Dagur - 05.06.1996, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Miðvikudagur 5. júní 1996
Greinilegur árangur af foreldravaktinni
Nú er skólaárinu 1995-1996 lokið. stafar af því hve stutt er síðan
Þetta er því síðasti pistill Heimilis
& skóla að sinni en vonandi verð-
ur framhald á í haust. Dagur er
eina dagblaðið á landinu sem birt-
ir fasta pistla um skólamál og vil
ég fyrir hönd stjómar H&S þakka
fyrir það framtak, svo og starfs-
mönnum Dags fyrir gott samstarf.
Einnig vil ég þakka öllum greinar-
höfundum fyrir framlag þeirra.
Umfjöllunarefnið í dag er for-
cldravaktin. Allir sem þar eiga
hlut að máli mega vera stoltir af
þessu framtaki. Arangurinn er
skýr, færri ungmenni eru á ferli
eftir að löglegum útivistartíma
lýkur en þarna á „útivistarátakið"
svonefnda líka sinn þátt. Foreldrar
sýna samstöðu í verki og það er,
að mínu mati, eitt mikilsverðasta
atriðið í þessu máli. Eitt atvik frá
liðnum vetri færði mér sönnur á
hversu mikilvægt starf foreldrar
vinna með „vaktinni“. Ung stúlka
tók mig tali, horfði í augun á mér
og sagði: „Passið bömin ykkar.“
Af eigin raun vissi hún margt
miður gott sem hér er á seyði, s.s.
eiturlyfjaneyslu, en það verður
ekki tíundað hér. Stúlkan sagði
einnig: „Þetta er frábært starf sem
þið í foreldravaktinni vinnið.
Haldið því áfram." Þessi unga
stúlka sýnir mikinn þroska og seg-
ir okkur að ungmenni þurfa og
vilja aðhald. Ég vil nota tækifærið
og þakka öllum þeim fjölmörgu
foreldrum er hafa tekið þátt í
„vaktinni" í vetur fyrir þeirra
störf.
Ellý Vilhjálmsdóttir og Stein-
unn H. Jónsdóttir eru nemendur
við Háskóla íslands. B.A. verkefni
þeirra í félagsfræði heitir Vímu-
efni og ungt fólk á Akureyri í ljósi
kenninga í afbrotafræði. Einn kafli
í verkefninu er samantekt á skýrsl-
um foreldravaktarinnar á Akureyri
frá upphafi (október ’93) og gáfu
þær okkur leyfi til að birta hann.
Skal tekið fram að gögnin sem
unnið var með (skýrslublöðin)
geta falið í sér ýmsar skekkjur þar
sem um huglægt mat er að ræða
t.d. varðandi hvað er mikið og
hvað er lítið. Einnig ber að taka
fram að skýrslur eftir útivistar-
átakiðð eru miklu færri en fyrir
það eða meðan það stóð yfir. Þetta
átakinu lauk.
„Hér á eftir fylgir samantekt
okkar á skýrslum foreldravaktar-
innar, bæði úr tölulegum upplýs-
ingum og úr þeim athugasemdum
foreldra sem fram koma á eyðu-
blöðunum.
1) Mjög athyglisvert er að
skoða hversu algeng ölvun ungl-
inganna er og hvort merkjanleg
breyting er á þessum málum fyrir
og eftir útivistarátak og
meðfylgjandi tafla yfir ölvun ung-
linga sýnir helstu línur um það.
Ölvun er mismikil en mest er
hún þegar eitthvað sérstakt er um
að vera hjá unglingunum, t.d. að
loknum prófum eða ef sérstök böll
eru haldin. Þá er ölvun aðallega
áberandi hjá eldri krökkunum. Hér
er ekki merkjanlegur mikill munur
Ölvun unglinga
60-
50-
40
%30H
20
10-
38
35
Fyrir átak
| Átak
Eftir átak
I I 0 0
Enginn
Lítill
Talsv.
Magn
Mikill
Mjög mikill
LANDSSAMTÖKIN
HEIMILI OG SKÓLI
„Eitt atvik frá liðn-
um vetri færði mér
sönnur á hversu
mikilvægt starf for-
eldrar vinna með
„vaktinni“. Ung
stúlka tók mig tali,
horfði í augun á
mér og sagði:
„Passið börnin
ykkar.“
á ölvun eftir því hversu langt úr-
takið er á veg komið. Þó er engin
ölvun í 6% tilfella á rneðan átakið
stóð yfir og injög mikil ölvun var
4% fyrir átak en hvorki merkjan-
leg meðan á átakinu stóð, né eftir
það. Eftir að átakinu er lokið virð-
ist alltaf vera eitthvað um ölvun
en hún er þó hvorki mikil né mjög
mikil.
Vantar þig aukavinnu
eða viltu breyta til?
Vegna nýrra verkefna vantar okkur fólk til ræsting-
arstarfa.
Ef þú er 20 ára eða eldri, vandvirk(ur) og getur unnið
2-4 tíma á dag við ræstingar þá höfum við starf fyrir
þig. Vinnutími erfrá kl. 17 fimm daga vikunnar.
Einnig vantar fólk til starfa fyrir hádegi.
Frekari upplýsingar og umsóknareyðublöð fást hjá Ernu
Melsteð, Tryggvabraut 10, Akureyri milli kl. 13 og 17.
Reglusaman og duglegan
starfskraft vantar
á gistiheimili í hlutastarf.
Þarf að geta unnið sjálfstætt, tungumálakunnátta
nauðsynleg.
Yngri en 20 ára kemur ekki til greina.
