Dagur - 13.04.1996, Blaðsíða 5

Laugardagur 13. apríl 1996 - DAGUR - 5
Flestir hafa heyrt um Lions-
hreyfinguna. Nafnið ber oft á
góma í fréttum og þá gjarnan í
tengslum við líknarstarfsemi.
En þó nafnið sé þekkt er ekki
víst að allir átti sig á hverskon-
ar samtök eru á ferðinni og hve
umfangsmikil starfsemi þeirra
er. Til að fræðast meira um
þessa merkilegu hreyfingu leit-
aði Dagur til Gunnlaugs
Björnssonar en hann er annar
tveggja umdæmisstjóra Lions á
íslandi.
Gunnlaugur tók við embætti
umdæmisstjóra 1. júlí í fyrra á ár-
legu alþjóðaþingi Lions, sem var
haldið í Seoul í Suður-Kóreu í það
skipti. Embættið er til eins árs eins
og flest embætti innan hreyfingar-
innar. Alls eru 714 umdæmisstjór-
ar í allri Lionshreyfingunni og þar
af eru tveir á Islandi. Island er eitt
umdæmi með landsnúmerið 109
en skiptist síðan upp í tvö lands-
umdæmi, 109-A og 109-B. A um-
dæmi nær yfir Austurland, Suður-
land og helming höfuðborgar-
svæðisins en B umdæmið, sem
Gunnlaugur er umdæmisstjóri yfir,
nær yfir hinn helming Reykjavík-
ur, Vesturland, Vestfirði og Norð-
urland alla leið austur á Þórshöfn.
Embætti umdæmisstjóra felst eink-
um í því að hafa yfirumsjón með
klúbbum í umdæminu og að vera
tengiliður milli klúbbanna og al-
þjóðahreyfingarinnar. „Ég þarf
m.a. að senda skýrslu mánaðarlega
og þetta eru óhemju bréfaskriftir.
Ég fæ að jafnaði 2-3 bréf á dag og
það kom mér sennilega mest á
óvart hve mikil skriffinnska er í
kring um þetta embætti," segir
Gunnlaugur. Auk hans er Laufey
Jóhannsdóttir einnig umdæmis-
stjóri á íslandi, yfir umdæmi 109-
A, og er hún fyrsta konan á Islandi
sem gegnir embætti umdæmis-
stjóra. Þriðji stjómunaraðilinn er
síðan fjölumdæmisstjóri og er
hann einskonar framkvæmdastjóri
fyrir hreyfinguna. Því starfi gegna
aðeins fyrrverandi umdæmisstjórar
og í ár gegnir því Ami Stefán
Guðnason frá Lkl. Sauðárkróks en
hann var umdæmisstjóri B-um-
dæmis á síðasta ári.
Margvísleg verkefni
Gunnlaugur hefur starfað með
Lionshreyfingunni í rúm tuttugu
ár. Hann er félagi í Lionsklúbbn-
um Hæng, sem er einn þriggja
starfandi Lionsklúbba á Akureyri,
en hinir eru Lionsklúbbur Akur-
eyrar og Lionsklúbburinn Ösp,
sem er eingöngu skipaður konum.
En hver er tilgangurinn með þessu
starfi?
„Kjörorð hreyfingarinnar er
„Við leggjum lið“ og starfsemin
snýst öll í kring um það. Bæði er
hver klúbbur fyrir sig með ákveðin
verkefni og einnig hreyfingin í
heild. Lions rekur t.d. alþjóðlegan
hjálparsjóð, sem við íslendingar
höfum nokkrum sinnum fengið úr.
í fyrra fengum við tvisvar sinnum
veitt úr þessum sjóði, þegar snjó-
Ilóðin féllu í Súðavík og á Flateyri.
Við fengum einnig úr þessurn sjóði
þegar Vestmannaeyjagosið varð.
Sjóðurinn var stofnaður 1968 og er
ótrúlega sterkur miðað við hve
stutt er síðan hann var stofnaður."
