Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.1994, Side 24

32
. FÖSTUDAGUR 16. DESEMBER 1994
Menning
Agrip af merkri sögu
Tveir menn standa einkum upp úr
fjöldanum þegar litiö er til sögu
neysluvöruverslunar á íslandi síö-
ustu ár og áratugi: Pálmi Jónsson
í Hagkaupi og Jóhannes Jónsson í
Bónusi. Báöir hafa þeir orðið til
þess aö gjörbreyta verslunarhátt-
um til hagsbóta fyrir íslenska neyt-
endur - og um leið náö að byggja
upp stórveldi í íslensku viðskipta-
lífi.
Pálmi Jónsson lést fyrir þremur
árum. Dr. Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, sem sjálfur hafði
kynni af þessum helsta frumkvöðli
nútímaverslunar á íslandi, ritaði
grein í tímaritið Andvara í fyrra
um ævi og störf Pálma. í þessari
bók er að finna endurskoðaða og
aukna útgáfu af tímaritsgreininni.
Hér er meginatriðum í sögu
Pálma Jónssonar vel haldið til
haga: fjallað skilmerkilega um ætt
og uppruna, minnst á helstu skref-
in á viðskiptaferlinum allt frá því
að fyrsta póstverslun Hagkaups
var opnuð í fiósinu í Eskihlíð í
Fossvogsdal þar til Kringlan lagði
þjóðina að fótum sér. Einnig segir
stuttlega frá fiölskyldu Pálma og
afkomendum.
Hannes rekur hér stríð Pálma við
Pálmi Jónsson í Hagkaupi tekur
við viðurkenningunni maður árs-
ins úr hendi Ellerts B. Schram, rit-
stjóra DV.
kerfið, heildsala, aðra kaupmenn,
hagsmunasamtök, fyrirtæki og
stjórnmálamenn sem reyndu að
setja honum stólinn fyrir dyrnar
þegar hann vildi innleiða nútíma-
legri vinnubrögð. Allar breytingar
kostuðu mikil átök við þá sem sáu
hagsmunum sínum ógnað. Þannig
Altalandi, sem
kennir bædi <
stafsetningu
og framburd !
EIVISKU KEIVIIVIARIIMIM
RAFHLÖÐUR FYLCIA! LAUGAVEG115 - SÍMI 23011
var harkalega tekist á um jafn ólíka
hluti og innflutning á ódýrari mat-
vöru, sölu á bókum og gleraugum,
júgúrt frá Húsavík og innfluttu
grænmeti, svo tekin séu nokkur
dæmi sem kunn eru vegna mikillar
fiölmiðlaumræðu á sínum tima.
Svo fór yfirleitt að lokum að Pálmi
stóð uppi sem sigurvegari enda yf-
irleitt með almenningsálitið að
baki sér.
Bókmenntir
Elías Snæland Jónsson
í þessari stuttu, vel skrifuðu bók
er þannig stiklað á stærstu steinum
á þeirri merkilegu leið sem Pálmi
markaði með lífsstarfi sínu; þetta
er ágrip af mikilli sögu sem er svo
sannarlega þess virði að vera sögð
í mun ítarlegri ævisögu síðar.
PÁLMI í HAGKAUP. (108 BLS.)
Höfundur: Hannes Hólmsteinn Gissur-
arson.
Framtíöarsýn, 1994.
Bíóhöllin - Kraftaverk á jólum: ★ ★
Jólasveinninn sem börnin trúðu
Kraftaverk á jólum (Miracle on 34th Street) er endur-
gerð einhverrar bestu jólamyndar sem gerð hefur ver-
ið og hefur sú mynd alla tíð verið eitt besta meðal til
að fá börnin til að halda áfram að trúa á jólasveininn,
enda má kannski segja að boðskapur myndarinnar sé
að það er ekki hægt að sanna að jólasveinninn sé ekki
til.
Það hefur færst í vöxt í Hollywood eftir því sem
hugmyndaleysið eykst að endurgera myndir og margt
vitlausara hefur verið gert en að endurgera Krafta-
verk á jólum. Það er bara skrýtið að ekki skuli vera
búið að gera það fyrr (að vísu leit sjónvarpsútgáfa af
myndinni dagsins ljós fyrir nokkrum árum en hún
þótti ekki standa undir nafni). Nýja útgáfan, sem er
nánast eins og sú gamla, aðeins staðfærö, hefur sjálfan
Sir Richard Attenborough í hlutverki jólasveinsins.
Kvikmyndir
Hilmar Karlsson
Og satt best að segja er myndin jólaleg upp á gamla
móðinn og tilvalin fiöl9kylduskemmtun rétt fyrir og
um jólin. Jólastemningin er fyrir hendi, Attenborough
er alveg eins og jólasveinar eiga að vera og passlega
væmið melódrama fylhr svo upp í götin.
Sögusviðið er New York í jólaösinni. Kris Kringle,
öðru nafni jólasveinninn, er ekki ánægður með þá sem
apa eftir honum í borginni og þegar honum býðst starf
í stórverslun einni þiggur hann starfið með þökkum.
Og það þarf ekki að taka það fram að krakkarnir eru
fljótir að sjá að þetta er hinn eini sanni jólasveinn.
Meira að segja hin unga Susan Walker, dóttir deildar-
stjóra í versluninni, fær trúna á jólasveininn aftur en
móðir hennar haföi leitt hana í allan sannleika um
málið.
Ekki eru samt allir sáttir við störf Kris Kringle, sér-
staklega eru þeir óánægðir sem sáu í hendi sér að
hægt væri að kaupa verslunina ódýrt þar sem rekstur-
Richard Attenborough leikur trúverðugan jólasvein.
inn gekk illa. Þeir hinir sömu leggja því gildru fyrir
jólasveininn og ákæra hann fyrir að þykjast vera eitt-
hvað sem hann er ekki. Svo er það bara spurninginn
hver á að sanna að jólasveinninn sé ekki sá sem hann
segist vera.
Það sem háir helst Kraftaverki á jólum er að þrátt
fyrir einlægni og einfaldleika þá vantar eitthvað óvænt
í handritið. Það er alltaf hægt að sjá fyrir hvað gerist
og það liggur við að hægt sé að leggja persónum orð
í munn áður en orðin eru sögð. En þetta er minnihátt-
ar galli sem sú kynslóð sem ánægðust er með myndina
tekur ekki eftir.
Kraftaverk á jólum (Miracle on 34th Street)
Leikstjóri: Les Mayfield
Aöalhlutverk: Richard Attenborough, Mara Wilson og Eliza-
beth Perkins
Guðlaugur Bergmann verslunarmaður:
...ég fylgist
með Tímanum.

hin hliðin á málunum
Sími 63 16 00