Þjóðviljinn - 01.03.1953, Síða 1

<
<
Björn Þorsteins-
son sagnfræðingnr
verðui; í kfösri fyrir Sós-
íalistaiiokhinn í ¥©sSuk-
Húnavatnssýslu
mmmrn
Sunnudagur 1. marz 1953 — 18. árgangur
50. tölublað
Uppreisnarástand í Iran
Mannfjöldi á götum Teheran hyllir
keisarann - Mossadegh flýr hibýli sin
Heita má aö' uppreisnarástand ríkti í gær í Teheran,
höfuöborg Irans. Mannfjöldi fór um götumar og komið
hafði til blóðugra árekstra við herlið.
Bjöm Þorsteinsson, sagn-
fræðingur, verður frambjócandi
Sósíalistaflokksins í Vestur-
Húnavatnssýsiu við Alþingis-
kosningarnar í sumar.
Bjöm Þorsteinsson er fædd-
ur 1918. Hann er ættaður úr
Húnavatnssýslu en ólst upp á
Rangárvöllum. Hann las utan
skóla við Menntaskólann í
Reykjavik og lauk stúdents-
prófi árið 1941; hóf síðan nám
í íslenzkum fræðum við Há-
skóla Islands og tók kandidats-
próf þaðan árið 1947.
Árin 1948 og 1949 stundaði
Björn framhaldsnám við há-
skólann í London. iBjörn er nú
formaður Rangæingafélagsins í
Reykjavík og Félags íslenzkra
fræða. Hann er kenoari við
Gagnfræðaskóla Vesturbæjar.
Fá þeir að veiða á
helgidögum?
Færeyska blaðið 14. septem-
ber skýrir frá því, að norsk
fiskimannasamtök hafi lagt til
við Stórþingið, að felld verði
úr lögum þau ákvæði sem banna
veiðar á helgidögum, eða a.m.k.
verði gerð undanþága á vertíð-
inni sem nú stendur. Ástæðan
ér sú, að illa hefur gengið á
síldarvertíðinni að undanförnu.
Balkanbandalag
I gær var undirritaður í An-
kara bandalagssamningur milli
Grikklands, Júgóslavíu og
Tyrklands. Heita ríkisstjómirn-
ar hver annarri þar vináttu og
samstarfi. — Utanríkisráðherr-
amir munu finnast ekki sjaldn-
ar en einu sinni á ári til að
bera saman ráð sín og viðræ'ð-
ur um'hernaðarsamvinnu verða
teknar upp milli herráðanna.
Þegar sú fregn barst út ár-
degis í gær að keisari Irans
hefði ákveðið að leggja af stað
til útlanda í gærkvöid og dvelja
erlendis um óákveðinn tíma
tók fólk að streyma til keis-
arahallarinnar. Var hrópa'ð:
„Við viljum jekki að keis-
arinn fari“.
Aðför að Mossadegh
Þegar gengið hafði á hróp-
um þessiun lengi dags ávarp-
aði keisarinn fólkið úr höilinni.
Kvaðst hann hafa ákvéðið að
láta að óskum þess og hætta
við heilsubótar- og pílagríms-
för úr landi fyrst um sinn.
Við þessi málalok lagði margt
manna leið sina til bústaðar
Mossadegh forsætisráðherra, er
talið var að reynt hefði að
knýja keisarann til að fara
úr landi. Jeppa var ekið á
vörðinn við forsætisráðherra-
bústaðinn en hann var stöðvað-
ur og meiddust þrír menn. —
Mossadegh og utanríkisráð-
herra hans, Fatemi, höfðu flúið
úr húsinu þegar mannsöfnuður-
inn birtist og leituðu hæ-lis í
næsta húsi, sem er í eigu
bandarísks fyrirtækis.
Blóðugur bardagi
Herlið fjölmennt fór í vél-
byssuvögnum um götur Te-
heran og þegar kvöldaði ukust
árekstrar milli þess og borgar-
manna. Skutu hermennimir af
byssum sínum og beittu byssu-
stingjum. Einn maður að
minnsta kosti féll og margir
særðust. Velt var brunabílum,
sem nota átti til að dreifa hóp-
um manna.
Fremstir í flokki keisara-
sinna en óvina Mossadegh fóm
áhangendur trúarleiðtogans Ka-
shani.
Ræða sókn í
Kóreu
Fréttaritari bandarísku frétta-
stofunnar United Press skýrði
frá því í gær að Eisenhower
forseti hefði stefnt James Van
Fleet, sem ný-
lega lét af yf-
irstjórn land
hers • Banda-
ríkjanna í Kó-
reu, til fund-
ar við sig
Hvíta húsinu.
Einnig hefur'
hann boðað
Marshall fyrr-
verandi her-
ráðsforseta,
utam'ikisráðherra og landvarna-
ráðherra, og Bradley, núver-
andi herráðsforseta, til að taka
þátt í viðræðunum. Þegar Van
Fleet lét af herstjóm skýrðu
bandarískir bláðamenn í Kórer
frá þwí að hann hefði undir-
búið áætlun um nýja sókn af
Van Fleet,
Sjang bítur í skjaldar-
rendur
Sjang Kaisék liélt ræðu á
Taivan í gær.
Sagði Sjang aö á þessu ári
yrði að Ijúka undirbúningi að
landgöngu á meginland Kína en
til þess að svo mætti verðá
yrðu menn hans að leggja fram
alla krafta sína.
/£. F. R.
Málfundur verður á mánu-
dagskvöld kl. 8.30 í salnum
á Þórsgötu 1.
Umræðuefni: Verkalýðs-
mál. Frummælandi Lárus
Bjarnfreðssori.
Mætið stundvíslenga.
Einsteínuakstur
um Bankastræti?
