Þjóðviljinn - 21.04.1953, Blaðsíða 4

'4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 21. apríl 1953

„Hið góða, sem ég ekki vH,
það igeri ég“.
Þetitia stendur ekki í biblí-
ainni eða neinná annarri merkri
bók, þiað ég til veit. En o£t og
mörgum sinnum sannast Þ'að
þó í lífi mannannia og sönnun
þessa er eitt háð merkasta í
starfii Ríkisútvarpsins síðast-
iiðma viku. Fátt hygg ég .and-
stæðara þeim starfsreiglum sem
útvarpið váll styðjast við en að
taká fyrir einstakar persónuir,
fleitta sál þeiirra í sundur ögn
fyrir ögn, eins cg vísindamiaðuir
sé að hluta í sundur ti'lrauna-
dýr, og sýna í smásjá aámenn
einkenni þeirra sjúkdóma sem
miainnkyninu ríður mest á að
þekkja sem gerst til að 'getia
unnið bug á. En þetta hefur
Útvarpið“gent mjög ákveðið í
síðustu viku, og maðu'r myndi
■segja sérstaklegia miarkvisst, ef
maður vissii það ekki upp á
hár, tað þe-tta e<r gert alveg
hreinit óviljandi. Mjög merkiar
krufniugar fóru fram á tveim
iti'lraunadýrum. Á tímum fag-
urra orða um almenn mann-
réttindi og jafnrétti iaEra
onanna án tillits- til þjóðemis
og áitarháttar og hvers lannars,
er greinir e-inn mann frá öðr-
um, þá er það vttanleiga af'ar
áríðamdi að komast að öruggri
raun um, hvaða hugarfar búi
á bak við hinar fögru jafnrétt-
■lisprédikianir. — Til tilraunanna
er valinn fulltrúi þjóðarinnar
ihjá Sameinuðu þjóðunum og
irannisók'nin er fengin í hendur
Daða Hjörvar, sem virðist allra
manna ólíklegastur til að sitja
á svikráðum við óheiðarlega
hugsun og sópa lygum ofan af
siann'leiba E.n tilraunin heppn-
aði-st með þeim ágætum, iað á
betha verður ekká kosið. Þessi
fulitrúi jslands hjá Sameinuðu
iþjóðunum og sérstakuir fuUtrúi
þess í mannréttindiamá'lunum
er á einhvem duliarfu-llan hátt
fenginn til -að iafhjúpa kja-mann
í viðhorfá samstarfsmanna
sin-nia í nefndinni til jafnréttis
lalára. kynflokka. H-ann opinbe-r-
iar -lífsskoðanár þæ-r, er hann
nam í nazista-Þýzkalandi Hitl-
ers, og þrátt fyri-r áloveðniar
bendinga-r írá Daða, áttar h-ann
tsig -a-ns ekki á því, að Það sé
nokkuð 'athugavert við það -að
haildia þeim fram á sama hátt
og í gamta dag-a. f munni
K-ristjáns verður kynþáttadei-1-
an í Suður-Afríku næsita eán-
fialt mál. Það er hið fy-risita, að
jiafmrótti -geta sventingjiamir
iauðvitað e-kki fen-gáð við hvít-a
menri, -af því -að hvítu -mönnu-n-
um stafa-r haattia af sventingj-
-uin-um, því iað hvítiir menn é'rd
e-kki nerna ei-nn iaf hve-rjum -s-ex
íbúia-n-na. Að neit-a þeim um
jafnrétiti réttliætist fu-llkomlega
.af því, 'að sventingjiamiir em
„lágkynjaðu-r m.an:nf-lokkur“ og
einkaréttu-r hvítu mianniannia á
S-uður-Afríku er óvéfe-ngjanleig-
ur, sökum þess -að frumby-ggj-
a-mir eru laílir hoirfnir. En af
hv-erju þeir eru horfnir -af
isváði -sögunnar, það er -annað
mál og -ræðist ekki á þessum
grundvelli, því að þá y.rði mál-
ið e-kki lalveg eins einfa'lf. O-g
þeg-aT maðuir hefur hluistað' á
Knistján, þá segir maður rétt
svoma við sjálfan sig: Hvernig
stendur eiginleg-a á því, að
svona -ljóst og einíalt mál s-kuli
teljast til vandamália Siam-ein-
uðu þjóða-nna? Og -svo uppgötv-
ar maður að vandinn liggur í
því, iað þetta s-em Kri-stján seg-
ir, má yfirleitt ekki se-gjia o-g
því síður starfia því siam-kvæmt,
því iað yfá-rdrottnun ka-pit'ail-
ismanis í heiminum einum degi
lemgur en þeigar eir orðið ve-rð-
ur að byggjas-t á fa-ls-i og
smj-aðri váð þæ-r hugsjónir, sem
kapíta-lismanum er þó lífsmauð-
syn tað fótuimtroða.
