Dagur - 18.01.1992, Síða 7

Laugardagur 18. janúar 1992 - DAGUR - 7
EFST í HUGA Stefán Þór Sæmundsson
JHfe B # v
Draumurinn um kennara-
starfið á Kópaskeri
Einu sinni lét ég mig dreyma um að ger-
ast kennari á Kópaskeri eða Raufarhöfn
og stunda ritstörf í hjáverkum. Jafnframt
hugðist ég taka virkan þátt í félagslífinu,
leika á sviði og jafnvel semja leikrit og
revíur. Um sumarið var ætlunin að hend-
ast í heyskap, ferðast og skrifa.
Það var ekki bara af hugsjón sem hug-
urinn hvarflaði austur í strjálbýlið. Ég sá
auðvitað fjárhagslegan ávinning í því
líka. Er ekki alltaf verið að borga kennur-
um flutningsstyrki, útvega þeim ókeypis
húsnæði og fleira í þeim dúr til að lokka
þá út á landsbyggðina? Og á þessum
stöðum er ekkert glingur til að glepja
hugann og maður ætti varla að kaupa
annað en brýnustu nauðsynjar. Já, mað-
ur hefði eflaust getað lagt eitthvað fyrir.
Jæja, það varð ekkert úr för minni
austur og heldur varla sanngjarnt gagn-
vart fjárvana sveitarfélögum að ráða sig
þangað á allt að því fölskum forsendum.
Mér skilst líka að það mælist ekki vel fyr-
ir á þessum stöðum þegar einhverjir
fuglar koma þangað í skamman tíma
með ærnum tilkostnaði fyrir viðkomandi
sveitarfélag. Á sama hátt hafa forsvars-
menn fámennra sjávarplássa verið að
ergja sig yfir aðkomumönnum sem
munstra sig á togara byggðarlagsins en
eru með lögheimili annars staðar og
greiða útsvarið þangað.
Mörgum hrýs reyndar hugur við að
flytja til afskekktra byggðarlaga, í lokað
samfélag þar sem allir eru skyldir öllum,
samgöngur erfiðar, þjónusta lítil og vöru-
úrval fábrotið miðað við það sem þekkist
í kaupstöðum. En í mínum huga snýst
lífið um mat og menningu, í víðum skiln-
ingi. Maður þarf að hafa atvinnu til að
geta brauðfætt sig og sína og staðið
undir húsnæðiskostnaði og maður þarf
að fá tækifæri til að stunda og njóta lista
og tómstunda. Öflugt menningarlíf og
gott mannlíf reist á undirstöðum atvinnu-
lífsins hlýtur því að gera hvert sveitar-
félag byggilegt.
En ég var að tala um kennara og
hvernig þeir væru lokkaðir út á lands-
byggðina. Kennaraefnin hljóta sína
menntun í Reykjavík og það virðist
þrautin þyngri að komast aftur frá höfuð-
borginni. Kennaraskorturinn á lands-
byggðinni er vandamál sem þarf að taka
á og ég er viss um að stofnun kennara-
deildar við Háskólann á Akureyri yrði
mjög til bóta, enda meiri líkur á að fólk
forði sér þaðan en frá Reykjavík! Nei,
þetta var fullgróft, en vissulega er sjón-
deildarhringurinn annar á Akureyri og
líklegra að nýútskrifaðir kennarar þaðan
skili sér í stöður á landsbyggðinni.
Reykjavík er ryksuga sem þarf að losa
og helst að stilla á blástur ef hægt er.
Tæknilega séð er það hin eina og sanna
byggðastefna, en sjálfsagt er hún ill-
framkvæmanleg eins og aðrar byggða-
stefnur sem eru mótaðar í þessu musteri
mammons.
Fjölmið lar
Þröstur Haraldsson
Eins konar minningar-
grein um Þjóöviljann
Þaö eru blendnar tilfinningar sem upp koma viö
lestur á viötali viö Helga Guömundsson ritstjóra
ÞjóÖviljans í Nýju Helgarblaði f gær. Þar er Helgi
aö kveðja lesendur blaösins og setja punkt aftan
viö 55 ára sögu, eins og hann segir sjálfur. Þaö
er haegt aö taka undir meö honum þegar hann
segir aö þaö séu mikil tíöindi, þótt ekki sé þar
meö sagt aö þau komi manni alveg í opna
skjöldu.