Á fundi bæjarráðs 27. þm.
var lögð fram fundargerð um-
ferðanefndar þar sem lagt er
til að tekimi verði upp ein-
stefnuakstur í Bankastræti, þ.e.
bifreiðinn verði aðeins leyfi-
legt að aká frá austri til
vesturs milii Ingólfsstrætis og
Lækjargötu. — Bæjarráð sam-
þykkti áð mæla með þessari
breytingu við bæjarstjórn.
Evrópuherínn: Hver hönd-
in upp á móti annarri
Frakkar óttast að Þjóðverjar og Banda-
ríkjamenn steypi Evrópu út í stríð,
segir brezkt íhaldsblað
Eining sú um stofnun Vestur-Evrópuhers, sem látiö
var í veöri vaka aö náöst hefði á ráherrafundinum í Róm
í síöustu viku, er iþegar farin veg allrar veraldar.
Fundinn í Róm sátu utan-
ríkisráðherrar þeirra landa,
sem stendur til að gerist að-
ilar að Vestur-Evrópuhernum.
Var tilkynnt eftir fundinn að
unnið yrði að því að fá samn-
inginn um herstofnunina full-
giltan eins og hann er en á-
kvörðua um viðauka, sem
Frakkiandsstjórn vill gera við
samninginn, frestað.
Bidault og Adenauer ósammála.
f gær sagði Bidault, utan-
ríkisráðherra Frakklands, við
blaðamenn, að franska þingið
Njósnara fyrir skæruíiðaforingja
língverska ríkisstjórnin býður Bretlandsstjórn að skipta á íöngum
Skýrt var frá því í London í
gær að ungverska stjórnin hefði
fyrir nokkrum vikum boðið
brezka sendiherranum í Búda-
pest að láta lausan brezka
kaupsýslumanninn Edgar
Saunders í skiptum %yrir kín-
versku stúlkuna Lí Lentæ, sem
dæmd hefur verið til dauða á
Malakkaskaga.
Saunders var dæmdur í þrett-
án ára fangelsi fyrir þrem ár-
um fyrir njósnir og skemmdar-
verk. Bretar telja að Lí sé ein
af æðstu foringjum skæruliða-
hers sjálfstæðishreyfingar Mal-
akkabúa en hafa. ekki getað
sannað það á hana. Hún var þá
ákærð fyrir að hafa í fórum
sínuni handsprengju. Sajtmanir
voru mjög vafasamar og var
tvisvar fyrirskipuð uppíaka
málsins á nýjan leik. Þriðji
dómstóllinn dæmdi liana tií
dauða, þó elíki einróma. Af
niu dómurum, sem fjölluðu um
mál liennar á Malakkaskaga,
hafa fjórir viljað sýkna hana.
llæstiréttur brezka lieimsveldis-
ins hefur neitaá að endurskoða
dómimi. Yfir GO þingmenn á
brezka þinginu hafa skorað á
Lyttleton nýlendumálaráðliena
að náða Li.
Brezka utanrikisráðuneytið
tilkynnti í gær að tilboð Ung-
verja væri í vandlegri yfirveg-
un.
Adenauer Bidault
myndi ekki fást til að stað-
festa Evrópuherssamn. nema
gerðar væru á honum breyting-
ar og víst væri að viðaukar
Frakka yrðu teknar til greina.
Þegar Adenauer, forsætis- og
utanríkisráðherra Vestur-Þýzka
lands, kom heim til Bonn í gær
frá Róm, voru honum hermd
orð Bidault. Hann kvaðst ekki
trúa því, að Frakkinn hefði
látið sér slíkt um munn fara
en hvað sem því liði kæmi ekki
til mála að gera breytingar á
samningnum.
Vaxandí andstaða.
Brezku stjórnmálavikuritun-
um verður í gær tiðrætt um
framtíðarhorfur Vestur-Evrópu
hersins. Öháða borgarablaðið
Econoniist segir að ekki sé sjá-
anlegt hvernig Bidault ætli að
fá hersamninginn fullgiltan á
fi’anska þinginu, andstaða gegn
honum magnist stöðugt.
íhaldsblaðið Time and Tide
telur að Frakkar séu komnir á
þá skoðun að landvinningakröf-
ur Þjóðverja í austurVeg og
bardagafýsi Bandaríkjamanna
ikunni að ýta livort imdir ann-
að svo að látið verði til skarar
skríða gegn Austurveldunum
þegar Vestur-Þýzkaland hafi
verið hervætt og fái Frakkar
þar engu um að ráða.
Sameinaiir
verktakar brjóta
líiDkkunnnl
Deildafundir annað
kvöld
Fundir verða annað kvöld
öllum deildum Sósíalistafélags
Reykjavíkur á venjulegum
stöðum. Áríðandi að félagar
fjölmcnni. — Stjórnin.
Sameinaðir verktákar á Kefla-'!
víkurflugvelli hafa nú tekið
upp það háttalag að brjóta
samninga á vei'kamönnum. -—
Samkv. samningi eiga verka-
menn að fá gi-eiddar tvær
vinnustundir ef vinna fellur
niður vegna óveðurs, sé það
ekki tilkynnt í vinnutima að
svo verði.
Þann 23. þm. var vinnu hætt
á hádegi af þeim sökum, en
ekkert tilkynnt um það fyrr
en i matartímanum. Menn úr
Höfnum, Sandgcrði ofl. sem
ekki íá mat sinn á flugvell-
inum, mættu þvi aftur til
vinnunnar og vissu ekki annað
en hún héldi áfram.
Verkamennirnir fengu ekki
greiddar -hinar umsömdu tvær
vinnustundir og hafa ekki get-
að fengið þetta leiðrótt. Eru
þeir að vonum óánægðir og
i munu ekki hvika frá rétti sin-
[ um í þessu máli.