Dagur - 17.08.1996, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 17. ágúst 1996
Misjöíh er lyktin
hvert hitastigið er útivið. Þegar
loðnan er gömul, átumikil og heitt
er í veðri verður lyktin óþægilegri
og sterkari.
Starfsmenn Krossanesverk-
smiðjunnar segja lyktina sem lagt
hefur yfir bæinn í sumar óvenju
sterka vegna þess að loðnan sé í
eldri kantinum. Akureyringar
finni því óvenju mikið fyrir henni
enda vanari lykt af ferskri loðnu.
Þeir létu þó ekki illa af því að
vinna í lyktinni og sögðu að það
tæki starfsmenn tvo daga að venj-
ast henni og eftir það hættu þeir
að finna hana. Þeir sögðu að
kvartanir bærust þó frá bæjarbú-
um annað slagið en einnig reyndi
fólk að aðlagast lyktinni og það
kæmi fyrir að hringt væri til þess
að spyrja hvenær óhætt væri að
hengja þvottinn út á snúru.
Reykt allan sólarhringinn
Frá matvælafyrirtækinu Kjama-
fæði leggur oft mikla reykingalykt
enda segir Júlíus Jónsson, sölu-
stjóri, að þar séu kjötvörur reyktar
meira og minna alla daga og næt-
ur. Lyktin er sterkust þegar kveikt
er upp í ofnunum sjálfum en Júlí-
us segir sjaldgæft að íbúar í ná-
grenninu kvarti undan lyktinni en
það komi þó fyrir. Hann segir einn
hóp sérlega ánægðan með lyktina
og á þar við íbúa þjónustuíbúða
aldraðra, því lyktin minni þá á
gamla tíma. Aðspurður um hvort
starfsfólk Kjamafæðis væri orðið
ónæmt fyrir jólalyktinni sem
mörgum finnst leggja frá fyrirtæk-
inu segir Júlíus svo ekki vera, því
finnist hangikjötið á jólaborðinu
alltaf jafn gott.
Lyktin kemur með úðanum
Flestum þykir kaffiilmur Kaffi-
brennslunnar góður en líklega eru
fáir sem vita hvemig hann ná-
kvæmlega er tilkominn. Úlfar
Hauksson, framkvæmdastjóri,
segir kaffibaunimar (hrákaffi)
brenndar í 300° heitu lofti þar til
réttur litur er komin á þær. Eftir
brennsluna eru baunimar kældar
með vatnsúða og þegar hann gul'ar
upp myndast mikill kaffiilmur.
Úlfar segir sjaldan kvartað
undan kaffilyktinni en ef það ger-
ist þá sé það í tiltekinni vindátt; í
norðanáttinni leiti lyktin meira
niður á við og að húsinu sjálfu en
í sunnanáttinni þá leggi hana
meira yfir bæinn.
Maðurinn er hæfur til að greina
tiltekin efnasambönd í andrúms-
lofti með nefinu. Hjá spendýrum
er lyktarskynið bundið við sér-
stakan þekjuvef í innri hluta önd-
unarvegar en lyktarskynfæri eru í
afmörkuðum hluta slímhúðar efst
í nefholi. Þar breyta skynfmmur
efnaáreiti í taugaboð sem berast til
lyktarstöðvar í heilanum.
(íslenska Alfræðiorðabókin).
Oft er erfitt að skilgreina lykt en
fólk er yfirleitt ekki í vafa um
þegar það finnur góða eða vonda
lykt. Nef manna finna mismun-
andi lykt og þar af leiðandi eru
ekki allir sammála um ágæti eða
galla tillekinna lykta. Flestir Ak-
ureyringar þekkja peningalyktina
úr Krossanesi, kaffilyktina frá
Kaffibrennslunni og reykingalykt-
ina frá Kjamafæði og öll könn-
umst við við lyktina af nýhreins-
uðum fötum og mikla ilmvatns-
lykt snyrtivöruverslana. En hvem-
ig ætli fólki finnist að vinna í
þessari miklu lykt?
„Hvenær get ég hengt út
þvottinn minn?“
Lyktina úr Krossanesverksmiðj-
unni leggur oft yfir Akureyrarbæ
og vekur misjöfn viðbrögð fólks.
Hún er missterk og misvond en
fáum finnst hún góð. Lyktin kem-
ur af bræddri loðnu og sterkjan
ræðst af því hvað loðnan er göm-
ul, hve mikil áta er í henni og
„Enginn á eins góð
eimingatæki og ég“
Af nýhreinsuðum fötum er oft sér-
stök lykt sem oft er skilgreind sem
fatahreinsunarlykt. Sigfús Vigfús-
son, eigandi Fatahreinsunar Vig-
fúsar og Ama, segir að í raun eigi
ekki að koma lykt af þeim efnum
sem notuð eru við hreinsunina en
við pressun á fatnaði komi fram
gufu- og fatalykt.
Frá 1979 hefur verið notaður
svokallaður perklór við þurr-
hreinsunina og síðan er fatnaður-
inn eimaður í þéttlokuðum vélum.
Sigfús segir að lyktin sem finnst í
fatahreinsuninni stafi að hluta til
af því að þegar vélamar eru opn-
aðar sleppi örlítið eimað loft út.
„Það á samt aldrei að vera eiming-
ar- eða perklórslykt af nýhreins-
uðum fötum því tækin eru mjög
ömgg við skolunina og það á eng-
inn eins góð eimingartæki og ég.“
Sigfús Vigfússon við þvottavélina. Á innfelldu myndinni er hann að þefa af
þvottaduftinu sem hann segir mjög lyktarlítið.
Hauksson er hér við kaffi-
brennsiuofninn sem yfirleitt er
kynntur í 300° þó það fari að sjálf-
sögðu eftir kaffitegundinni hverju
sinni. Á niinni myndinni sjást kaffi-
baunapokarnir með fersku hrákaff-
inu sem bíður brennslu.
Björk Traustadóttir segist sjaidan
verða vör við of mikla ilmvatnslykt
í versluninni.
Þeir Stefán Hermannsson, Andrés Sigurðsson og Benedikt Leósson kvarta
ekki undan Krossaneslyktinni. Á innfeldu myndinni er ilmandi loðna.
Myndir: mbg
Júlíus Jónsson, sölustjóri Kjarna-
fæðis, við reykofnana sem ganga
alla daga allan ársins hring. Á inn-
feldu myndinni má sjá hangikjöts-
lærin sem verða á jólaborðum
landsmanna.
Goð lykt úti á götu
Ilmvötn gefa yfirleitt góða lykt en
í snyrtivöruverslunum þar sem
verið er að prófa margar tegundir
allan daginn er hægt að ímynda
sér að ilmvatnslyktin snúist upp í
andhverfu sína. Björk Traustadótt-
ir, eigandi Snyrtivöruverslunar-
innar Töm, segist lítið verða vör
við ilmvatnslyktina dags daglega
en þó helst í kringum jólin þegar
meiri sala er í vötnunum. Hún
segir að það komi þó fyrir að hún
finni fyrir þreytu eftir alla lyktina
að loknum vinnudegi. Viðskipta-
vinir kvarta ekki undan of sterkri
lykt í búðinni og Björk segir að
flestum finnist lyktin sem leggi út
á götu góð. hbg/mgh