Þjóðviljinn - 21.04.1953, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 21.04.1953, Blaðsíða 3
Þriðjudagur 21. apríl 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (3 Fundur MFÍK um æskuna og friðarmálin: ViS köllum þá til dóms — Blóðsuthellingareruglæpur— Sameinumst gegn hernaðarandanum — Lofum ráðherr- unum aS æfa sig á sandpoknnum Hmn þróttmikli fundur, um æskuna og frið'armálin, er Menningar- og friðarsamtök íslenzkra kvenna geng- ust fyrir á sunnudaginn, sýndi glöggt hve andstaðan gegn hernámmu vex hér á landi um þessar mundir, og gáfust þar c-inmg glæsilegir vitnisburðir um hinn djúprætta íriöarhug íslendinga. Verður hér rakið stuttlega höfuð- efni í máli þeirra 4ra ræðumann er töluðu á fundinum. Guiuiar M. Magnúss, rithöf- undur, hafði í upphafi máls síns yfir kvæöi Kristjáns frá Djúpalæk Slysaskot í Palestínu, um brezka hermanninn er bað barnið myrta afsökunar á mis- tökunum, hann hefði ætlað að skjóta föður þess. Spurði síð- an: Er það Kórea sem 'kallar á þennan fund? Eða eru það svertingjamir í Kenýa. Eða er það harmur okkar yfir þeim Gunnar M. Magnúss 450 íslendingum sem létu lífið í sícustu heimsstyrjöld ? Eða er það stúlkan í Palestínu ? Lýsti því síðan hve friðarbar- áttan væri nauðsynlcg, og bar- átta íslendinga gegn hernáðar- andanum sem reynt væri að gegnsýra þjóðina. Ef við berj- umst ekki þessari baráttu nú mun það ekki hægra síðar. En •meðal annarra orða: Ilvers vegna eru elcki einnig stofnuð menningar- og friðarsamtök is- lenzkra karla? Við þurfum þó á þjóðareinkigu að halda, karla jafnt sem kvenna. Það er stundum verið að tala um að æskan okkar sé á villigötum. Kannski á íslenzk- ur her að vera uppeldistæki ?! En það er engin ástæða til að óttast um æsku okltar, ef land- ið fær að halda frelsi sínu — ef við hin eldri gerum skyldu olckar. Skývði ræðumaður síð- an frá þýí að hér í Reykja- vik væru starfandi „leynifé- ]ög“ drengja, ekkj félög um inn brot og þjófnaði, heldur íþrótta félög. sundfélög, taflfélög, lestrarfé'ög. D"engirnir hefðu raufiar myndað samtök um Suðurnes og haldið íþróttamót sem þeir sáu sjálfir um. Bóka- safn þeirra í þakherberginu í Edduhúsinu væri nú þegar stærra en bókasafn íþróttasam- bands Islands. Þessir drengir hafa ,.virkjað“ sig sjálfir, úr því við hin eldri gerðum það ckki. Eftir það vék Gunnar að hemáminu og lýsti nokkuð samskiptum ungra stúlkna við hernámsliðdð, og hvernig stúika er sótt hafði dansleiki hjá her- mönnum í fyrra hemáminu hefði lýst því fyrir honum að slíkt kæmi aidrei fyrir aftur — ekki fyrir sig. Skýrði að lok- um frá ráðstefnu andspymu- hreyfingarinnar 5.—7. maí í vor, tilhögun hennar og verk- efnum. ,,Ö11 okkar barátta á að snúast gegn þeim sem eru að leiða það bezta, æskuna okkar, í það versta, hernámsspilling- una. Við köllum þá til dóms.“ Þórunn Magnúsdóttir, ritliöf- undur, minnti í upphafi ræðu sinnar á leikrit Priestleys, Eg hef komið hér áður, sem fjöl- margir Reykvíkingar þekkja, þar sem sýnt er fram á hvern- ig menn getað staðið í sömu sporum hvað eftir annað, átt í sömu erfiðleikunum ef þeir læra ekki af reynslunini. Haust- ið 1939 hefðu þjóðirnar staðið í svipuðum sporum og sumarið 1914. vorið 1945 í sömu spor- um og haustið 1918. Að vísu hefðu menn reynt áð draga réttar ályktanir af fyrra strið- inu, það hefði verið stofnað þjóðabandalag og margskonar samvincia verið reynd, en þetta hefði ekki dugað. Nú eftir síð- ari styrjöldina hefðu Sameinuðu þjóðirnar verið settar á laggirn- ar,- en þrátt fyrir það virtist enn síga á ógæfuhlið. Og við spyrjum: Verður ekki rönd við reist? Friðarbaráttan er þuag. og það eru til i!l öfl sem hafa hag af styrjöld, þrátt fyrir það að þær verði því hræðilegri sem drápsvísindin vei’ða fulikomn- ari. En fólkio þráir frið, þarfn- ast friðar, og veit að liernaður er í eðli smu glæpur. Ekki sízt í augum íslendinga eru blóðsúthellingar glæpm-. 