Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.1995, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 1995
Otgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JONAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Tvöfalt siðgæði
Hafnarfj arðarharmleikurinn heldur áfram. Þungar
sakir eru bomar fram og látum þaö vera hvaö mönnum
sýnist um póhtíska leiki og afleiki. Þaö sem stendur hins
vegar eftir em ásakanir um spihingu, lögbrot og misnotk-
un á almannafé. Það er jú alvara málsins, því endalaust
má deha um það hver eigi að starfa meö hverjum og
hvaða fugl er fegurstur í þeim efnum.
En hver er þá spillingin? Fyrrverandi meirihluti Al-
þýðuílokksins og Jóhann G. Bergþórsson hafa verið sak-
aðir um að hafa farið frjálslega með fé bæjarsjóðs að því
leyti að fyrirtæki Jóhanns, Hagvirki-Klettur, fékk á sín-
um tíma bakábyrgð hjá bænum og fyrirframgreiðslur
vegna verka sem Hagvirki-Klettur sinnti á vegum Hafn-
arh arðarkaupstaðar.
Löggiltir endurskoðendur hafa skilað skýrslu um þessi
viðskipti bæjar og fyrirtækis og mun það koma fram í
skýrslu endurskoðendanna að þau viðskipti standist ekki
lög. í framhaldinu hafa sjálfstæðismenn og bæjarfuhtrúi
Alþýðubandalagsins lagt inn kæm og óskað er rannsókn-
ar félagsmálaráðuneytisins með hliðsjón af sveitarstjórn-
arlögum.
Hér verður auðvitað ekki lagður neinn dómur á rétt-
mæti þessara ásakana. Það getur enginn varið það ef
sveitarstjómarmenn misnota aðstöðu sína til eigin fram-
dráttar og bregðast trúnaði og hehdarhagsmunum bæj-
arbúa, hvort heldur í Hafnarfirði eða annars staðar. Ef
það hefur verið gert.
Rannsókn mun væntanlega leiða sannleikann í ljós.
En ef menn hafa brotið af sér í Hafnarfirði, hvað þá með
öh önnur sveitarfélög og sveitarstjórnarmenn sem hafa
í gegnum tíðina hagað sér með sama hætti, hringinn í
kringum landið? Landsmenn þekkja og muna hvert mál-
ið á fætur öðm þar sem sveitarstjórar og sveitarstjómir
hafa tekið ábyrgð á fyrirtækjum og starfsemi sem hefur
verið mikhvæg fyrir viðkomandi byggðarlag. Nefna má
Akranes, þar sem bærinn hefur veitt margs konar fyrir-
greiðslu af sama tagi th fjskvinnslufyrirtækja og skipa-
smíðastöðva. Nefna má Ólafsvík, Patreksfjörð og fleiri
sveitarfélög á Vestfiörðum. Frægasta dæmið þar vestra
er framganga bæjarstjórans í Bolungarvík þegar fyrir-
tæki Einars Guðfinnssonar fóm undir hamarinn. Hvað
hafa menn ekki gert á Siglufirði, Akureyri, Neskaupstað,
í Vestmannaeyjum eða Reykjavík ef því er að skipta?
í flestum þessum kaupstöðum hafa sveitarsfiómar-
menn gengið fram í því að bjarga atvinnufyrirtækjum
og atvinnumálum sem í flestum thvikum hafa verið í
eigu einkaaðha.
Ef Jóhann Bergþórsson og kratamir í Hafnarfirði em
skúrkar fyrir þá sök að hafa haft uppi tilburði th að
halda Hagvirki-Kletti gangandi, þar sem hundmð Hafn-
firðinga vom á launaskrá, þá em flestir sveitarstjómar-
menn landsins undir sömu sök seldir. Þá er meirihluti
sjálfstæðismanna og Alþýðubandalags í Hafnarfirði
sömuleiðis sekur, vegna þess að upplýst er að rúmar fiór-
ar mhljónir króna vom greiddar út úr bæjarsjóði í
þrotabú Hagvirkis í enn einni viðleitninni th að greiða
götu fyrirtækisins.
