Dagur - 27.03.1993, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Laugardagur 27. mars 1993
Kynskipt kvöld í félagsmiðstöð Síðuskóla:
Tískusveiflur eiga nokkra sök á vaxandi lystar-
stoli (anorexiu) meðal ungra stúlkna
í félagsmiðstöðinni í Síðuskóla
hefur verið haldið uppi öflugu
starfi í vetur og nýlega var
bryddað upp á þeirri nýjung í
samstarfi Félagsmálaráðs og
Iþrótta- og tómstundaráðs að
hafa kynskipt kvöld, þ.e. aðeins
annað kynið fær aðgang að
þeirri dagskrá sem þá fer
fram. Hugmyndin er að
nokkru leyti fengin frá félags-
miðstöðinni Yitanum í Hafnar-
firði. A umræddu kvöldi mætti
Valgerður Magnúsdóttir
sálfræðingur hjá Félagsmála-
stofnun Akureyrar og ræddi
við stúlkur um matarvenjur og
áttengd vandamál og var heitið
á kvöldinu meðal annars valið
með tilliti til þess að óttast var
að ef aðeins hefði verið kynnt
að ræða ætti um anorexiu eða
lystarstol þá þætti það of slá-
andi og jafnvel fráhrindandi.
Komið var inn á hugsanlegar
afleiðingar anorexiu sem og
bulimiu sem er andstæða þess,
þ.e. mikið og stöðugt át sem
jafnvel getur orðið allt að 5 kg
á dag.
Valgerður Magnúsdóttir lagði
áherslu á það í erindi sínu hversu
góðar matarvenjur væri nauðsyn-
legar og hverjar afleiðingar
óreglulegra matartíma og matar-
venja geta orðið. Síðari hluti
kvöldsins fór að mestu í spjall um
ýmis málefni eins og t.d. stress,
af hverju sumir borða ekki morg-
unmat, hverjir væru mjóir og
hverjir feitir og hugsanlegar
skýringar á því. Lögð var áhersla
á mikilvægi hollra matarvenja
fyrir ungar stúlkur sem enn eru
að vaxa og að lokum var eins
konar afslöppunartími þar sem
setið var og rætt saman við kerta-
ljós, djúsdrykkju og flöguát.
Vart hefur orðið við aukin til-
felli anorexiu og er orsaka sjálf-
sagt víða að leita, en þegar ungar
stúlkur reyna eftir mætti að líkj-
ast fyrrum fyrirsætu Twiggy, sem
var eins og kústskaft í vextinum,
þá getur það orðið erfitt sérstak-
lega ef vaxtalag viðkomandi
stúlku er þannig að engum dettur
Twiggy í hug við það eitt að horfa
á hana.
Stúlkurnar fjölmenntu á fyrir-
lesturinn og slökun sem var hluti
af honum og virtust hafa bæði
gagn og gaman af. Þrjár af þess-
um stúlkum, Ragnheiður Þór-
hallsdóttir og Ásta Magnúsdóttir
nemendur í 8. bekk og Monika
Stefánsdóttir úr 9. bekk Síðu-
skóla ræddu við blm. að lokinni
þessari kvöldstund með Valgerði
Magnúsdóttur.
Fyrst var huganum leitt að því
hvort lystastol væri eins algengt
og sögur fara af og hvort þær
þekktu einhverja stúlku sem
haldin væri lystarstoli og reyndist
vera a.m.k. um eitt tilfelli að
ræða. Þær töldu þetta ekki enn
vera vandamál í sínum hópi, en
eftir tvö til þrjú ár mundi örugg-
lega fara að bera meira á því og
sögðu að stelpur ræddu talsvert
um þetta sín á milli og oft væru
þetta stelpur sem væru grindhor-
aðar en fynndist þær vera feitar
og væru stöðugt að ala á þeim
ranghugmyndum.
Ekki feitar, bara ruglaðar
Þær stöllur voru spurðar hvort
fundurinn hefði orðið öðruvísi ef
strákar hefðu líka tekið þátt í
honum.
„Þeim hefði ekki tekist að vera
slíku kvöldi?
„Ætli þeir vilji ekki helst horfa
á léttgeggjaðar klámmyndir og
spila borðtennis. En þeir gætu
auðvitað rætt um kynsjúkdóma,
orsakir þeirra og afleiðingar en
auðvitað þurfum við stelpurnar
líka að ræða það mál því það þarf
oftast tvo til, ekki satt! Við get-
um líka bent þeim á að ræða um
einelti og ofbeldi. Það eru ýmis
mál sem unglingarnir eiga erfitt
með að ræða um við hitt kynið og
því eru kynskipt kvöld alveg til-
valin því strákarnir reyna svo oft
að gera lítið úr því sem við erum
að segja og snúa jafnvel út úr því.
