, þá veit ég það að afi er í góð-
um höndum. Eitt er víst að
minningin um afa á „Lómó“, lífs-
glaðan og nægjusaman, lifir alltaf
í brjósti mínu.
Bára Eyfjörð Heimisdóttir.
Kveðja frá íþróttafélaginu
Magna.
Eins áhorfenda verður saknað á
heimaleikjum Magna í sumar.
Sverrir á Lómatjörn er farinn
þangað sem menn geta hlaupið
óhaltir með boltann á tánum dag-
inn út og inn ef þeim býður svo
við að horfa.
Fótboltabakteríuna fékk
Sverrir strax á barnsaldri þegar
hann fylgdist með Magnamönn-
um við æfingar á Litlafleti á
fyrstu árum félagsins. Fljótlega
fór hann þó að blanda sér í leik-
inn og sparka sjálfur.
Knattspyrnulið Magna varð á
þeim árum með þeim allra sterk-
ustu á Norðurlandi. Það gat ef sá
gállinn var á því burstað bæði
KA og Þór, fengið Knattspyrnu-
verðlaun fjórðungsins og
Norðurlandsmeistaratitil. Einn
af máttarstólpum liðsins var tví-
mælalaust Sverrir á Lómatjörn.
Hann spilaði á miðjunni, var mið-
framvörður eins og það hét þá.
Sú staða hentaði honum ákaflega
vel. Þar gat hann verið bæði í
vörn og sókn og á fullri ferð leik-
inn út. Og það hentaði öðrum
liðsmönnum ekkert síður að hafa
Sverri í þessari stöðu. Hann var
fljótur, lipur með boltann og
dugnaðurinn var ódrepandi.
Þótt Sverrir væri auðvitað
löngu hættur að spila knattspyrnu
dvínaði áhugi hans á henni samt
hvergi. Fótboltabakteríuna losna
menn ekki við hafi menn einu
sinni tekið hana. Sóttin elnar
frekar en hitt. Svo framarlega
sem heilsa og aðstæður leyfðu þá
mætti Sverrir á völlinn á hvern
einasta heimaleik Magna. Og
hann fylgdist grannt með gengi
liðsins í útileikjum. Gladdist í
velgengni og hvatti til dáða ef
miður gekk. Oftar en ekki með
góðlátlegum hláturskelli og smá-
sögu frá „gullaldarárunum".
Áhugi Sverris á fótboltaleikn-
um var ekki sprottinn af einu
saman gamninu við að sparka
bolta. Hann hafði brennandi
áhuga á fólki, ungu og öldnu og
öllum gerðum þess. Hann vildi
að menn tækjust á við hvert verk-
efni með það að markmiði að
berjast til sigurs og naut þess
sjálfur. Eltingarleikurinn við
knöttinn féll vel að þessum hugs-
unarhætti. Þeir sem börðust til
sigurs í hverjum knattspyrnuleik
voru líklegir til að gera það líka í
lífsbaráttunni. Þeir voru menn að
hans skapi.
Það sem einkenndi persónu
Sverris Guðmundssonar var
hversu hann var alla tíð hress og
jákvæður. Hann hallmælti ekki
mönnum heldur reyndi að finna
það jákvæða í fari þeirra. Hann
heyrðist aldrei kvarta þótt fötlun
hans í áratugi væri honum þung
og erfið. Bölmóður eins og nú
virðist þjaka fólk, einkum ráða-
menn, komst ekki fyrir í hans
hugskoti. Baráttuviljinn tók allt
plássið.
Við slíka menn er gott að hafa
fengið að eiga samfylgd. Við
þökkum fyrir.
Björn Ingólfsson.
Síðasta laugardag var hann jarð-
settur að Laufási - borinn til
þeirrar moldar sem ól hann af sér
og hann vissi að hann hyrfi aftur
til.