Það eina sem gerir hafnfirsku episóduna frábrugðna
er seta forstjóra Hagvirkis í bæjarstjóm og þau hags-
munatengsl sem þar myndast og hann getur hafa nýtt sér.
Að öðm leyti verða menn að skoða mál Hafnarfiarðar
og Hagvirkis í þvi almenna ljósi að „spillingin“ í Hafhar-
firði er afsprengi annarra og löngu viðurkenndra vinnu-
bragða. Að öðrum kosti er siðgæðið tvöfalt og gegnsætt.
Ehert B. Schram
„Jeltsin er enginn lýðræðissinni og hefur aldrei verið," segir Gunnar m.a. i greininni.
Nýi gamli tíminn
Hin nýja ásýnd mála í Evrópu
eftir lok kalda stríösins er smám
saman að koma í ljós - og hún lík-
ist æ meira því sem var fyrir 1914.
í staö tveggja blokka austurs og
vesturs, sem drápu allt í dróma eft-
ir lok fyrri heimsstyrjaldarinnar,
sem aö nafninu til lauk 1918 en í
rauninni ekki fyrr en 1945, er nú,
eftir hrun kommúnismans í Aust-
ur-Evrópu og upplausn Sovétríkj-
anna, allt aö færast í fyrra horf.
Þaö er hin gamla, hefðbundna tog-
streita evrópskra valdablokka, að
vísu með nokkuð breyttum áhersl-
um.
Frakkar líta enn á Rússa sem
bandamenn sína í að hafa hemil á
Þjóöverjum, Rússar eru allt að því
orönir formlegir bandamenn Serb-
íu. Þjóöverjar eru í nánustum
tengsium viö utanríkisstefnu
Bandaríkjanna, bæði í málum
Rússlands og Balkanskaga en svo
virðist sem Bretar séu aö fjarlægj-
ast Bandaríkin en Frakkar aftur
aö leita eftir nánari samstöðu meö
Bretum.
L’Entente Cordiale var þessi upp-
stilling í Vestur-Evrópu kölluð árið
1914 þegar fyrri heimsstyjöldin
hófst vegna stuönings Frakka og
Rússa við Serbíu í deilunni viö
Austurríki - Ungverjaland og
þýska keisaradæmið. Króatía og
Bosnía eru leifar Austurríkis -
Ungverjalands, Þýskaland er sem
fyrr helsti verndari Króatíu.
Ágreiningur
Sú samstaða sem á tímabili ríkti
meðal stórveldanna innan öryggis-
ráðs Sameinuðu þjóöanna er að
hverfa. Frakkar og Rússar vilja
fara að aflétta viðskiptabanni á Ir-
ak, þvert á vilja Breta og Banda-
ríkjamanna. Rússar hafa tvisvar
beitt neitunarvaldi til að fella til-
lögur um að framlengja viðskipta-
bann á Serbíu. Sameinuðu þjóðirn-
ar og Nato hafa sett niður svo mjög
KjaUarinn
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
vegna Bosníu, að ekki sé talað um
RÖSE, að vandséð er að þessar
stofnanir muni hafa mikil áhrif á
irmbyrðis hagsmunatogstreitu í
hefðbundnum stfl.
Nato hefur ekkert skýrt hlutverk
lengur og þar með ekki Bandaríkin
heldur innan Evrópu. En þó er
grundvallarmunur á þessu og því
sem var fyrir 80 árum: hætta á
styrjaldarátökum stórveldanna er
ekki fyrir hendi, svo er nánum
samskiptum og viðskiptatengslum
fyrir að þakka innan Vestur-Evr-
ópu. Rússland verður of veikburða
um langa framtíð til að vera alvar-
leg ógnun við aðra en einhverja
hinna 85 þjóðernishópa sem þaö
byggja, svo sem Tsjetsjena, auk
fyrrum sovétlýövelda, svo sem
Ukraínu eða Tadjikistan.