1 Genf, þar sem Þjóðabanda’ág- ið hafði aðsetur, var okkar minnzt sem forgönguþjóðar um friðarmái, þar sem við hefðum engan her, hefðum lýst yfir ævarandi hlutleysi í styrjöldum og aldrei farið með ófrið á hendur neinni þjóð. En hvað mmdi sagt um okkur nú. þeg- a- hér er kominn útlendur her, stórfeildar hernaoarframkvæmd ir hafnar og jafnvel verið vak- ið máls á því að stofna inn- lendan her? Mundi nafn okkar nú vera, nefnt sem forgöngu- þjóðar um friðaTmiál? Herliðið forpestar loftið í þessu !andi. Þjóðerni okkar, tungu og menn- ingu stendur háski af herliðinu. Hvað sem va'damenn segja er friðlýsingin frá, 1918 töluð beint út úr hjarta íslenzku þijóðarinnar. Þa.5 verður að heyja friðarbaráttuna, jafnvel þótt ekki megi minnast á frið án þess að hrópað sé: komm- únisti, rússaþý. Grýlur liafa fyrr verið notaðar til að hræða menn til hlýðni. En friðarbar- áttan er um leið sjálfstæ’ðis- barátta okkar íslendinga, og} við komumst ekki hjá þv’’ að lieyja hana. Það voru forðum uppi raddir sem sögðu ao við gætum ekki verið án Dana, á sama hátt og nú er sagt að! við getum ekki komizt af ánj útlendrar aðstoðar. En hvað ■ kom á daginn varðandi Dani? Og hvað skyldi eiga eftir að koma á daginn varðandi þá aðstoð sem okkur er nú talin lífsnauðsyn að þiggja? Ingimundur ölafsson, kenn- ari, lýsti dögunum 17. og 18. júní 1944, hvílík gæfo. það hefði verið talin þjóðinai að stofna lýðveldi þó lilóðug heimsstyrjöld geisaði allt um kring. Rakti hann ummæli stjórnmálaforingja þessa dag- ána, hvernig lögð hefði verið áherzla á að frelsi og sjálf- stæði þjóðarinnar grund^allað- ist á menningu hennar og mann dómi. Andinn, rétturinn væri landvörn Islendinga. Og það hefði aldrei, hvorki fyrr né síðar, rikt annar eins fögnuður á íslandi, því einmitt : þessu viðhorfi sem stjórnmálamenn- irnir túlkúðu þannig, hefði þjóðin verið í samræmi við vjálfa sig, arfleifð SÍ112 Og þrá. En árin liðu, Og þao var engu líkara en orðin gleymdust. Að loknm var kallað herlið til landsins, Islendingar voru látn- ir biðja um þetta lið. Allar yfirlýsingar frá 1944 voru við komu hersins að engu gcrðar. I dag er hluti landsins geymsla og birgðastöð vígv’éla. I heims- blöJunum er rætt um landið, sem herstöð. Nú hefði stofnun} islenzks herliðs jafnvel borið á góma.En mótmælum gegn iþeirri hugmynd hefði rignt niður, það hefði verið slegið undan — í bili. Síðan lýsti ræðumaður afstöðu okkar til stríðs, og sagði: Við eigum að sameinasf j gegn hernaðarandanum. Þjóðin verður að þjappa sér í eina fylkingu. Sýnum að við þorum a’ð lifa í friði. Látum minning- arnar frá 1944 hvetja okkur. Eina landvörn okkar er réttur okkar. Við látum. ekki kaupa okkur með ölmusu til að af- neita fornum friðararfi. Hallgrímur Jónasson, kenn- ari, tók síðastur til máls. Hann kvaðst tala hér i eigin nafni, en hvorki fyrir flokk né sam- tök. Ræddi liann síðan ýtar- lega hugmyndina um stofnun íslenzks her. Tveir stjórnmála- menn hefðu notað áramótin til að þreifa fyrir sér um stofnun íslenzks hers. Og það hefði ckki staðið á svörum. Fólk hefði þegar í stað verið. lostið ótta við sjálfa tilhugsunina um her af íslenzku liði. Þá hefðu b’öð þessara marma hopa’ð á hæli, nefndir stjómmálamenn hefðu alls ekki meiút þetta svo alvarlega. Leshringastarfsemi ungra Dagsbránarmanna Á vegum ungra Dagsbi’únarmanna er fyrir nokkru hafin fræðslustc. rfsemi fyrir félagana um sögu og þróuh verkalýðshreyfingarinnar. Gsfst ungum mönnum í verkalýðsstétt ágætt tækifæri aö öölast fræðslu og þekkingu um þessi mál. Á undanförnum árum hafa æskumenn íslenzkrar verkalýðs- hreyfingar ekki sem skyldi sýnt nægilegan áhuga fyrir starfi verkalýðsfélaganna. Má án efa rekja orsakirnar til þess að fræðslustarfseminni hefur ekki verið sýndur sá sómi sem skyldi af hendi yngri mama, með því að nota eigi þau tæki- færi sem gáfust til