Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1994, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 19. ÁGÚST 1994
15
Frumvarp um spumingarmerki:
Námsgagnastofnun
lögð niður - í raun?
í síðustu grein minni um skólamál
í DV er vikið að eliefu óljósum til-
lögum skólamálaráðherrans við
grunnskólalögin. Hér er farið að-
eins nánar út í þessar tillögur og
umfjöllun um þær; því þær skilja
eftir fleiri spurningar.
Að lengja í skólaárinu
en ekki í kennsluvikunni
Fyrst um lengingu skólans. Talað
er um að lengja skólann í tíu mán-
uði úr níu. En í greinargerð frum-
varpsins er hvergi að því vikið af
hverju þessi leið er valin en ekki
hin: Að bæta fyrst skólann þann
skólatíma sem nú er um að ræða -
áður en teygt verður úr skólanum
lengra fram á sumarið.
Líka til sveitarfélaganna
Sú breytingartillaga frumvarps-
ins sem ég tel einna varhugaverð-
asta er sú sem lýtur að námsgögn-
um. Þar virðist um margs konar
efnisbreytingar að ræða.
1. Skólum er heimilt að útvega
nemendum persóyuleg gögn til
náms gegn gjaldi enda komi
greiðsla fyrir.
2. Sveitarfélögin eiga samkvæmt
frumvarpinu að kosta námsgögn í
skyldunámi. Þau geta snúið sér til
hvaða aðila sem er í þessu skyni
en framlög ríkisins til námsgagna-
stofnunar minnki „sem nemur
kaupum sveitarfélaga". Verður
ekki betur séð en sveitarfélögin eigi
aö kosta rekstur Námsgagnastofn-
unar þótt stofnunin verði áfram
rekin „á vegum ríkisins".
Oftrú á samræmd próf
í fyrra skrifaði ég nokkrar grein-
ar í Vikublaðið um stefnu 18 manna
nefndarinnar og varaði við prófa-
sýkinni sem ég taldi þar örla á. Því
miður hefur þessi prófasýki nú
fengið útrás í tillögum nefndarinn-
ar. Þar er gert ráð fyrir því í frum-
varpinu að sett verði lög um sam-
ræmd próf tvisvar á skólagöngu
nemenda í grunnskóla auk loka-
Kjallajinn
Svavar Gestsson
þingmaður fyrir Reykvíkinga
og fyrrv. menntamálaráðherra
prófs í 10. bekk. Og hvergi kemur
fram af hveiju tillagan er gerð né
hvað þetta kostar - en fullyrt skal
hér að kostnaður er mikill og þessi
aðferð skilar engum heildarár-
angri. Rétt væri að mínu mati - ef
peningar væru til í þetta - að kom-
ið yrði á reglulegu kerfi könnunar-
prófa sem eru sett á skólana á mis-
munandi tímum á mismunandi
svæðum og í mismunandi greinum.
Eða við hverju var
svo sem að búast?
Hér hefur verið farið yflr nokkur
batnandi grunnskólaiög fyrst um
sinn. Sú menntastefna sem unnin
var í tíð síðustu ríkisstjórnar var
unnin af samtökum uppeldisstétta
og foreldra. Um þá stefnu var heild-
arsamstaða. Líka allra flokka á
þingi. Ólafur G. Einarsson hafnaði
þeirri stefnu og hefur reynt að
framleiða nýja. Það er lofsvert að
hann reynir að sýna stefnu; en ár-
angurinn er því miður ekki upp á
„Ólafur G. Einarsson hafnaði þeirri
stefnu og hefur reynt að framleiða nýja
Það er lofsvert að hann reynir að sýna
stefnu; en árangurinn er því miður
ekki upp á marga fiska. Eða við hverju
var að búast?“
atriði frumvarpsdraganna. Nú marga fiska. Eða við hverju var að
bendir margt til þess að frumvarp búast?
þetta verði aldrei að lögum og að Svavar Gestsson
við fáum að búa viö óbreytt og
„Verður ekki betur séð en sveitarfélögin eigi að kosta rekstur Námsgagnastofnunar... “ segir Svavar í grein
sinni.