Um verkefni einstakra klúbba
nefnir Gunnlaugur að Akureyrar-
klúbbarnir hafi m.a. unnið mikið
að málefnum fatlaðra. Lionsklúbb-
ur Akureyrar hafi t.d. tekið virkan
þátt í uppbyggingu Sólborgar á
sínum tíma. Stundum taka líka
nokkrir klúbbar sig saman um
stærri verkefni og nefnir Gunn-
laugur söfnun fyrir sundlaug á
Kristnesi sem dæmi um samvinnu-
verkefni Lionsklúbba á svæðinu.
Stærsta verkefni Lionsklúbbsins
Hængs, sem Gunnlaugur er í, er
hið árlega Hængsmót, sem er
íþróttamót fyrir fatlaða. 1 ár verður
mótið haldið helgina 3.-4. maí og
er það 14. árið í röð sem mótið er
haldið. „Þetta er stærsta þróttamót
fatlaðra utan við Islandsmót," segir
Gunnlaugur, en reiknað er með um
200 keppendum og því von á 300-
400 manns til Akureyrar í tengsl-
um við mótið. „Hængsmótið er
gott dæmi um vel heppnað verk-
efni sem Lions stendur fyrir. Fyrir
mót sem þetta þarf bæði að afla
peninga og eins að leggja fram
mikla vinnu í framkvæmdina. En
uppskeran er ríkuleg: innileg gleði
og þakklæti frá þátttakendum.“
Konum heimiluð þátttaka
Lionshreyfingin hefur lengst af
byggst upp á karlaklúbbum en
með tilkomu lionessuklúbbanna
fóru konur einnig að tengjast
m Gunnlaugur Björnsson, uni-
^ dæmisstjóri Lions fyrir um-
dæmi 109-B, fæddist á Akureyri 15.
maí 1948. Hann lærði vélvirkjun í
Vélsmiðjunni Odda og kláraði tvo
bekki í Vélskólanum. Hann lærði
einnig tækniteiknum og starfaði við
það í ein tíu ár í aukavinnu en síð-
ustu 20 árin hefur hans aðal starf
verið kennsla, fyrst við Iðnskólann
og síðan við Verkinenntaskólann á
Akureyri en hann er deildarstjóri
málmiðnaðardeildar Verkmennta-
skólans. Gunnlaugur er kvæntur
Ester Steindórsdóttur og eiga þau
þrjú börn; Steindór (fæddur 69),
Halldóru (fædd 73) og Irisi Fönn
(fædd 75). Mynd: AI
hreyfingunni. Lionessuklúbbamir
voru þó ekki fullgildir klúbbar og
konumar voru réttindalausar innan
alþjóðahreyfingarinnar. Árið 1987
var lögum Lions breytt og konum
heimiluð þátttaka í Lionshreyfing-
unni. Gunnlaugur segir þessa
breytinga tilkomna vegna mikils
þrýstings, m.a. frá löndum eins og
Islandi, þar sem jafnrétti er í há-
vegum haft, a.m.k. í samanburði
við mörg önnur lönd. „Island var
eitt af fyrstu löndunum sem sendu
inn formlega beiðni um að konunt
yrði veittur aðgangur að hreyfing-
unni.“
Gunnlaugur er mjög ákveðinn
þegar hann segist viss um að þátt-
taka kvenna hafi styrkt hreyfing-
una og sé mjög til bóta fyrir Lions.
„Þetta er langstærsta og sterkasta
hjálparhreyfing sjálfboðaliða í
heiminum í dag.“
Hnignun á íslandi
Þó Lionshreyfingin sé stór og sterk
virðist sem klúbbastarf á Islandi
hafi heldur átt undir högg að sækja
síðasta áratuginn. Gunnlaugur seg-
ir erfitt að átta sig á hver sé skýr-
ingin. „Ég held að það sé ódýr
skýring að framboðið á áhugamál-
um sé orðið svo mikið. Ef menn
hafa áhuga á að starfa með Lions,
þá mæta þeir á fundi. Ég held hins
vegar að það sé vandamál að
margir eru búnir að telja sér trú um
að þeir þurfi að vera í öllu fremur
en að einbeita sér að einhverju
einu og eru því að margskipta sér,“
segir hann. Jafnframt bendir hann
á að þó rnenn verði að fóma hluta
af tíma sínum ef þeir vilji starfa
með Lions ætti það ekki að vera
mikið mál ef þeir hafi áhuga og
séu þokkalega skipulagðir. „Ég er
búinn að starfa með Lions í rúm
tuttugu ár og mig hefur varla vant-
að á einn einasta fund.“
Annað vandamál sem blasir við
mörgum Lionsklúbbum hérlendis
er að félagar eru famir að eldast og
ekki hefur gengið nógu vel að fá
yngra fólk til starfa. „Það þarf að
yngja hreyfinguna upp og við horf-
um m.a. til Éeo í því sambandi,“
segir Gunnlaugur, en Leo er ung-
liðahreyfing innan Lions. Verið er
að vinna að því að stofna slíkan
klúbb á Akureyri og á Húsavík
hafa menn einnig verið að athuga
möguleika á að stofna Leoklúbb,
segir Gunnlaugur.