upplýsing- ar nm málefni verkalýðshreyf- ingarinnar. Nú Jiegar atvinnuleysið hefur aftur hafið innreið sína með öllu sínu böli og ejrmd, sem bitnar ekki sízt á æskumönn- unum, og ennfremur koma til allar þær fjö’mörgu riáðstafan- ir sem stjórnarvöldin hafa gert á undanfömum árum til að sker’ða lífskjör alþýðimnar, ætti hver ungur maður að finna hjá sér hvöt til að ljá stéttarfélagi sínu aukinn stuðn- ing að sameiginlegum hags- munamálum. Þvi færari verður hver mað- ur að uppfylla skyldur sínar við stéttarfélag sitt sem hann MuniS leshvinginn í kvöld. notar betur möguleika þá er gefast til náms og fró’ðleiks um málefni verkalýðsins. Nauðsyn þcss er aldrei brýnni en einmitt nú þegar hagsmunabaráttan hefur harðn- að gífurlega eins og greini- lega kom I Ijós í Desember- verkfallinu mikla. Þá sýndi það sig einnig að á hættustund sameinaðist verkalýðsæskan til baráttimr.- ar og mikill fjöldi ungra manna kom fram til starfa og gaf það fyrirheit um aukinn st^u'k æskunnar. Til þess að þetta verði að raunveruleika verður hver ung- ur ma’ður að nota möguleikana til fræðslu og sjálfsnáms. Ungir Dagsbriinarmenn hafa myndað með sér fræðslu- og málfundahóp, þar sem ungum mönnum gefst tækifær] til þjálfunar í ræðumennsku og fræðslu um verkalýðsm'ál. Fundir eru haldnir með vissu millibili; og leshring hefur ver- ið komið upp, sem tekur verka- lýðsmál tii meðferðar. Leshringurinn kemur saman vikulega og verður í kvöld kl. 8,30 í skrifstofu Dagsbrúnar. Þekkingin styrldr samtökin, Fjöimenmð. Verkföliin miklu í desember hefðu verið notuð sem átylla til að koma á framfæri hug- myndinni um íslenzkan her. Um 20 þúsund manns hefðu tekið beinan þátt í verkfallinu, sem Hallgrínun- Jónasson auðvitað hefði haft það mark- mið eitt að bæta örlítið hag verkalýðsins. En er fjölskyld- ur verkfallsmanna væni taldar væri óhætt að reikna með því að helmingur þjóðarinnar hefði staðið að baki verkfallinu. Þar væri þó vilji sem hinum áköfu ,,lýðræðisunnendum“ í ráðherrastólunum væri vor- kunnarlaust að virða. Á grund- velli lýðræðisins ætti að taka tillit til þessa helmings þjóðar- innar. Enda er sanrieikurinn sá að íslenzkt her’ið á að nota til að berja niður óskir fjold- ans. Því hefði raunar verið skotið fram, svona til skrauts, áð íslenzkt herlið ætti að leysa bandaríska herliðið í Keflavík að mestu leyti af hólmi. Það er augljós blekking. Það er yfirlýstur tilgangur með „varn- arliðinu11 að það eigi að verja landið gegn hugsaniegri árás $f hálfu , mesta herveldis heims- ins.“ Ilvað getur íslenzkt her- lið gegn slíku vcldi'■ Nei, það má bjóða okkur margt, en ekki svo augljósa blekkingu. Vitanlega mundu Bandaríkin ekki þoka eitt hænufet fyrir íslenzkum smáherflokki. E.n það gæti komið sér vel fyrir rikisstjórnina að hafa her á takteinum gegn verkföllum og verkalýð. Það er sama h'vað þeir sverja. Þeir hafa svarið áðu.r. Iiver treystir sér til að trúa þeim svardögum enn ? Því var lýst yfir áður en við gengum í Atlantshafsbandalag- ið að Bandaríkjunum væri það metnaðarmál að við gerðumst aðilar þess þegar í upphafi. En ef hér yrði stofnaður her, ætli það yrði þá ekki fljótlega ,,metaaðarmál“ að senda ís- lenzkt herlið líka á víg\ælli úti í heimi þar sem barizt væri. I öllum okkar hörmungum á liðnum öldum var okkur þó hlíft við því að þurfa að senda b’ómann- úr æskunni út á víg- velli, fyrir opna byssukjafta. beint í dauðann. Ef her skal stofnaður her, látum þá koma til framkvæmda forna tillögu Guðmundar Finn- bogasonar um það að ráðherr- ar skrii ganga í faraubroddi á vígvellina. Lofum þeim að æfa sig á þvi að stinga sandpoka í gegn með toyssustingjum, en lifum cjálf í friði. Hallgrímur lauk máli sínu með heitri hvatningu til iþjóð- arinnar að fordæma mann- spillinguna sem græfi æ dýpra um sig í þjóðlífi okkar og , mannfélagi. B. B.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.