Þjóðviljinn - 01.03.1953, Qupperneq 5

Verður Magnúsarkirkj a
í Kirkjubæ fullgerð?
Fornleifagröftur hefst þar í sumar
Ráðageröir eru nú um það í Færeyjum að fullgera
kirkjuna í Kirkjubæ.
Kirkjan var byggð á mioöld-
um, en aðeins veggirnir reistir
og aldrei lokið við haua. Kirkj-
an er kennd við Magnús Orkn-
eyjajarl, mikil bygging úr
ihöggnum steini, byggð í got-
neskúm stíl. Kirkjan er mesta
þjóðargersemi Færeyinga, og
með merkari fornmenjum á
Norðurlöndum. 1 vegg hennar
er sagt, að geymd séu bein Þor-
láks lielga.
Það hefur áður komið til tals
í Færeyjum að fuilgera kirkj-
una, en aldrei hefur orðjo úr
því sökum fjárskorts. Eitt sinn
(þegar gerð var .kostnaðaráætl-
un var talið að það mundi kosta
hálfa millj. færeyskra króna, en
nú er búizt við að kostnaðurlnn
muni verða um 5 millj. f. kr.,
eða sem svarar 12 millj. ís-
lenzkra.
Frá þessu er skýrt í ný-
komnum færeyskum blöðum
Páll Patursson bóndi í Kirkju-
!bæ er helzti hvatamaður þessa
máls. Hann segir, að það ætti
að vera hægt að afla þessa fjár
með fjársöfnun í Færeyjum og
á Norðurlöndum og Englandi.
Páll bóndi skýrir ennfremur
frá því, að í sumar muni grafið
eftir fomleifum við Kirkjubæ
og muni Færeyingar, Danir og
Norðmenn vinna að því í sam-
einingu. Til mála hafi einnig
komið, að tslendngar og Svíar
yrðu þáttta'kendur, en það sé
ekki afráðið enn.
,8in
effir fjögtir ár
t síðasta stríði var hvergi
lagt meira af tundurduflum en
í Kattegat og enn er fjöldi
virkra tundurdufla þar. Það
hefur komið til tals að láta
slæða allt sundið, en það er
ekki talið framkvæmanlegt
vegna kostnaðar. Hinsvegar eru
tundurduflaslæðarar reglulega
að vehki á siglingaleiðum um
sundið. Búizt er við að enn
muni stafa hætta af tundur-
duflunum í næstu fjögur árin,
en eftir það muni þau öll vera
orðin óvirk.
Sunnudagur 1. marz 1953 — ÞJÓDVILJINN — (5
lin bóru of
Borgln Köln í Þýzkálandi hefur
sent Hiroshima, borginni sem j
fyrstu kjarnorkusprengjunni var;
varpað á, pípuorgel að gjöf. Org-
elið verður sett upp í friðarkirkj'
unni í Hiroshima. Á orgelinu er
eftirfarandi áletrun: „Köln og
Hiroshima, sem eru hnýttar sam-
an sterkum böndum sameigin-
legra þjáninga, vinna og biðja
fyrir friði á jörðu". Köln var sú
borg Þýzkalands, sem loftárásir
Bandamanna bitnuðu einna mest
á.
Egypzka stjórnin hefur ákveð-
ið að leggja nýjan skatt á síga-
rettur og verður hann fram-
kvæmdur með þvi móti, að fækk-
að verður í pökkunum um einá
sígarettu, og er talið, að þá muni
menn síður verða varir við
skattinn.
Argentína, og Chile hafa gert
samning um nána efnahagssam-
vinnu, afnám tolla og viðskipta-
hafta milli landanna. Tekið er
fram i samningnum að öðrum
ríkjum Suður-Afriku sé heimilað
að gerast aðilar að honum.
11
óttast víí
Fór á skytíerí eftir
glæpamynd
Það kom nýlega fyrir í Tor-
onto í Kanada, að 18 ár.a ung-
lingur, Donald Edward Fishrer,
sem hiafði horft á tólf sýning-
ar í röð á bandarískri glaéþa-
mynd, tók upp byssu þegar hann
kom út úr kvikmyndahúsiinu og
skaut á allt kvikt sem fyrir
honum v.arð, Þrír menn. særð-
ust hættulega, og aðrir tveir
sluppu með maumindum. Þeg&r
lögreglan h.andsiamaði hann,
sagðist hann hafa. setlað „að
fiaira 'afbuir á skytteri".