Vaxtamálin eru enn
Svo sem lesendum DV er kunnugt
hefi ég um árabil skrifað um vaxta-
mál. Enn fremur hefi ég nokkrum
sinnum lagt fram frumvarp á Al-
þingi þess efnis að verðtryggingu
fjárskuldbindinga verði hætt.
Frumvörpin mættu mikilh and-
spymu, ekki síst af hálfu Jóns Sig-
urðssonar, þáverandi viðskipta-
ráðherra, og Seðlabankans meðan
hann laut stjórn dr. Jóhannesar
Nordals. Báðir þessir menn hafa
fengið hvild frá störfum sínum og
þvi er þess að vænta að senn verði
dregið verulega úr verðtrygging-
unni.
Brasilía aðfyrirmynd
Raunar hafa nokkur skref verið
stigin í þá átt nú þegar. Þannig var
upp úr áramótum sett í reglur
Seðlabankans að verðtrygging nái
aðeins til 12 mánaða innstæðna.
Jafnframt hafa skammtímaútlán,
2ja og jafnvel 3ja ára, verið undan-
þegin verðtryggingu.
Eigi að síður eru enn á markaðn-
um verðtryggð skuldabréf að upp-
hæð 400-500 milljarðar króna. Þess
vegna er að því stefnt að draga úr
verötryggingu nýrra skuídabréfa
svo að þessu fargangi verði létt af
íslensku þjóðinni án meiri skaða.
Brasilía var höfð að fyrirmynd þeg-
KjaLarinn
Eggert Haukdal
alþingismaður
ar Ólafslög vom samin 1979. í Bras-
iliu fór verðbólga á fáum ámm upp
í 100% og nokkm síðar upp í 500%
á ári - en þá var landið sett undir
yfirstjórn Alþjóðabankans.
Verðtrygging á íslandi, sem hófst
á takmörkuðu sviði 1955, varð alger
frá ársbyrjun 1982. Árið eftir, 1983,
var lánskjaravisitalan komin vel
yfir 70%.
Sverfur að atvinnuvegunum
Undir lok 9. áratugarins haíði
uppsöfnun skulda hjá fyrirtækjum
og heimilum orsakað greiðslu-
stöðvun og fjöldagjaldþrot ásamt
stórfelldu útlánatapi í bankakerf-
inu. Náðist þá þjóðarsátt fyrir at-
beina aðila vinnumarkaðarins.
Vissulega ber að meta það að
þjóðin hefir nú loks áttað sig á þeim
mistökum sem verðtryggingin var.
Skuldabáknið af hennar völdum
sverfur að atvinnuvegunum í dag.
í ritstjórnargrein Morgunblaðsins
18. maí sl. er vitnað í Sigurð B. Stef-
ánsson sem telur „engin rök fyrir
þvi lengur, að ísland sé eina ríkið
í veröldinni með verðtryggingu
sem meginreglu á fjármálamark-
aði.“
í hnút
íslenskt fyrirbæri
Hið nauðsynlegasta á þessu stigi
málsins er að afnema lánskjara-
vísitölu en taka mið £if vísitölu vöru
og þjónustu eins og gert er í öðnim
löndum, t.d. varðandi lífeyrissjóði.
Lánskjaravísitalan, sem er íslenskt
fyrirbæri, er meingölluð. - Hún
inniheldur byggingarvísitölu. Ef
timbur hækkar í Finnlandi aukast
veðskuldir íslendinga. Hún inni-
heldur líka launavísitölu. Ef kaup-
gjald verkamanna hækkar vaxa
skuldir þeirra af íbúðalánum og
kjarabótin verður að engu. Það er
með ólíkindum að verkalýðshreyf-
ingin skuli enn sætta sig við slíkt
klúður.