Ævi sumra getur verið ein
heild samræmis og samlögunar
við þann part tilverunnar sem
næstur þeim er. Hann var fæddur
á Lómatjörn og átti þar heima til
dauða, hvarf aldrei frá þeim stað
nema í nokkra mánuði í einu
örfáum sinnum til menntunar eða
lækninga. Hann var meðal yngri
barna stórs hóps á einu þessara
óbrotgjörnu heimila íslenskra
þar sem hver maður var gerður
svo, að hvað mest gæti mætt á, án
þess að kikna, en átt afgangs
mátt að vera hjálp og fyrirmynd
öðrum.
'Lífsgæfan verður ekki metin
eftir fjölda áfalla né hve mörg
hnoss mönnum hlotnast um
ævina. Honum veittist hvort-
tveggja. Hann var þess umkom-
inn að njóta þess góða og standa
af sér áföllin og vera um leið öðr-
um styrkur. Tæpa átta tugi ára
naut Grýtubakkahreppur nærveru
hans, og lengi forystu hans um
stjórn og atvinnumál. Hvað mér
viðvíkur sjálfum er hann sá sem
hefur einna lengst allra staðið
skammt undan og verið fyrir-
mynd ungum manni um hvert sé
gildi mannlegrar tilveru, hver sé
uppruni hans og ætt, lagt til þó
nokkurn skerf sjálfsmyndar
manns. Spyrji ég: „Hver er ég?“
er spurt á móti: „Af hverjum ertu
kominn? Hvernig var ætt þín?
Líttu til helstu máttarstólpa
hennar.“
Tvo áratugi hafði ég hann fyrir
augum flesta daga. Viðmótið var
alltaf sams konar: glaðbeitt
hlýjan, uppörvun hins reynda,
blanda leiftrandi spaugs og alvar-
legrar umræðu. Mér varð að orði
við hann fyrir skömmu, að ég
hefði aldrei séð hann skipta skapi
öll þessi ár. Það er ótrúlegt í öllu
því annríki sem ég varð vitni að
eða bar gæfu tii að taka þátt í
með honum.
Við höfum misst ákafan tals-
mann landsbyggðarinnar, óþreyt-
andi magnara þjóðmálaumræðu,
unnanda og arfbera þjóðlegra
mennta. Hann var jafnt heima-
kær og heimsmaður, leit til ann-
arra þjóða, réði til sín útlenda
menn eða umgekkst þá og lagði
sig eftir að tala tungur þeirra.
Hann bar í sér sögu og mál
Austurskagans á milli Eyjafjarð-
ar og Skjálfanda, sem ól af sér
stórvirki sagna á borð við Virka
daga og listaverkið í verum.
Hann miðlaði sögu þessa lands-
svæðis til kynslóðanna á eftir.
Hann átti í einu rætur í nítjándu
öldinni og tók manna virkastan
þátt í að búa í haginn fyrir tuttug-
ustu og fyrstu öldina, sem hann
bar þó ofurlítinn kvíðboga fyrir.
Upprunninn yst af þessu svæði,
þar sem er nú „ein huldufólks-
byggð yfirskyggð ókleifum
fjöllum." Fæddur þó fjær úthaf-
inu, þar sem er mildara. í einu
umbótamaður og njótandi þessa
gjöfula lands.
Lyngið í Millingabrekkunni og
framan í Hrísahjöllum liggur
með jörðu, bælt af fönn, en bíður
þess að rétta sig við eftir Ieysingu
komandi vors. Efst yfir Lóma-
tjörn ber Skessuhryggur Blá-
mannshattinn hallan.
Egill Egilsson.
Þrettándi dagur jóla. Jólaljósin
og sú birta sem þeim fylgir og lýs-
ir á svo fallegan hátt upp skamm-
degið, slokkna um leið og jólin
kveðja. Þennan sama dag kvaddi
afi minn, Sverrir Guðmundsson á
Lómatjörn. Minnist ég þá orða
sem einn sveitungi okkar sagði:
„Þó Sverrir á Lómatjörn kveðji
lifir hann samt.“
Þegar ég sit og hugsa hvað eigi
að segja um afa þá koma upp orð
eins og jákvæðni, léttleiki,
skapgerð, hlátur, blístur og
söngur. Ég man aldrei eftir hon-
um öðruvísi en blístrandi með
staf. Ég sá hann aldrei eldast.