Ég get líka tekið undir meö ritstjóranum
þegar hann segir: „Ég er í hópi þeirra íslendinga
sem nánast aila sína ævi hafa haft Þjóðvilja inn-
an seilingar, alveg frá þvf ég var barn...Þjóövilj-
inn hefur fylgt mér og fjölskyldu minni og foreldr-
um mínum á sínum tíma." Auðvitað verða þaö
viöbrigöi að fá ekki sinn daglega Þjóðvilja (þótt
hann hafi ekki komiö út nema fjórum sinnum í
viku upp á það síöasta).
En eins og ég sagði þá koma þessi tíöindi
ekki alveg á óvart. Raunar greinir menn á um
þaö hvenær nályktin hafi sest að á skrifstofum
blaösins. Eftir á að hyggja held ég að upphafið
að endalokunum megi rekja allt aftur til ársins
1984. Þá kom upp klofningur í flokknum og
hreyfingunni sem aö blaöinu stendur, klofningur
sem enn er aö verki þótt reynt hafi verið að bera
klæöi á vopnin. Þessi klofningur er stærsta
ástæöan fyrir þvf aö 55 ára útgáfusögu er að
Ijúka, sennilega nú um helgina, þótt ýmsar aörar
komi þar einnig viö sögu.
Þaö sem í raun geröist var það aö upp hófust
átök um blaöið, stefnuna, starfsmannahald og
nokkurn veginn allt sem snerti blaðið. Þau átök
stóðu árum saman og uröu á tíðum svo illvíg að
menn yfirgáfu blaö og jafnvei flokk bæði sárir og
móöir. í slagnum miöjum kom svo upp úr kafinu
að rekstrargrundvöllur blaðsins var að heita
mátti brostinn. í öilum hamaganginum höfðu
menn gleymt því að það var til veröld utan
veggja flokks og blaðs. Þar var að verki markað-
ur með sín lögmál sem ailir fjölmiðlar þurftu og
þurfa enn aö laga sig aö. Þar höfðu gerst tfðindi
sem voru mjög andstæð rekstri Þjóðviljans. í
fyrsta lagi haföi fjölmiðlunum fjölgað verulega
en auglýsingaframboöiö ekki að sama skapi. í
ööru lagi haföi tfminn hlaupið fráflokksmálgögn-
um. Sú tíð var einfaldlega liöin að kjósendur
tækju ákvörðun upp úr fermingu um þaö hvaða
flokki þeir fylgdu aö málum sem þeir svo gerðu
fram á grafarbakkann og jafnvel lengra. Nýir
kjósendur leituöu ekki f Þjóöviljann eöa önnur
flokksblöð eftir Ifnunni heldur vildu þeir fá upp-
lýsingar sem þeir gátu treyst og notað til þess að
móta sína eigin tínu.
En eins og ég sagöi þá voru aöstandendur
Þjóöviljans of uppteknir af því aö rffast um þaö
hver mætti skrifa hvað og hvenær í blaöiö til
þess að taka eftir breytingunum í samfélaginu.
Þegar upp var komin sú staöa aö reksturinn var
að heita mátti vonlaus sneri stór hópur baki við
blaöinu. Eftir sátu þeir sem ekki vildu horfast í
augu viö staöreyndir og böröu hausnum viö
steininn.
Nú hefur tími sannleikans einnig runnið upp
hjá útgefendum blaösins. Með aöstoö Lands-
bankans hefur blaðinu verið haldið úti lengur en
raunhæft gat talist. Bankinn mun svo væntan-
iega þurfa aö kyngja tapi upp á einhverjar millj-
ónir króna. Og sennilega lauk útgáfusögunni í
gær þótt sagt sé að blaðiö eigi að koma út til
mánaðamóta. Blaöamannafélagiö hefur boðaö
til verkfalls á ritstjórn frá og meö sunnudegi
þegar greiðslustöövunin rennur út. Ólíklegt má
teljast aö útgefendum takist að greiða þau lífeyr-
isiðgjöld og stéttarfélagsgjöld sem dregin hafa
verið af launum blaðamanna en ekki skilað til fé-
lagsins.
Starfsfólksins vegna vona ég þó að þaö takist
því nógu slæmt verður fyrir þau að standa uppi
atvinnuiaus þótt ekki bætist viö skertur róttur í
iífeyrissjóði. Það er ekki öfundsvert á þessum
viðsjárveröu tímum. Því miður bólar ekkert á
nýju félagshyggjublaði. Vonin um að það sæi
dagsins Ijós dvínaði verulega eftir aö frjáls-
hyggjuliöiö á Stöö 2 og þar um kring féll frá því
að vera meö.