Eggert Haukdal
„Ef kaupgjald verkamanna hækkar
vaxa skuldir þeirra af íbúðalánum og
kjarabótin verður að engu. Það er með
ólíkindum að verkalýðshreyfingin
skuli enn sætta sig við slíkt klúður.“
Meðog
Afkoma ríkissjóðs
Viðunandi
„Við af-
greiðslu fjár-
laga og í upp-
hafi árs var
því spáð aö
hallinn á rík-
issjóöi vrði
meiri en þeir
9,6 milljarðar
sem gert var Sturia Böðvarsson,
ráð fyrir. fjáriaganefnd Al-
Ýmislegt þingis.
benti til þess að hallinn gæti orð-
ið meiri, svo sem aukið atvinnu-
leysi. Samkvæmt skýrslu Ríkis-
endurskoðunar um framkvæmd
fjárlaga fyrstu sex mánuöi ársins
kemur hins vegar í Ijós að í meg-
inatriðum hefur tekist aö halda
rekstri ríkissjóðs innan þess
ramma fjárlaganna. Skýrslan
bendir eindregið í þá átt að flár-
málaráðherra hafi tekist að ná
tökum á ríMsfjármálunum.
Að visu hafa útgjöld til heil-
brigðis- og tryggingamála í upp-
hafi árs orðið meiri en gert var
ráð fyrir. Hugsanlega þurfum við
að taka okkur lengri tima til að
lækka útgjöldin til heilbrigðis-
mála en við höfum gert ráð fyrir.
Þá hafa ákvarðanir um ein-
greiðslur, launaskriö og þyrlu-
kaup aukið útgjöldin miöað viö
það sem gert var ráð fyrir. Aö
teknu tilliti til þess að tekjurnar
hafa aukist um þrjá milljarða má
hins vegar segja að niðurstaðan
sé viðunandi.
Engu að síöur verða stjómend-
ur ríkisfyrirtækja og ráðuneyta
að nota seinni hluta ársins til að
ná enn meiri árangri. Það má
ekki vera markmíð í sjálfu sér að
spenna útgjöldin til hins ýtrasta.
Markmiðið er náttúrlega að
halda útgjöldum innan hóflegra
marka og eyða hallanum á næstu
misserum.“
Markmiðfjár-
laga fyrir bí
„Rekstrar-
halli ríkis-
sjóðs stefnir í
11 milljarða á
þessu ári skv.
skýrslu Ríkis-
endurskoð-
unar sem er
mun hærri
upphæð en MargrétFrímanns-
reiknað var dótfir.fjárlaganefnd
með við af- Alþingis.
greiðslu flárlaga síðastliðiö
haust. Þetta er athyglisvert í ljósi
þess að viö flárlagagerðina voru
áætlanir ríkisstjórnarinnar rúm-
ar miöað við reynslu fyrri ára.
Mnsflárþörf rikissjóðs stefnir í
aö vera 31 milljarður á þessu ári,
eða 3,3 roilljörðum meiri en gert
er ráð fyrir í flárlögum. Þetta er
mjög alvarlegur hlutur að mínu
mati. Þá hafa spamaðaráform
sem gert var ráð fýrir í flárlögum
ekki náð fram að ganga, saman-
ber í sjúkratryggingum, rekstri
sjúkrahúsa, lifeyristryggingum,
Atvinnutryggingasjóði og flölda
ársverka hjá A-hluta stofhana.
Ársverkum hefur til dæmis
flölgað um 66 en í flárlögum var
gert ráð fyrir að þeim fækkaði
um 200 milli áranna 1993 og 1994.
Og þrátt fyrir fækkun ársverka
frá árinu 1992 hefur þróun launa-
kostnaðar hjá þeim sem starfs-
mannaskrifstofa flármálaráðu-
neytisins annast hækkað um
rúmlega þijú prósent.
Ef flármálaráöherra eða aðrir
geta lýst yfir ánægju með þennan
árangur þá vaknar sú spuming
hver ætlunin hafi verið í upp-
hafi. ÖIl meginmarkmiðin sem
ríkisstjórnin setti sér við gerð
Qárlaga fyrir 1994 virðast vera
fyrir bi.“