Færeyskur maður, Karsten Hoy-
dal, hefur verið ráðinn af FAO,
matvæ’a og landbúnaðarstofn'un
SÞ, til að kenna aðferðir við
fiskveiðar og fiskvinnslu i lönd-
um fyrir botni Miðjarðarhafs.
Vesturþýzltur dómstóll hefur
Ikveðið upp dóm, sem í rauninni
fellir úr *gildi lagaákvæði, sem
bönnuðu hin iilræmdu stúdenta-
einvígi.
u
Segja samhengið milli tóbaksreykinga og lungna-
krabbameins ósannað
Sú niðurstaða vísindamanna, sem rannsakað hafa sam-
band tóbaksreykinga og krabbameins, að fólki sem reyk-
ir mikiö af sigarettum sé hættara við að fá lungnakrabba-
mein en ööru fólki, hefur skotið sigarettuframleiðendum
skelk fyrir bringu.
Þessi kenning hefur vakið
miltla athygli, ekki sízt í Eng-
landi, þar sem talið er að sigar-
ettureykingar séu almennari en
nokkurs annars staðar, og sagt,
að milljónir manna þar hafi
farið að hugsa um að draga úr
sigarettureykingum, ekkj sízt
eftir að læknir flutti þennan
boðskap í sjónvarpi.
Sumir vísindamenn hafa
hafnað þessari kenningu, telja
ekki nægar sannanir hafi feng-
izt fyrir réttmæti hennar. Tó-
baksframleiðendur færa sér í
nyt þennan ágreining vísinda-
mannanna. Sir Robert John
Sinclair stjórnarformaður
Inperial Tobacco Company, éins
auðugasta tóbaksfirma heims-
ins, segir, að það sé fjarri lagi
að liægt sé að byggja no'kkuð
á þeim tölum, sem lagðar hafa
verið til grundvallar kenning-
unni um samhengi milli tóbaks-
nautnar og lungnakrabbameins.
Tóbaksframleiðendur hafi
aldrei reynt að gera of mikið
úr kostum tóbaksnautnar og
ekki haldið öðru fram en tó-
bakið gæti veitt mönrium stusid-
aránægju og hugarró, segir
Sinclair. — Það er von, að
sigarettuframleiðendur leggi
mikla áherzlu á skaðleysi tó-
baksnautnarkmar: Árið 1950—
51 græddu tíu stærstu tóbaks-
félögin í Bretlandi um 3.800
millj. ísl. kr.
Við smíði hinnar mikhi byggingar SÞ í New York fengu einstök
iönd ákveðna sali, sem þau átt'u að útbúa að öllu leyti. Flestir
eru sammála um, að þeir salir sem Norðurlandaþjóðirnar sáu
um, hafi borið-af hinum. Norðmenn sáu um innréttingu fundar-
r-als öryggisráðsins. Á myndinni hér að ofan sést hiuti af því
mikla málverki, sem norslii listamaðurinn Per Krogh hefur
málað á einn vegg salarins.
mmna
Eisenhower á loíorS
' O •• ‘ ' *•' ••*•*-* •-«, -Iji'-
„Þér lofuðuð að binda endi á Kóreustyrjöldina”
„Kæri Iké.- Þér lofuðuö að fara til Kóreu til að bindat
endi á styrjöldina.“
Þannig- hefst bréf, sem mæð-
ur bandarískra hermanna, sem
rnú ber.iast í Kóreu, hafa sent
Bisenihower forseta.
Á xáðstefnu, sem ættlngjar
herm'anna í Kóreu héldu ný-
leiga í SprLnigfield, Illinois, vár
stofnuð nefnd, sem kallair sig
„Bjargið sonur okk.ar" eða S.