Þeir telja sig vera svo mikla
„tappa“ og við eigum þá að vera
„grúví gellur" og því yrði svo lít-
ið um alvarlegar umræður. Við
getum kannski slegið þá út af lag-
inu með því að sýna danskar
fræðslumyndir sem eru djarfar
því Danir eru svo frjálslyndir."
En hvaða umræðuefni vildu
þið helst hafa á næsta „stelpu-
kvöldi"?
„Ætli það væri ekki eitthvað
efni sem tengdist kynsjúkdómum
og eins einelti, en kannski væri
betra að reyna að ræða fyrst við
strákana um eineltið.“
Hallærislegt göngulag
Er ofbeldi meðal unglinga að
aukast?
„Já, það er að aukast og t.d.
vitum við um strák sem hafði
hallærislegt göngulag og þá var
hann tekinn fyrir af einhverju
gengi og reynt að niðurlægja
hann á allan hátt. Það vantar hins
vegar eitthvað í þá sem eru að
eyðileggja eigur annarra af ein-
tómri skemmdarfýsn. Við höld-
um hins vegar að það sé mikið
heimilunum að kenna hvernig
komið er fyrir svoleiðis ungling-
um og við þekkjum stelpu sem
kemur frá heimili þar sem for-
eldrarnir skildu og þá fór hún að
reykja og drekka án þess að
nokkur virtist skipta sér af því,
var algjör aukahlutur á heimil-
inu. Hún er alltaf að reyna að
ganga í augun á fólki, auglýsa sig.
Við þekkjum líka unglinga sem
koma frá góðum heimilum en
lenda í slæmum félagsskap,
stundum án þess að foreldrarnir
hafi hugmynd um það.“
Ber meira á neyslu áfengis og
vímuefna hjá unglingum í dag og
eiga þau hægara með að útvega
sér það sem þau sækjast þá eftir?
„Sumir bera sig eftir áfengi en
aðrir láta sér nægja að tala um
það og segjast jafnvel hafa farið á
fyllerí, en hafa svo kannski aðeins
drukkið tvo til þrjá sopa eða jafn-
vel ekkert og svoleiðis „drykkju-
skapur" er algengari meðal
stelpnanna. Það er oft gert meira
úr gleðskapnum en efni standa til
og við drögum það í efa að þeim
sem raunverulega hafa farið á
fyllerí þykir það mjög æskilegt
eða gott þegar öllu er á botninn
hvolft. Þetta snýst oft um það að
vera ekki öðruvísi en aðrir og
vera „kaldur".
Og svo eru það reykingarnar.
Best væri að enginn reykti, en
margir eru sveiflandi sígarettun-
um í kringum sig, rekast í aðra og
jafnvel brenna göt á föt án þess
að það sé gert viljandi. Sumir
veitingastaðir hér á Akureyri
banna reykingar við ákveðin
borð en það hefur ekkert að
segja því reykurinn fer um allt og
er oft þykkur eins og veggur og
ekkert er gert í því af hálfu starfs-
'fólksins. GG
Frá leiklistarnámskeiði. Flestir þátttakendur voru stúlkur en eini „steggurinn“ í hópnum stillti sér að sjálfsögðu fyrir
framan stelpurnar.
eðlilegir og tala um þetta eins og
við gerðum og síðan hefðu þeir
gert grín að þessu og þetta kæmi
bara fyrir stelpur því þær væru
ruglaðar. Þeir segja oft að stelpur
séu ekkert feitar, bara ruglaðar,
og því hefði ekkert komið út úr
fundinum, strákarnir hefðu eyði-
lagt hann. Við vorum búnar að
ímynda okkur hvernig þessi
fundur með Valgerði yrði en þær
hugmyndir voru margar rangar
og m.a. vissum við ekki að þetta
gæti leitt til dauða.“
Ef skólasystir ykkar eða vin-
kona væri haldin lystarstoli,
munduð þið reyna að hafa þau
áhrif á hana að því linnti?
„Já, með því að tala við hana
og ef það gengi ekki þá mundum
við tala við foreldra hennar og
skólahjúkrunarfræðinginn. Við
gætum ekki hoft aðgerðarlausar á
það að manneskjan tærðist upp,
gætum ekki haft það á samvisk-
unni.“
Boðað verður til svipaðrar
kvöldstundar með strákunum
strax og þeir hafa fundið sér það
efni sem þeir vilja ræða um á
einni kvöldstund en þeir reyndust
verða mjög svekktir yfir því að fá
ekki aðgang að félagsmiðstöðinni
til að ræða við stelpurnar um
lystastol. En hvað halda stelpurn-
ar að strákarnir vilji helst gera á
Þeim Ragnheiöi Þórhallsdóttur, Moniku Stefánsdóttur og Ástu Magnúsdóttur þótti góð tilbreyting í því að hafa
kynskipt kvöld í félagsmiðstöðinni. Myndin GG