'Hin aðgerðin var gerð á Sig-
urði M-aignússy-ni og vintáist vera
þáttur í kerfisbundinni -rann-
sókn, sem staðið hefur yfi-r að
mánnsta. kosti í tvö ár og virðisit
enn ekki vera lokið. Það þa-rf
-ekltí neinn útsendara á Siigu-rð
M-agnú-sson, gef-a honum bára-
kost -á 'að -ital-a, haldia orðum.
bans til haga og -lesa síðan úr;
þei-m þaer sálrænu sveiflur sem
ei-ga sér stað. Ég hef mjög
vandlega fyl'gzt með þessum
-rannsóknum al-lt f-rá þvi kvöld-
ið igóða eftir hingaðkomu
vors vestræna verndarhers vor-
ið 1951. Þá opnaði hann hjarta
sitt o-g út streymdu áhyggjur
h-ans út af því ef íslenzkir
verkamenn fengju -atviinnu hjá
þessum -ág-æitu vernd-urum. Um
önnur efni -snertandi hersetn-
i-ngunia bafði -hann enigar á-
hyiggjur. Og á mánudaginn
hafði hann enn sömu áhyggjur
og, enigar aðrar. í réttairf-ars-
-málum er hjarta hans mjög
viðikvæ-mt, en þar gae-ti-r þó á-
tak-an.l.eigr-a tiakmairkania. Eitt
sinn tó'k hann ábafan bipp út
af því, — í Útvarpimu, og ég
ræði ek-ki -um fyrirbæ-rið öðru
vísi -en 'sem útviairpsfy.riirbæri,
— hv-e 'lenigi' það drægást að
£á dóma yfir beim mönnu-m sem
íslenzk réttvísi höfðaði má-h
igegn fyrá-r iað biðja um þjóðar-
atkvæði 30. marz 1949. Svo
komu þeir dómar og -síðan hef-
ur sála hans notið fullkominn-
ar róserni út af þeim málum,
enda var fjöádi s-aklausra
manna þá dæ-mdur sekur og til
hiinma þynigstu refsinga. Rétt-
læ-tiskennd m'annsins er dálít-
ið einkenni-leg. Ekki hefuir h-ann
neitit við þ-að iað 'athuga þótt
iaf ei-num ís.l-endin'gi séu dæmd
f-rumsitæðustu miannréttindi á
igrundvel'li fr-amburðar tveiggja
mianna, sem báð.ir sáu mann-
■in.n sa-mit'íimás, en ekki á samia
stað cg.í a-U'gum annars mianns-
ins gerði hann eitt og í augum
hi-ns m'annsánis gerði hann. allt
lannað, h-ann geri-r sig sem sag-t
barðánægðan með það, -að
Tnian-nirétti-ndi sé.u dæmd ,af
-mönnu.m fyrir sakir, sem igreinii
-lega e-ru upplog.nar. Hann h-ef-
u-r heldur ekkert við þ-að að
iathuga, þótt í vernd-arrífci okk-
ar bóu til dauða dæm-d hjón,
.sem lallur hei-murinn veit að
eru saklau-s, og því -síður snert-
i-r það hjar-ta h-ans, þótt 'gerð
sé filraun ti-1 lað fá þa.u fál að
játa á siig glæp sem þau e-kká
ihafa. drýgt, með því að bjóða
þeim Mfið að -launum. En svo
skeður það, að sakfelldir me,nn
©ru lýsitir sakliausir vi-ð nánar-i
r-annsókn og refsingum hót-að
fyiri-r ó'lög-l,eiga málsimeðferð rétt-
vísinnar þjómia. Þá ætla.r þeitt-a
tilraunadýr aldeilís hreint af
göílunum að ganga. Þá dregur
hann upp mynd af öl'lum písl-
artækj-um veraldairinnar nú til
diags, n-ema aiuðvitað ekki raf-
mag.nsstólnium og lýsir meðferð
Framhald á 11. síðu.