„Það þarf hugarfarsbreytingu
alls staðar í hreyfingunni. Að rnínu
mati er hreyfingin nálægt því að
vera of miðstýrð og of fáir að berj-
ast í of mörgu. En ég tek það fram
að ekki eru allir sammála mér um
þetta atriði. Á Akureyri hefur
einnig verið vandamál að milli
klúbbanna hefur oft verið þessi
KA-Þór stemmning þar sem þeir
eru að keppa sín á milli fremur en
að standa saman eins og þeir ættu
að gera. Þessi rígur háir starfinu
hér verulega."
Skýringuna á þessum kítingi
milli klúbba hefur Gunnlaugur
ekki á reiðum höndum en hann lít-
ur á þann vanda sem steðjar að
Lionshreyfingunni á íslandi sem
tímabundna erfiðleika sem þurfi að
vinna sig út úr. Hreyfingin muni
standa af sér þessa storma sem og
aðra enda Lions stórmerkilegt fyr-
irbæri, sem hafi gert gífurlega
góða hluti í gegnunt árin. AI
Hvað er Lions?
• Lions er stærsta þjónustuhreyf-
ing í heimi með 1,4 milljónir sjálf-
boðaliða í rúmlega 42.700 klúbbum
í 148 þjóðiöndum. Á íslandi starfa
um 2.500 félagar í 92 klúbbum.
• Kjörorð Lionshreyfingarinnar er
„We serve“ eða „Við leggjum lið“.
• Hreyfingin var stofnuð af Mel-
vin Jones 7. júní 1917 í Chicago t
Bandaríkjunum. Árið 1948 náði
hreyfingin til Evrópu og ísland
bættist í hópinn árið 1951 þegar
Lionsklúbbur Reykjavíkur var
stofnaður.
• Lionsmerkið er stórt „L“ með
tveimur Ijónshöfðum er snúa til sitt
hvorrar áttar, til fortíðar og fram-
tíðar. Litimir eru fjólublár íitur
tryggðar og heiðarleika og gylltur
litur einlægni, heilbrigði og um-
burðarlyndis.
• Lionshreyfingin tók virkan þátt í
mótun Sameinuðu þjóðanna árið
1945 og hefur starfað mikið með
þeim.
• Frá 1957 hefur unglingum verið
boðið að starfa innan Lions í svo-
kölluðum Leo-klúbbum. Nú eru
starfandi um 4800 Leo-klúbbar í
122 löndum rneð um 120.000 fé-
laga.
• Frá 1975 liafa konur getað tekið
þátt í Lionsstarfi með tilkomu
Lionessuklúbba og árið 1987 var
ákveðið að heimila konum þátt-
tökurétt í Lionsklúbbi með því að
fjarlægja orðið „male“ eða „karl-
maður“ úr lögum Lions.
• Verkefni Lionshreyfingarinnar
eru ótal mörg. Frá 1925 hefur sjón-
vemd verið meðal verkefna. Annar
veigamikill þáttur er Alþjóðlegi
hjálparsjóðurinn, sem var stofnaður
árið 1968. Einnig má nefna
kennsluefni fyrir 12-15 ára börn
„Lions-Quest“ eða „Að ná tökum á
tilverunni", sem er framlag Lions-
manna í baráttuna gegn vímuefn-
um. Önnur verkefni eru t.d. aðstoð
við fatlaða, barátta gegn sykursýki
og umhverfisvemd.