Svona er nú veröldin ennþá snúin þrátt fyrir
55 ára nudd Þjóðviljans.
Schola Akureyrensis.
Frá Menntaskólanum á Akureyri
Unnið er að því að koma upp safni kennslubóka sem
kenndar hafa verið við skólann síðan 1930, að
skólanum voru sett sérstök lög. Árni Friðgeirsson
hefur umsjón með þessu safni. Hér með er auglýst
eftir gömlum kennslubókum sem notaðar hafa verið
við kennslu bæði í gagnfræðadeild og menntadeild
skólans. Eru gamlir nemendur og aðrir, sem vilja
gefa eða selja skólanum gamlar kennslubækur í
þeim tilgangi að þær renni í safn kennslubóka við
Menntaskólann á Akureyri, beðnir að hafa samband
við Árna Friðgeirsson eða undirritaðan.
Menntaskólanum á Akureyri í janúar 1992,
Tryggvi Gíslason.
Lögtök
Eftir kröfu innheimtumanns ríkissjóðs á Akureyri Dalvík og
Eyjafjarðarsýslu og að undangengnum úrskurði verða
lögtök látin fara fram án frekari fyrirvara á kostnað gjald-
anda, en á ábyrgð ríkissjóðs, að átta dögum liðnum frá
birtingu auglýsingar þessarar, fyrir eftirtöldum gjöldum.
Virðisaukaskatti fyrir október og nóvember 1991. Virðis-
aukaskattur með gjalddaga 1. mars og 1. september
(bændur), svo og virðisaukaskattahækkunum álögðum frá
1. janúar til 15. janúar 1992. Vanskilafé, álagi og vöxtum
skv. 29. gr. I. nr. 45/1987 um staðgreiöslu opinberra
gjalda, skv. 14. gr. I. nr. 90/1987 fyrir tímabilið nóvember
og desember 1991 með eindögum 15. desember, 15.
janúar 1991, tryggingagjaldi fyrir tímabilið nóvember og
desember 1991, þinggjaldahækkun, skilagjaldi umbúða,
vörugjaldi af innlendri framleiðslu, viðbótar söluskatti og
söluskattshækkunum til þessa dags, stöðvunarbrotsgjaldi
skv. 108. gr. I. nr. 50/1987, skipulagsgjaldi af nýbygging-
um, og til hverskonar gjaldahækkana.
Bæjarfógetinn á Akureyri og Davík
og Sýslumaðurinn í Eyjafjarðarsýslu.
16. janúar 1992.
LANDVERND
<S3> Landgræðslu- og náttúruverndarsamtök íslands
Styrkir til umhverfismála
Á næstunni verður úthlutað styrkjum úr Poka-
sjóði Landverndar.
1. Um styrk geta sótt: Félög, samtök, stofnanir
og einstaklingar.
2. Úthlutun er bundin verkefnum á sviði
umhverfismála, svo sem landgræðslu,
skógrækt, friðun, verndun, fegrun og snyrt-
ingu lands og til fræðslu og rannsókna. Skil-
yrði er að verkefnin séu í þágu almennings.
3. Verkefni, sem sótt er um styrk til, þurfa að
vera vel afmörkuð og skilgreind. Umsóknum
ber að skila á þar til gerðum eyðublöðum,
sem fást á skrifstofu Landverndar, Skóla-
vörðustíg 25, 101 Reykjavík, sími 25242 og
625242.
4. Farið er fram á að styrkþegar leggi af mörk-
um mótframlag, sem getur falist í fjárfram-
lögum, vélum, tækjum, efni eða vinnu.
5. Styrkþegar skuldbinda sig til að skila skýrslu
um framkvæmd og árangur verkefnisins fyrir
lok úthlutunarárs.
6. Styrkumsóknir þurfa að berast skrifstofu
Landverndar fyrir kl. 17.00 þann 29.
febrúar 1992.
Þeir sem eiga eldri umsóknir í Pokasjóðinn þurfa
að endurnýja þær í samræmi við þessa auglýs-
ingu.
Landvernd,
Skólavörðustíg 25, 101 Reykjavík,
sími 25242, myndsendir 625242.