Þjóðviljinn - 24.12.1950, Blaðsíða 2

2
Þ ) Q Ð VI L11N N
4.
Jólin 1950
Jóhannes H. Jónsson:
STORMUR
REGNIÐ lamdi rúður eldhússins og það var kalt og
hráslagalegt úti, en inni heitt og notalegt. Og Dengsi,
nýkominn heim af sjónum, hallaði hönd undir kinn
við eldhúsborðið, og beið eftir að amma hans lyki við
a'ð hella uppá kaffikönnuna. Sjópokinn lá á gólfinu, en
gamla konan, hálfheymarlaus og hrum, bjástraði við
eldavélina.
„Og hvernig líkaði þér svo á þessum — á þessum
togara, Dengsi?“ spurði hún. „Var ekki gaman?“
Dengsi svaraði ekki fyrst í stað, en horfði fram
fyrir sig úti á þekju. Spumingin knúði hugsun hans að
óskemmtilegum skynfleti, nýþrykktum í vitund hans,
dimmum og drungalegum. Og honum fannst hann enn
geta heyrt járnhurðina slást til í storminum og hratt
fótatak margra stígvélaðra fóta í krapinu á dekkinu. Var
ekki gaman ? hafði hún spurt..
★
BOTNVÖRPUNGUR, gljáandi af vætu, brýst nötr-
andi gegnum dimmviðri og þungan sjó einhversstáðar úti
af Vestfjörðum um nótt. Og í borðsalnum, máluðum í
æpandi gulum lit, situr hálfur annar tugur stakk-
klæddra sjómanna — þögulir, stígandi ölduna í sífellu,
hægt, taktbundið, ósjálfrátt — bíðandi eftir kalli utan
úr storminum um að taka eigi inn trollið. Og gólfið hefst
og sígur og skær ljósin skera í augun og glampa á
hringlagaða röð blautra sjóhatta. Rennihurðin hrekkur
upp og bylurinn næðir inn utan úr náttmyrkrinu, brim-
hljó'ð — dynkur í kólgubakka sem byltir sér innyfir
borðstokkinn og sleikir borðsalinn utan, gráðugur og leit-
andi og fossar um gálgann og vatnskassana. Rennihurð- ’
in slengist sjálf til baka. Einhver tekur að kyrja lagið
við Volga-Volga.... Svo: hrjúf «n vingjarnleg rödd,
sem biður um meira kaffi. Og Dengsi virðir fyrir sér
þann sem spyr, sá er fjörgamall og það af andlitinu,
sem hrímaður sjóhatturinn ekki skýlir, er rist djúpum
rúnum, augun þrútin og fljótandi, hnýtt höndin lítið
eitt skjálfandi, öldungurinn greinilega hátt á áttræðis-
aldri. Héma, segir Dengsi, og um leið hverfur gólfið und-
an fótum hans er rass skipsins fellur skyndilega djúpt
ofan í öldudal. Það skvettist úr kaffikönnunni og Dengsi
sle^gist eins og slytti í þilið, þaðan á-rennihurðina—og
á hnén á gólfið, veltur svo ósjálfbjarga um hrygg og
sýpur hveljur í sjónum sem fossar hvítfreyðandi um
gólfið. Þá nær öldungurinn þrekvaxni í hann, kippir
honum til síiv og heldur honum eins og í skrúfstyklti
meðan sjórinn tröllríður bátadekkinu. Ljósin dofna svo
það verður næstum aldimmt í borðsalnum og hásetamir
bakborðsmegin beygja sig leiftursnöggt til að for'ða
sér undan tveim könnum með sjóðandi kaffi, sem' sópast
af borðinu ásamt öllu lauslegu. Svo réttir skipið sig
smámsaman og skær ljósin loga á ný. Einhver þurrkar
kaffi framan úr sér, þegjandi og æðrulaus, annar spyr
kuldalega: Hver er við stýrið? Svona, þú verður að
læra að stíga ölduna, litli karl, ef þú ætlar að verða
sjómaður, segir öldungurinn. Og Dengsi horfir inn í tvö
hughreystandi og brosandi augu. H í f o p p !! heyrist
þá tónað í storminum. Mennimir rísa á fætur hver af
ö'ðrum, binda sjóhattana með snöggu handbragði undir
kverk, tínast svo emn og einn út í bylinn.
Borðsalurinn er aftur tómur. Kokkurinn kemur inn,
og Dengsi spyr hami um öldunginn meðan þeir eru að
vaska upp; hvernig svona gamall maður geti sturidað
svona vinnu. Og matsveinninn segir Dengsa, að gamli
maðurinn heiti Stjáni, og hafi reyndar hætt sjómennsku
fyrir tíu árum. „Yngsta dóttir hans ætlar víst að fara
að gifta sig, hef ég heyrt", bætir kokkurinn við, „og
líklega ekki úr miklu að spila hjá gamla manninum
núna. Helvíti vel gert hjá karli, annars, að breg'ða sér
einn túr eins og hann er orðinn hramur.......
★
„Dengsi;“ segir gamla konan. „Ég var áð spyrja
þig, Dengsi, hvort það hefði ekki verið gaman ?“
„Það er nokkuð strembið,“ sagði Dengsi.
„Strembið, segirðu Dengsi. Yar það, já.“ Gamla
konan stauláðist að bollaskápnum. „Það var annars leið-
inlegt, þetta með manninn. Við heyrðum um það í út-
varpinu.“
★
ÞUNGUR hnútur skellur á skipinu bakborðsmegin
og snöggur skjálfti fer um skipsskrokkinn. Svo er jám-
hurðinni hrundið upp, og háseti vindur sér inn, blautur
af ágjöf og spyr: „Hefur nokkur komið hér aftur í ný-
lega ?“ ;,Nei — enginn! “ Hringing í telegrafinu glymur
ofan í vélarúmi. Skipið stoppar. „Hvað er að?“ „Maður