Sýning Karls Kvarans
Máiarinn Kair-l Kvaran er
hreint ekki nýr af nálinni. Þeár
sem bezt þek-kja til vit-a að
hann var byrj-aður að m-ála
fy-riir 1940 o-g hef-ur máiað -næ-r
ósáitið 'S'íðan. Lítið h-efur siamt
á honium bo-rið og fáir átt þess
kost að fy-ligjast með þróun
hans utan hvað hann hefur
sýnt nokkrum si-nnu-m með öðr-
um. Han-n. befur unnið mes-t í
kyr-rþey af l'Ofsverðri sjálfsig.a-gn-
rýni.
Nú h-efiu-r hann í fyrsta -sinn
áræ-tt að veifa almenningi
heild-arsýn yfir ákv-eðið tíma-
bil í sta.rfsfeirlá sínum. Hann
sýnir í Li'stvin-asa-lnu.m úrv-al úr
verkum sem hann hefur unnið
síðan í októbe-r síðastliðnium.
En-gum blöðum er um það
að fletta, að þetta var honum
ó-hætt, kanns'ki þóitt fyrr hefði
verið.
.Kar-1 kvaldi-st nokku-r á-r yfir
stirðri akademís'k-ri teiknin'gu
úti í Kaiupmiannahöfn og v-irt-
-ist, er h-eám kom, orðinri hálf-
-leiður -á sjálf-um sér. Seinna
va-r ©ins og að spryngi flóðgá-tt
hið innra -með honum. Ha-nn
komst :að raun um -að það ligigja
aðrar lei-ðir að málaralisit en
,að teikna rómverskt igips og
mamnssikroktoa ákveðið ára-
bil. Hann eins og fann f-luigið
og leyfði nú :að leika lauisu því
sem en'ginn fært 'lært í skólum
þótt 'teikni -míainns'riassa til ei-
áífðarnóns: hinn-i -m-eðfæddu
litaskynjun, se-m hver verður
iað þrosfca með sjálfum sér. I
því ef.ni geitur málári notið að-
stoð-ar en ekki kennslu Síðan
hefur hann þróazt ört. L þ-ess-
u-m seinusitu veirkum gætór á-
'hrifa frá frönskum skóáa sem
f-a-rið er að kenn-a við Deni-se
Re-né. Denise René-menn hafa
mjö-g ákveðnar skoðianir á
mynd-lást o-g haf-a tkenningar
þei-rra náð ta-ls-ve-rðri útbreiðslu
meða.1 unigra máliaira.. Þeir vilja
þvo áistinná í framian, ef svo
mæitti að orði kveða. Hreinar
línu-r, hreinir litir, einföld, á-
kveðin form. Þeir álíit-a að fyr-
Framhald á 11. síðu.
Hugleiðingar úí af gamalkunnum lista —
Hvað er unnið?
,REYKVÍKINGUR‘ skrifar: —
,.Um síðustu helgi gaf að líta
í dag'blö'öunum þessa gamal-
kunnu löngu lista yfir ferm-
ingarbörn. Ætli maður kann-
ist við það ...... En hvað
eru nú börnin bættari ? Og
hvað er verið að gera með
þessum iátum? Jú, þau eru
„tekin í fullorðinna tölu“, eins
og það er kalla'ð. Frá sjónar-
miði kirkjunnar á víst svo að
vera, að þau staðfesti það
heit, sem foreldramir gefa
fyrir þeirra höcid, þegar þau
eru skírð. Þau ganga sem
sagt formlega inn í kristinn
söfnuð — sem fullorðið fólk.