Hann var alltaf andlega hress,
kvartaði ekki, var nægjusamur,
lífsglaður og hallmælti aldrei
neinum.
Þó líkaminn væri farinn að
gefa sig og hvað virtist reka ann-
að síðustu mánuðina, þá trúði
hann því fram á síðustu stundu
að hann næði sér upp úr þessu.
Hann leitaði skýringa á því sem
var að, trúði á læknana og það
sem þeir voru að gera, en vissi þó
sjálfur hvað honum var fyrir
bestu. Eitt sinn var eitt súkkulaði-
hólf svefnmeðalið hans, eitt
staup læknaði magaverkinn og
hann minnkaði töfluskammtinn
upp á sitt einsdæmi. Það var eitt
sem var honum sérlega mikilvægt
og hann spurði oft um upp á síð-
kastið; það var hvort hann væri
nokkuð farinn að rugla.
Afi var maður sem vildi fræð-
ast og fræða og tók oft tíma í að
kanna íslensku-, landafræði- og
íslandssögukunnáttu okkar.
Hann las mikið og nú í seinni tíð
sat hann í stólnum sínum með
hrúgu af blöðum í kringum sig,
tók ástfóstri við ákveðnar greinar
og skoðaði þær ofan í kjölinn.
Pólitík og þjóðfélagsmál voru
alltaf ofarlega í huga hans. Þegar
hann hringdi í mig ræddi hann
gjarnan það sem efst var á baugi
í það skiptið. Eitt sinn held ég að
honum hafi alveg blöskrað fá-
fræði inín. Hann ráðlagði mér að
skunda út í búð og kaupa
ákveðna bók, sem hann myndi
svo hlýða mér yfir í næsta fríi.
Afi var frakkur og ófeiminn og
mér er minnisstætt er ég heim-
sótti hann á sjúkrahúsið í sumar.
í miðjum heimsóknartíma reis
hann upp og sagðist þurfa að
skreppa fram, tók hækjuna sína
og haltraði blístrandi á nærklæð-
unum út af stofunni. Hann
kvaðst ekki þurfa slopp, hann
hefði aldrei verið feiminn.
Afi taldi fáa betri bílstjóra en
sig; sagðist batna með aldrinum.
Ef maður sá Lödu nálgast og rétt
skína í hvítan koll undir stýri, þá
var það víst að þar fór afi. Það
var þó núna síðasta árið að hann
lét okkur keyra ef hann þurfti að
fara lengri vegalengdir. Hann
byrjaði þá gjarnan á því að kenna
mér á gripinn. Sett skyldi á fullt
Tímaritið Þroskahjálp, 4. tölu-
blað 1991, er komið út. Útgef-
andi er Landssamtökin Þroska-
hjálp.
I frétt frá útgefanda segir m.a.:
„I þessu tölublaði eru auk
hefðbundinna fréttapunkta frá
samtökunum einnig fréttir frá
Greiningar- og ráðgjafarstöð
ríkisins. í tilefni af fimmtán ára
afmæli Landssamtakanna Þroska-
hjálpar er viðtal við Jón Sævar
Alfonsson sem setið hefur í
stjórn allan þann tíma og einnig
eru hugleiðingar frá Ástu B. Þor-
steinsdóttur formanni samtak-
anna að afloknu afmælislands-
þingi.