Upplýsingar gefnar í síma 461 2248 eftir kl. 17.
I athugasemdum foreldra í nóv-
ember 1994 kemur fram að krakk-
ar séu með landa f bænum og af
samtölum við lögreglu er ljóst að
talsvert er af landa í umferð. Þá
hafa foreldrar það eftir unglingun-
um í byrjun árs 1995, að hass- og
amfetamínneysla fari vaxandi í
heimapartýum.
2) Varðandi fjölda unglinga
koma fram mjög athyglisverðar
niðurstöður, mikill munur er á
fjölda fyrir og eftir átak. Eins og
sjá má á töflunni „Fjöldi unglinga
á svæðinu" er mjög misjafnt
hversu margir krakkar eru í bæn-
um og þá sérstaklega fyrir átak.
Almennt virðist þeim svo hafa
fækkað eftir því sem lengra líður.
Fyrir átak eru einungis 40% til-
fella þar sem er enginn eða lítill
fjöldi unglinga en eftir átak er það
í 86% tilfella. A meðan á átakinu
stóð er fjöldi unglinga oftast lítill
eða í 63% tilfella. Einungis var
sem sagt um mikinn eða mjög
mikinn fjölda unglinga að ræða í
bænum fyrir átakið eða samtals í
28% tilfella. (Foreldraröltið á Ak-
ureyri, 1994, 1995 og 1996.)
3) Ef við lítum næst á hvort
breytingar hafa átt sér stað varð-
andi skemmdarverk sést mjög lít-
ill munur. Fyrst er það að telja að
skemmdarverk eru alltaf fátíð, oft-
ast verða foreldrar ekkert varir við
að skemmdarverk séu framin, en
ef um þau er að ræða eru það að-
allega rúðubrot qg að ljósastaurar
séu skemmdir. Sá litli munur sem
sést er þar að auki í andstöðu við
það sem teljast verður eðlilegt,
ji.e. mest tíðni skemmdarverka eru
framin á meðan á átakinu stóð og
eftir það. Hér er munurinn jió svo
lítill þegar allir þættir eru teknir
með í dæmið, að varla er mögu-
leiki á að hann sé marktækur.
4) Atferli unglinanna var ekki
það eina sem var skoðað, heldur
var líka haft auga með því hvort
fullorðnir annars vegar og lög-
regla hins vegar væru í bænum
eða á því svæði sem um er að
ræða í hvert skipti. Þá var það
einnig greint í sundur hvort lög-
reglan væri fótgangandi eða í bfl.
Tafla til hliðar sýnir niðurstöður
þessara athugana, eða nánar tiltek-
ið hlutfall í hverjum lið fyrir sig
sem fékk jákvæða svörun. Sem
fyrr er svo greint á milli þess
hvort athugunin átti sér stað, með-
an á átakinu stóð eða eftir átak.
(Sjá töfluna „Hlutfall tiltekinna
aðila á svæðinu“.)
Hér virðist vera réttur stígandi
á þróun mála varðandi viðveru
fullorðinna og það hvort lögreglu-
menn sjást á bílum því í báðum
tilfellum fjölgar þeim skiptum
sem merkt er við að þessir aðilar
Fjöldi unglinga á svæðinu
70-
60-
50-
40-
>
30-
20-
10-
0
63
43 43
Jíim
„i 26
I
■ I Li
111111
I Fyrir átak
] Átak
Eftir átak
16
12
0 0 0 0
.........—I---1-------
Enginn
Lítill
Talsv.
Magn
Mikill Mjög mikill
Skemmdarverk á svæðinu
□ Fyrir átak
] Átak
I Eftir átak
13 12 14
14
Talsv.
Hlutfall tiltekinna aðila á svæðinu
100-,
Fullorðnir Gangandi lögregla Akandi lögregla
Jákvæð svör um hvort aðilar voru á svæðinu
séu á svæðinu. Annað sýnist vera
uppi á teningnum hvað varðar
gangandi lögreglumenn því þeir
virðast oftast hafa verið til staðar
áður en átakið fór í gang, en svo
töluvert sjaldnar bæði á meðan
átakið stóð yfir og eftir það. Ak-
andi lögregla var alltaf mjög al-
geng en sama verður ekki sagt um
gangandi lögreglu, sem var í 85%
tilfella fyrir átak en hrapar niður í
50% á meðan á átakinu stóð og
endar í 43% eftir að því lauk.
Nokkuð athyglisvert er hversu
sjaldan fullorðnir sjást á svæðinu
eða einungis í annað hvert skipti
sem skýrslur eru fylltar út.
Ef við horfum á aðalatriðið, en
það er hvort merkjanlegur munur
er á ástandinu fyrir og eftir útivist-
arátakið, koma all misvísandi nið-
urstöður í ljós. Útivistarátakið
virðist hafa skilað sér í því að
unglingum sem eru á ferli í bæn-
um eftir að útivistartíma lýkur
hefur fækkað. Eins hefur fullorðn-
um á ferli og akandi lögreglu farið
fjölgandi án þess að verulegur
munur sé þar á fyrir og eftir. Úti-
vistarátakið virðist hins vegar ekki
hafa haft áhrif hvað varðar þætti
eins og ölvun, skemmdarverk og
fjölda gangandi lögreglumanna.
Varðandi ölvunina virðast aðrir
þættir skipta mestu máli t.d. skóla-
böll og próflok.“
Vigdís Steinþórsdóttir.
Höfundur er formaður foreldravaktar á Akur-
eyri og stjómarmaður Heimilis & skóla.