En er nú rétt a’ð kalla ungl-
inga á þessum aldri fullorð-
ið fólk? Og skyldu ekki flest
börn þola fermingux sem
hverja aðra nauðsynlega at-
höfn til þess eins að hlýðnast
foreldrunum — og fá gjafir?
Hræddur er ég um það.
★
ÍTELJA MÁ VÍST, að minna sé
nú um það en áður var, að
alþýðufólk láti hafa sig út í
þann kjánaskap að halda íburð
armiklar og kostaaðarsamar
fermingarveizlur, en sá ósið-
ur hefur komizt á hér á landi
fyrir einhverja hrapallega til-
viljun, að því er mér skilst.
Vitanlega nær það engri átt,
að það verði að ófrávíkjan-
legri hefð að halda drykkjuJ
og átveizlur, þótt barn sé
fermt. Eða er ekki nógu mik-
ill kostnaður við það, þrátt
fyrir það? — Ætli foreldrar
flestra bamanna viti ekki af
eigin reynd, að dýru ferming-
arfötin, sem drengurinn þeirra
fékk, voru orðin honum alltof
lítil eftir nokkra mánuði eSa
misseri? — Sama máli gegn-
ir um kjóla stúlknanna. Það
er sem sagt verið að kaupa
vönduð föt utan á börnin ein-
mitt á þeim aldri, þegar þau
vaxa svo ört, að varla er
kaupandi á þau klæðnaður . ..
★
OG SVO ERU ÞAÐ ferming-
argjafirnar. Það væri harla
sneypulegt fyrir barn að fá
enga fermingargjöf. En hvað
eru svo þessar fermingargjaf-
ir? 1 fyrsta lagi slæmur á-
vani, tízkufyrirbæri, sem fyrir
löngu hefur gengið alltof
langt. Látum þó vera. þótt
börnum séu gefnar þarflegar
og hentugar gjafir við skyn-
samlegu verði. En það er síð-
ur en svo tilfelli.j oftast nœr.
Alkunna :er, að lal’skchar
prangarar, allfc frá bókaútgef-
endum til glingurbraskara,
setja al’a sína von á vor- og
hauslfermingarnar til þess að
koma vöru sinni út. Sá bóka-
kostur, sem börnim fá, er
ekki alltaf af heppilegri end-
anum. Sama - er að segja um
veizluhöldin. Eg er ekki grun-
laus um það', að veizlumar
séu f 'emur haldnar fyrir full-
orðna fólkið til a'ð geta sýnt
nng'ingnum drykkjusiði og
bimðl. M;á og vera, að lesa
megi út úr fyrstu altaris-
göogu barnsins annan tákn-
rænan drykkjusið en neyzlu
á „blóði Krists“. Og það sem
grátbroslegast er af þessu
öllu: Fermingarathöfnin er
senniiega mjög lítils virð-i fyr-
ir langflest börn. Þarf svo a'ð
vera? mun margur apyrja.
Ekki er mitt að svara því. Á
þessum aldri er unglihgum
mjög eiginlegt að taka lilut-
ina alvarlega og af einlægni.
Aftur á móti hef ég marga
hitt. sem minntust fermingar
sinnar sem meinlauss forras-
atriðis, cem elckert skildi eftir
hvorki gott né slæmt, nema
kaanske svolit’a t.imburmenn
daginn eftir. — Eg er anzi
h"æddur um það, að ungling-
urinn hefði öllu betra af því
að læra að átta sig þjóðfélags
lega og hljóta þá , fermingu“
a5 vita, hva'ða nám og staða
væri heppilegast fyrir hann
að snúa sér- ao strax eftir
barnaskólanámið. Eg er ekki
grunlaus um, að það yrði
heillaríkara bæði fyrir þjóð^
félagið og einstaklinginn. —
Iíeykvíkingnr“.