O. S. efitir upphafsstöfum í
bandaríska heitinu: Save Our
Krá á hverja 67 Parísarhúa
Parísarblaðið LE MONÐE
skýrir frá því, að í Frakklandi
séu 580,000 vínkrár, en hins-
vegar aðeins um 50,000 brauð-
búðir.
t París er ein krá á hverja
67 íbúa, en Nantes er talin eiga
metið. Þar var fyrir stríð ein
krá fyrir hverja 11 íbúa. Þó
Frakkar séu taldir miklir hóf-
drykkjumenn, er hvergi í
átfunni jafnmikið um mannslát
af völdum áfengiseitrunar, deli-
rium tremens eða lifrarbólgu.
Um 9 af hverjum 1000 manns-
látum í Frakklandi stafa af á-
fengiseitrun. En athyglisvert
er, að það land sem næst kem-
ur í röðinni er Svíþjóð, þarsem
hálfgildings áfengisbann hefur
verið í gildi undafama áratugi.
Þar er dánartalan af völdum
áfengis 5 af þúsundi.
Bandarísk vísindastoínun varar við
„hættulegri þróun”
Mikill skortur er á tæknimenntuðum mönnum i Banda-
rikjunum, segir í nýútkominni skýrslu frá National Scien-
ce Foundation, hálfopinberri bandarískri vúindastofnun.
I skýrslunni segir ennfrernur,
að Bandáríkin standi að þessu
leyti miklu verr að vígi en
Sovétríkin. Miklu meiri á-
herzla sé lögð á tæknimenntun
í Sovétríkjunum en Bandaríkj-
unum og er það nefnt sem
dæmi, að árið 1955 muni um
50,000 verkfræðingar og tækni-
lærðir menn útskrifast úr
menntastofnunum í Sovctríkj-
unum, en aðeins 15,000 í
Bandaríkjunum .
Hin mikla hervæðing í Banda
ríkjunum hefur leitt til þess,
að skortur á tæknilærðum
mönnum er orðinn svo mikill,
að fyrirtækin gera oft út menn
í skólana til að ráða nemendur
þegar að námi loknu.
Þetta telur stofnunin geca
haft alvarlegar afleiðingar fyr-
ir vísindarannsóknir í Banda-
ríkjunum, því margir þeirra
■hæfileikamestu, sem annarr
hefou haldið áfram námi og
vísindaiðkunum að aflokau
prófi, leggi beint útí atvinnu-
lífið og glatist vísindurium. Ef
þessari þróun haldi áfram, seg-
ir í skýrslunni, að ekki muni
líða á löngu, þartil Bandaríkin
,,hafa misst yfirburði sína“ yf-
ir Sovétríkin á tæknisviðinu. -—
Við þessa setningu má bæta
því, að sá samanburður, sem
gerður er í skýrslunni, virðist
ótvírætt benda til, að það hafi
þegar gerzt.
Sons. Nefndin á frumkvæði a5
iþví að 'þettia bréf er sent til
Eisenhowers. ■
í bréfiniu er skorað á forset-
ann að bregðasit ekki loforði
síniu og hann er m inntur á „að
óteljundi B.andaníkjameinn búast
við því .af yður að þér gerið
ráðsitafanir til að koma í veg
fy.rir iþessar óþörfu blóðsúthell-
ingar“.
Fjöldi slíkra mótmælahreyf-
inga gegn sitríðinu í Kóreu starfa
í Band.aifíkjuri'um að málstað
friðarins. Friða.rsamband u.pp-
gjafaherim.anria hefur birt opið
bréf til forsetans, þar sem segir
m. a:
„Þér sigruðuð í kostiingunum
vegna ræðiu yðar um Kóreu.
Fólkið leit á yður sem mál-
svar.a friðarins. Það trúði á löf-
orð yðaf um að gera ráðs.t.áfan-
ir gegn h'ækkandi verðlagi,
sem tæmir vása okkar og skött-
unum sem beygi a bak okkur . . .
Við væntum þess, Ike — við upp
gjafahermenn o.g þjóðin öll, en.
ekki sízt blóði drifnir dreingir
okkar í kóresku fönninni, aliur
heimurinn væntir þess að friður
sé saminn".
sára
£isk«ir fiiastsÉ
Steingerður smokkfis'.uir
fannst nýlega 70 km frá Bom-
báy í Indlandi. Fiskurinn fannst
í 1500 metra hæð yfir sjó. Vís-
indamenn telja að fiskurinn sé
múli 40 og 60 milljón ára gam-
ali. .1
V.-' *** " •
-■á