Dóra S. Bjarnason, lektor við
Kennaraháskóla íslands, rekur
fyrirlestur dr. Lou Brown, „Allir-
geta starfað á vinnumarkaðn-
um“, á fræðandi hátt. Ánægju-
legar fréttir berast norðan heiða
innsog og það ekki tekið af fyrr
en komið var suður á Grundar-
skriðu. Ef leiðin lá til Akureyrar
þá hlýddi hann mér gjarnan yfir
bæjarheitin á leiðinni og söng eða
blístraði. Hann var líka aðeins
grobbinn og sagði sögur af sjálf-
um sér, það var allt í lagi því
hann hafði efni á því.
Afi ákvað að læra ensku, varð
sér út um enska vasaorðabók og
byrjaði á byrjuninni. Svo spurði
hann gjarnan: „Jæja, Jórlaug
mín, hvað þýðir þetta ákveðna
orð?“ Ef ég stóð á gati þá hló
hann, sagði mér þýðinguna, en
jafnframt að fletta upp á blaðsíðu
62 og athuga hvort það væri ekki
örugglega rétt hjá sér. Hann not-
aði svo tækifærið þegar ég dvaldi
í Bretlandi og skrifaði mér á
ensku.
Afi sagðist lítið kunna í þýsku
annað en „Lorelei“ og er ég var í
Þýskalandi sagðist hann nú ekki
geta skrifað á þýsku en byrjaði
þó bréfin „mein liebes Mádchen“
og endaði „dein GroBvater".
Hann hafði gaman af að hitta
fólk og á ferðum sínum tók hann
alltaf upp í puttalinga. Hann
kvaðst tala við þá á ensku eða
skandinavísku. Ef þetta voru
Þjóðverjar þá sagðist hann fara
með „Lorelei", þá yrði fólkið yfir
sig hrifið og héldi hann altalandi í
þýsku.
Eitt var einkennandi fyrif afa:
Þegar hann talaði í síma þá náð-
ist yfirleitt ekki að kveðja hann.
Hann hafði nefnilega vísifingur
ævinlega á takkanum sem slítur
sambandið og þegar honum
fannst nóg komið sagði hann
jæja, kvaddi og svo kom sónn.
Hann sagði þetta sparnaðarráð-
stöfun, skrefatalning héldi áfram
og það væri víst ástæðulaust að
borga eftir að fólk væri hætt að
tala saman...
Afi átti heima á Lómatjörn og
gat aldrei hugsað sér að fara
þaðan. í mínum huga er því
Lómatjörn og afi eitthvað sem
fer saman. Það verður því skrýtið
að koma heim og enginn afi verð-
ur til að heimsækja. Guli stóllinn
hans er þar, hnakkafarið hans er
máð á strigann á veggnum. Hann
situr þar í hásæti og heldur áfram
að fylgjast með.
Með þessum orðum vil ég
kveðja hann afa minn. Ég er
sannfærð um að þótt þúsund afar
eigi eftir að búa á Lómatjörn þá
verður aldrei til nema einn afi á
„Lómó“.
Jórlaug Guðrún Heimisdóttir.
en þar er verið að leggja niður
einu sólarhringsstofnun Norður-
lands, vistheimilið Sólborg. Sig-
rún Sveinbjörnsdóttir sálfræðing-
ur og forstöðumaður heimilisins
skýrir frá aðdraganda og upphafi
þessara framkvæmda í grein sinni
„Eigið heimili - spor í rétta átt“.
Athyglisvert viðtal er við deild-
arfóstrur á dagheimilinu Fálka-
borg en þar er verið að blanda
saman heyrandi og heyrnarlaus-
um börnum og lofar byrjunin
góðu. Þar verður að vanda til
blöndunar sem og annars staðar
ef ekki á illa að fara. Fleira
skemmtilegt efni er í blaðinu sem
er 32 blaðsíður auk kápu.“
Tímaritið Þroskahjálp kemur
út fjórum sinnum á ári. Það er
sent áskrifendum og fæst í lausa-
sölu í bókabúðum, á blaðsölu-
stöðum og á skrifstofu samtak-
anna að Suðurlandsbraut 22.
Áskriftarsímir.n er 91-679390.
Tímaritið Þroska-
hjálp komið út