Tsjetsjenía
Stríðið í Tsjetsjeníu hefur endur-
vakiö upp kærkomna Rússagrýlu
sums staðar, t.d. hjá nýja meiri-
hlutanum á Bandaríkjaþingi, og
skotið nágrönnum Rússa skelk í
bringu en kalda stríðið er ekki að
hefjast á ný. Það sem er að gerast
er að Rússar hegða sér heima fyrir
eins og þeir hafa alltaf gert. Menn
hamast við að skamma Jeltsín fyrir
keisaíatilburði en þær skammir
byggjast á misskilningi.
Jeltsín er enginn lýðræðissinni
og hefur aldrei verið. Vinsældir
hans byggðust á þjóðerniskennd
Rússa, honum var ætlað að byggja
upp Rússland til fyrri vegs og virð-
ingar og færa Rússum sjálfsvirð-
ingu sína á ný. Einn þátturinn í því
er að árétta sjálfstæði Rússlands
gagnvart Vesturlöndum.
Stríðið í Tsjetsjeníu og stuðning-
ur við Serba er hluti af þessari þjóð-
ernisstefnu og allt talið um að Jelts-
ín sé að grafa sér sína eigin gröf í
Tsjetsjeníu verður að skoða i ljósi
stórveldisdrauma Rússa. Hin nýja
ásýnd Evrópu er að koma í ljós og
við blasa þau gömlu sannindi að
því meira sem hlutirnir breytast
því minna breytast þeir í raun og
veru: „Plus ca change, plus c’est la
meme chose.“
Gunnar Eyþórsson
„Hin nýja ásýnd Evrópu er að koma 1
ljós og við blasa þau gömlu sannindi
að J)ví meira sem hlutirnir breytast,
þvi minna breytast þeir í raun og veru.“
Skoðanir axmarra
Veðsetning fiskimiða
„Fiskimiðin eru sameign þjóðarinnar lögum sam-
kvæmt, og þau á enginn að gera veðsett, nema ef
vera skyldi þjóðin sjálf. Sjálfsagt er ekkert hinni ís-
lensku þjóð flarlægari kostur en að setja eigin til-
verugrundvöll að veði í bönkum og lánastofnunum.
Auk þess er aldrei á vísan að róa þegar afli er sóttur
á miðin. Hvað ef hið veðsetta bregst nú með öllu og
þeir sem hafa lánað standa uppi með ónýt veð af
þeim sökum?” Úr forystugrein Mbl. 12. jan.
Formaðurinn líður fyrir
„Það er orðið neyðarlegt að horfa upp á hvemig
formaður Alþýðuflokksins sem verður aö teljast af-
burða stjómmálamaður á margan hátt á íslandi, líð-
ur fyrir endalausar misgjörðir flokkssystkina si'nna.
Það er eðlilegt að Jón Baldvin lýsi því yfir aö hann
hafi verið feginn að losna við hina einsýnu Jóhönnu
Sigurðardótur, en spurningin er hvort kratar í Hafn-
arfirði ætla ekki að verða honum enn þyngri í skauti.
Foringi þeirra og núverandi varaformaður flokksins
hefur þegar valdið flokknum þungum búsifjum og
sér ekki fyrir endann á þeirri atburðarás.”
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 11. jan.
Stærsta Árbæjarsafn heims?
„Við íslendingar þurfum að velja. ÆÖum við að
dunda hér næstu öldina yfir hverfulum fiski og kenj-
óttum rollum og ætlast til að það færi okkur lífskjör
á við aðrar þjóðir, eða ætium við að taka þátt í mót-
un nýrrar aldar upplýsinga og tækni?... Ætium við
að vera fuUgildir þátttakendur í Evrópu framtíðar-
innar eða stefna markvisst að þvi að verða stærsta
Árbæjarsafn heims? Um þetta verður meðal annars
kosið í vor.“
Vilhjálmur Þorsteinsson kerfisfr. í Alþbl. 12. jan.